W. od systematu Odry dział wodny nieznaczny. Po prawej, nieco opodal, widnieją góry, nad któremi w okolicy Kęt panuje wyniosłość Wielka Puszczą zwana. Po obu brzegach ciągną się wzdłuż male jeziorka. Tu wpada do Wisły z prawej strony rzeczka Biała; ma ona bieg prawie równoległy do kierunku W. od Ustronia do Strumienia. Rzeczka ta stanowi granicę polityczną między Szląskiem austryackim i Galicyą. Jest ona pierwszym większym dopływem, jaki W. przyjmuje od praw. brzegu. Źródła swe ma na podgórzu powyżej wsi Bystrej, płynie wprost z pld. ku północy; w biegu swoim dzieli miasto Bielsk od Białej i wpada pod Kaniowem do W. W miejscu, gdzie W. opuszcza Szląsk, poziom jej sięga do 230 mt. npm. ; płynąc jeszcze kawałek na wsch. , skręca później ku płn. na Oświęcim. Pod tym miastem przepływa Soła, uboczna W. ; rzeczka ta powstaje z kilku potoków, płynących z pod Beskidu i łączących się pod wsią Rajczą w jedną rzekę, która płynie z południa na północ na Żywiec, a przyjąwszy z prawego brzegu dopływ Koszarawę, zaczyna być spławną. Płynie dalej na Kęty i Oświęcim, gdzie zwraca się ku wschodowi i pod Wsią Piekłem wpada do W. Dolina Soły jest ścieśniona i skalista. Naprzeciw Soły wpada do W. z lewej strony Czarna Przemsza, Jest to pierwsza większa rzeka, jaką W. przyjmuje z lewej strony; ma ona kierunek z płn. ku płd. Źródła jej znajdują się pod wsią Bzewem pow. olkuski, niedaleko źródeł Warty systemat Odry a poniżej Gorzowa uchodzi do W. Od ujścia Brynicy stanowi granicę polityczną między Szląskiem pruskim a królestwem polskiem. Do Czarnej Przemszy wpada z lewej strony Biała Przemsza, której źródła przytykają do źródeł Pilicy, z prawej zaś strony Brynica, której źródła zbliżają się do Małapanwi systemat Odry; stanowi ona także granicę polityczną między Szląskiem i królestwem polskiem aż do ujścia do Przemszy. Czarna Przemsza od połowy swego biegu jest już spławna dla galarów. Na północowschód Oświęcima przechodzi przez W. most kolejowy, a drugi na północ tegoż miasta pod Czarnuchowicami; w tym miejscu znajduje się także prom. Odtąd płynie W. wprost ku wschodowi na Zator, gdzie z prawego brzegu przyjmuje Skawę. Rzeka ta bierze początek na płn. stokach Babiej Gróry, ma kierunek północny z małym zboczeniem ku wschod. , płynie ku Suchej, gdzie zaczyna być spławną, następnie mija Wadowice i Zator. Od ujścia Skawy W. ścieśnia się coraz bardziej, ścianki i skałki opuszczają się nagle ku wodom a w miejscach, gdzie góry są niższe i niezbyt zbliżone, rozścielają się nad samemi wodami, łęgi gęsto wiklami porosłe a za niemi ciągną się otwarte, wesołe zabrzeża. Powyżej Tyńca przybiera W. z prawego brzegu Skawinę, która wypływa dwoma potokami z pod Lanckorony i wsi Polanki; powyżej Radzieszowa potoki te łączą się ze sobą i powstała ztąd rzeka po krótkim biegu północnym, przeważnie łąkami, wpada do W. Około Tyńca gdzie zbudowany był klasztor na wysokiej, prostopadle do W. spadającej skale i Piekar znajduje się na W. prom. W. przechodzi tu przez bramę jury krakowskiej, dalej zaś aż ku Krakowowi płynie szerokim rozdołem pośród jury, oblewając w drodze po lewej stronie leżącą wyniosłość Bielany, a nieco dalej po prawej Krzemionki grota Twardowskiego i piec do wypalania wapna. Wprost Krzemionek na lewym brzegu Wisła oblewa stopy Sikornika, na którym trochę w oddali widnieje usypany kopiec Kościuszki, otoczony u podstawy Czerwonemi murami fortu. Poniżej Sikornika, na wstępie do Krakowa, W. przyjmuje kanał przekopany od Rudawy, ze znacznym spadkiem, obracający młyn Zwierzyniecki. Nieco dalej przechodzi przez W most kolei żelaznej. Tuż za tym mostem, prawie pod samym Wawelem, wpada do W. sama Rudawa, mająca źródła swe w jurze krakowskiej a płynąca z płn. zach. na płd. wschód. Pod Wawelem skały jurajskie znowu przysuwają się do rzeki, brzegi w tem miejscu łączy most drogowy. Nieco dalej na Ludwinowie, naprzeciw kościoła św. Stanisława na Skałce, W. przyjmuje podgórską strugę Wilgę, biorącą początek na północy góry Przewódki. Struga ta płynie ku północy na Janowiec, potem na zachód a skręcając się wreszcie na północ mija Swoszowice źródła siarczane i zakład kąpielowy i wpada do W. Pod Krakowem wznosi się poziom W. na 210 mt. , rzeka dosięga tu 80 mt. szerokości i staje się spławną dla małych statków powyżej miasta chodzą po niej tylko galary. Od Krakowa W. zbacza lekko ku płn. wsch. i ten kierunek zachowuje aż do ujścia Sanu. Dolina W. następnie się rozszerza, przyczem góruje brzeg prawy; w milowej odległości od rzeki występują spiętrzające się wyniosłości wyżyny olkuskiej, z których wypływa kilka strumieni, jak Prądnik, biorący początek około wsi Sułoszowej i przepływający malowniczą dolinę Ojcowską. Prądnik płynie z północozach, ku płd. wsch. Prądnik na mapie austryackiego generał. sztabu nosi w dolnym biegu nazwę Białucha, O milę poniżej Krakowa pod mogiłą Wandy fort, wpada z lewej strony do W. Dłubnia, a nieco niżej z prawego brzegu pod Szczurowem pot. Srawa, Pod Ujściem Solnem przyjmuje W. z prawej strony Babę, biorącą początek ze strumieni spływających z płn. wsch. stoków Babiej góry, a częścią z płn. stoków góry Bieniatki. Kierunek jej biegu jest z płd. ku pln. , płynie koło Myślenic na Dobszyce i Gdów. Odznacza się nagłemi przyborami wody. Nieco dalej wpada z lewej strony Szreniawa. Przed ujściem jeszcze tej rzeki spuszczają się I znowu stoki wyżyny ku W. i oddalają się znowu Wisła