polskich dzieje Łokietka opowiedział. Podobna zupełnie postać króla, lecz wykuta z kamienia, umieszczoną; jest w zewnętrznej wschodniej ścianie kościoła. Po za wielkim ołtarzem, którego antepedyum rzeźbione z drzewa zasługuje na uwagę, pokazują drzwi żelazne, na których Twardowski miał odbywać podróż do Rzymu; drzwi te okute, pochodzić mają z zamku. Obok nich szafka na oleje św. , z piękna krata gotycka. Z ośmiu grobowców najpiękniejszy wyobraża leżącą w zakonnem ubiorze Annę ze Stawiszyna Stawiską 1619 r. . Pozostałe upamiętniają dostojników tutejszego kościoła Piotra Waligórskiego, proboszcza 1617 r. ; Jakuba Vegrinioviusa, schol. i officyała 1611; Andrzeja Milewskiego, kaszt wiśL, który w r. 1632 oddrzwia marmurowe do zakrystyi fundował; Józefa Ptaszyńskiego, archidyak. 1806. Skarbiec, oprócz okazałych ubiorów kościelnych, posiada kilkanaście kilichów, z tych jeden z XV w. ; pacyfikał z r. 1604 z wizerunkiem św. Anny; monstrancya srebrna, grubo wyzłacana, gotycka, dar Zygmunta III; oraz monstrancya srebrna z postacią, Kazimierza W. , zanoszącego modły do N. M. Panny. Akta kościelne zaczynają sie zaledwie od 1800 r. , za to księga uposażeń, pisana od r. 1599, ciekawy przedstawia zabytek. Przed kościołem, w narożniku cmentarnym, stoi czteropiętrowa, murowana dzwonnica. Ozdobiona niegdyś attykami i czterema wieżyczkami gotyckiemi, stanowiła piękne dzieło sztuki mularskiej XV wieku. Dzwonnicę tę wzniósł własnym nakładem Jan Długosz, historyk, a zarazem prałat tutejszej kollegiaty. Po spaleniu przed 15 laty, odbudowana staraniem ówczesnego proboszcza i kanonika ks. Ludwika Strondałły, zachowała cechy dawnej piękności. Podzielona jest ona na cztery piętra, z których dwa dolne całkowicie, oraz węgły dwóch górnych i gzyms wystawione są, z ciosowego kamienia, same ściany górnych piętr z cegły skośnie układanej. Pod gzymsem pas na liczne podzielony pola, w których to cyfry imienia Jezus i Marya, to znów herby królestwa, fundatora lub rodzin polskich spostrzegać się dają. Tenże sam Jan Długosz, będąc kustoszem przy kollegiacie wiślickiej, około r. 1440, częścią od Jana Ranogutha, częścią od synów Bednarka, zakupuje dwa place przy cmentarzu kościelnym i na jednym stawia dom murowany dla siebie i następców swoich na prelaturze, na drugim obszerny dom dla 12 księży wikaryuszów, składający się z 3 sal, z 6 izb, z biblioteki, łaźni, kuchni itd. Lib. Ben. , I, 4289. Piękny ten gmach do dziś istniejąy, kryty jest szyfrem, szczyty ma zębate; na jednym z nich herb Wieniawa przypomina założyciela ob. Kłosy t. 32, 81718. Do parafii wiślickiej należą wsi Gorysławice, 0strów, Kobylniki, Kuchary, Koniecmosty, Wawrowice i Wiśniówki z ilością, parafian męż. 1518, kob. 1711. Obecnie Wiślica przedstawia smutny obraz żydowskiego miasteczka, z nędznemi domami i ulicami, których bruk dawniejszy zapadł się na łokieć w pulchną ziemię. Na przedmieściu Gorysławicach, rozłożonem na gipsowem wzgórzu, stoi kościół murowany św. Wawrzyńca, po za murami dawnego miasta. W. posiada kilka placów, jako to Rynek, Targowisko i inne. Ulice Długa, Targowica, Solna, Zatylna i Krakowska oraz kilka bez nazwy. Tuż pod miastem, od strony południowej, jest jeziorko zw. Płyt, dosyć głębokie, przez które położono most na palach. Kasztelania wiślicka należała zapewne do najdawniejszych w Małopolsce a ze względu na znaczenie tego miejsca, odbywające się tu częste zjazdy, obsadzaną, była niewątpliwie przez wybitniejszych ludzi z otoczenia książąt i królów. W znanych dotąd dokumentach spotykamy następujących Ostasius 1212 24, Dirsislaus 1224, Marcus 1227, Mstivius 1228, Pacoslaus 1239 43, Sudo 1244, Mstiwuy, r. 1248 50, Adam, Abraham 1254, Sulco 1255, Bogussa 1255 64, Jacobus 1271, Dobeslaus 1271, Swentoslaus 128687, Florianus 1317, Spicimir 1319, Adam 1325 31, Andreas 1340 46, Henricus 1348 1352, Dobeslaus 1356 68, Raphael 1368 1372, Otto 1373 4, Michael do Tarnowo przed r. 1376, Stanislaus 1377 79, Joannes 1396, Petrus Rpischta 1401, Clemens 1408, Florianus 1420, Florianus de Korytnica 1422 34, Joannes Felix de Tarnow 1470, Felix de Tarnow 1475, Nicolaus de Strzeszow 1495, Petrus Szafraniec 1501 5. Kanonicy wiśliccy bywali pisarzami dworu notarius curiae za Kazimierza W. i Jadwigi Prepozyt wiślicki pojawia się w r. 1214 Istnieje widocznie już wtedy kollegiata. Z tegoż miasta pochodził poeta łaciński z początku XVI w. znany p. n. Jana z Wiślicy, twórca poematu Bellum prutenum Kraków, 1516 w którym opiewa dom Jagiellonów i zwycięztwo pod Grunwaldem. Wiślickie starostwo niegrodowe, w województwie sandomierskiem, powiecie wiślickim, podług lustracyi z roku 1669 składało się z miasta Wiślicy i wsi Winary, Senisławice, Korczyn, Boryszewa Borysławice, Mędrzechów, Wólka Mędrzechowska, Kopacz, Kupienin, Podlipie, Strojców, Samocice, Kozłów, Hubienice, Łęka, Zawierzbie, Miernów, Sępichów, Kocina, Brzesko, Pawłów, Koniecmosty, Górnowola, Wełnin, Błotnawola, Chwalibogowice i Parchocin. W r. 1771 posiadał je Stanisław ks. Lubomirski, marsz. w. kor. , wraz z swą żoną Elżbietą z książąt Czartoryskich, którzy zeń płacili kwarty złp. 11187, a hyberny złp. 270 gr. 3. Szczegółowy opis uposażenia kollegiaty wi Wiślica