handlowym, bezpieczeństwo zarówno dla miejscowych jak i przybyszów, pod opieką dbałego o spokój księcia oto pobudki, które według słów aktu, przemawiały za wyborem na miejsce sądu tego młodego i nieznanego dotąd miasta. Znaczenie W. jako centru handlowego wzrastać zacznie coraz więcej, w miarę zaludniania obszarów prawego brzegu Wisły, i dorzecza Bugu i Narwi; kolonizacya ta, wzmagać się znowu będzie wraz z coraz większem bezpieczeństwem. Jadźwingowie zgnieceni, litwini pod wpływem małżeństw książąt mazowieckich z księżniczkami litewskiemi, zaprzestają łupieżczych najazdów. Ruch na traktach handlowych koncentrujących się w Warszawie musi być znaczny, jeżeli w przywileju wydanym r. 1339 w Sączu, przez Jadwigę wdowę po Łokietku, na założenie miasta na obszarze wsi Jakubkowic pow. limanowski wymieniono jako główne drogi handlowe trakt węgierski, krakowski i warszawski. Kod. dypl. poL Bartoszewicza III, 202. Po Trojdenie 1341 obejmuje rządy w księstwie warszawskim syn Kazimierz, rezydujący w Warszawie. Przy boku jego jest kasztelanem po Albercie Kuzmie 1313 1334 i Dobrogoście 1338, Panąta Panetha, Panątha jeszcze w r. 1340 kaszt. , który już w 1343 jest kasztelanem czerskim, a warszawską kaszt. po nim objął Tomasz Thomazius. Głośny wójt warszawski Bartłomiej, odgrywający ważną rolę na dworze księżęcym, świeżo, bo w r. 1339 bawił w Włodzimierzu przy boku Jerzego ks. Rusi, ob. Kod. dypl. pol. III, 190 jest przy życiu jeszcze w r. 1343 i kładzie swój podpis zaraz po kasztelanie przed wojskim i kapelanami książęcemi. Kazimierz podjął czy też zamierzał podjąć odbudowę zamku książęcego widocznie już starego i zaszczupłego, bo w potwierdzeniu swobód dla wsi biskupa poznańskiego, wydanym r. 1350 zastrzega, iż mieszkańcy tych wsi jedynie tylko obowiązani będą pomagać ad reedificationem castri in Warschovia cum aliis militibus. Założenie miasta w Tarczynie r. 1353 za przywil Kazimierza można uważać za dowód wzrastającego ruchu handlowego i zaludnienia okolic Warszawy. Po śmierci Kazimierza 26 lut. 1354 obejmuje jego dzielnicę brat Ziemowit, który zajęty sprawami politycznemi na szerszej widowni, nie ma czasu opiekować się Warszawą, w której zapewne rzadko gości. Przysposobi on dla niej tylko znakomitego organizatora w osobie syna Janusza, który młodość swą spędza w wybornej szkole, na dworze Kazimierza W, i zapewnie wkrótce po śmierci tego króla otrzymuje od ojca w zarząd księstwo warszawskie. Podczas gdy Ziemowit dwukrotnie się żeni z księżniczkami szląskiemi, zniemczonemi lub niemkami przez matki, a córki swe wydaje też za zniemczonych książąt szczecińskiego i opolskiego, to syn Janusz, idąc za przykładem Kazimierza W. , żeni się z księżniczką litewską Dawnutą Anną córką Kiejstuta. Kiedy objął rządy księstwa warszawskiego nie można ściśle oznaczyć. Wiadomo, iż w r. 1376 wydał miastu przywilej na zbudowanie łaźni z przeznaczeniem dochodu na rzecz kasy miejskiej. W r. 1377 Janusz ks. wizki, warszawski, zakroczymski, sprzedaje w Zakroczymiu przewóz pod Warszawą, obywatelowi warsz, Kuncza zwanemu za 32 kop gr. prag. Ma on płacić z przewozu księciu rocznie 10 kop gr. i przewozić darmo dwór książęcy. Statki sam będzie budować akt znany z potwierdz. w r. 1552 na sejmie w Piotrkowie. W tymże roku 1377 odbędzie się w Sochaczewie wielki zjazd dostojników mazowieckich, zwołanych przez Ziemowita ojca Janusza, dla uporządkowania praw mazowieckich i usunięcia przestarzałych zwyczajów sądowych. Ostatni to tryumf starszego grodu nad Warszawą. W r. 1378 nadaje Janusz dux Masoviae, dominusque et haeres cirnesis, warscheviensis miasta W. kościół św. Ducha za murami extra muros civitatis nostre warszev. z juryzdykcyą i prawem patronatu. Kościołowi temu oddał obywatel warsz. Michał Panczatka trzecią częśó dochodów z wójtostwa warsz. , który to dochód nabył on od Małgorzaty wdowy po Brunonie, jej ojca Mikołaja i wnuczki Katarzyny. Matka owej Małgorzaty nazwana w akcie Kenna otrzymała ten dochód drogą procesu po wójcie Klemensie ojcu ozy mężu według zasad prawa chełmiń, jure et justo judicio culmensi juridice acquisivit. Klemens ów był widocznie następcą Bartłomieja. Pozostałe po Klemensie dzieci, sprzedały swe prawa do wójtowstwa księciu, który następnie odstępuje to wójtowstwo w r. 1408 prudenti viro Petro dicto Pelgrzim, civi ibidem de Warschevia za 200 seksagen gr. prag. Do juryzdykcyi wójta należało miasto z przyległymi folwarkami i ogrodami, wieś Jazdowo z ogrodem przy w si zwanym Chmielnik, dalej Młociny, Wawrzyszew i Powązki. Do wójta należą karczmy w tych wsiach, dwie włóki magd. roli i łaźnie w mieście, trzeci denar od spraw sądowych. Niewątpliwie książę wybrał na wójta odpowiednio uzdolnionego człowieka, który zapłaciwszy za to stanowisko pokaźną na owe czasy sumę, będzie starał się o powiększenie dochodów swych przez ściąganie z dalszych stron osadników, kupców, rzemieślników, zakładanie karczem, jatek i t. p. Dla nadania szybko rosnącemu miastu należytej powagi,

Warszawa