stwa łowickiego, rozl. mr. 258 gr. orn. i ogr. mr. 200, ląk mr. 50, nieuż. mr. 8; bud. mur. 6, drew. 10; płodozm. 11pol. W 1358 r. Kazi mierz W. będąc źle poinformowany, jakoby i wś W. stanowiła część królewszczyzny, kazał tako wą administrować na rzecz skarbu, dowiedziaw szy sie zaś, źe wś ta od niepamiętnych czasów należy do dóbr arcybiskupów, przywilejem wy danym w Lublinie 1358 r. kazał ją powrócić prawemu właścicielowi. W 1419 r. arcyb. Mi kołaj Trąba wymógł na kapitule gnieźn, przy zwolenie na zastaw wsi tej plebanowi Przecła wowi w Piątku, na tak długo, dopóki z dzierża wy, czyli dochodów rocznych, nie wybierze po życzki, którą od niego na pokrycie części kosz tów pobytu swego w Konstancyi był zaciągnął. W 1486 r. przed arcyb. Oleśnickiego skarży pleban z Bąkowa o kolędę parafian z Wyskietnicy. WXVI w. wś ma 19 1 2 łan. , karczmę, kmieci 31. Folw. płacił do kościoła w Bąkowie dziesięcinę w gotówce, 72 złot. R. O. Wiskitki 1. dawniej Wiskitki Kościelne, w dok. z r. 1297 Vyskyth, 1349 r. Wyskythki, osada miejska, dawniej miasteczko, nad rzką Pisią Radziejówka, w pow. błońskim, o 6 w. na zach. od st. dr. źel. warsz. wied. w Rudzie Guzowskiej a 53 w. na płd. od Warszawy. Posiada kościół par. rz. kat. murowany, dom schronienia dla ubogich, kościół par. ewang. murowany, dwie szkoły początkowe, towarzystwo wkładowo zaliczkowe od r. 1873, dystylarnią spirytusu i wódek słodkich, małą farbiarnią, dwie cegielnie, około 200 dm. , 3449 mk. Śród ludności zapisanej do ksiąg stałych jest 6 prawosł. , 207 prot. , 1602 żydów. Do osady należy 1128 mr. W r. 1824 było 120 dm. , 955 mk. , w tej liczbie 32 sukienników; 1827 r. miasto miało 114 dm. , 955 mk. , os. Stare W. 47 dm. , 303 mk. Obecnie osada stanowi oddzielną gminę, należącą do sądu gm. okr. IV w Żyrardowie. St. poczt. i dr. żel. w Budzie Guzowskiej. Zawiązkiem osady był dworek myśliwski książąt mazowieckich, położony śród obszarów puszczy Jaktorowskiej. W r. 1221 nadaje tu Konrad, ks. mazowiecki, wś Koskowo klasztorowi w Czerwińsku. Tu w r. 1297 bawi Bolesław dux tocius Mazovie et Cyrnensis i zatwierdza układ między Tomaszem, kaszt. nasielskim, a Falisławem, właścicielem Myślikowa Myzlicow. Przy dworze wyrosła osada, która wcześnie bardzo otrzymała prawo miejskie. Bolesław dux Mazovie et dominus plocensis nadaje r. 1349 matce swej Elżbiecie ziemię wyszogrodzką aktem datowanym in Wyskythki opido nostro. W dok. z r. 1365, którym ks. Ziemowit przyjmuje posiadłości w lenno od Kazimierza W. , wymieniono W. jako miasto, obok Warszawy, Sochaczewa, Ciechanowa, Nowogrodu i Nowegodworu Ulanow. , Dok. kujaw. i mazow. , 328, 38. Na akcie, którym Ziemowit nadał r. 1399 prawo chełmińskie wsiom Świdno i Grzmiąca, czytamy Datum in stacionibus venacionis nostrae Viskitki. Dwór książęcy i przyległy folwark otrzymały nazwę Stare Wiskitki, miasteczko zaś powstało na wyznaczonym przyległym obszarze. Jagiełło wracając z wojny krzyżackiej po zwycięstwie grunwaldzkim, nawiedza tu w grudniu r. 1410 swą siostrę Aleksandrę żonę Ziemowita i oddaje się przez dni cztery łowom na istniejące wtedy jeszcze tury. Również dla łowów bawi tu w r. 1422 i 1434. W. były zapewne targowiskiem, nie posiadającem wszystkich praw miejskich. W r. 1578 jest to wś kościelna, płacąca pobór od 18 lan. , 28 zagr. z rolą, 8 zagr. bez roli, 30 rzemieślników i 1 rzeźnika. Do wójta należało 1 1 2 łana i 4 zagr. Przy osadzie istniała kuznica Viskitczensis minera, z której płacono od 8 rzem. Wś Stare W. miała 20 łan. , 6 zagr. z rolą, 2 komor. , 3 rzem. ; wójtowstwo w niej 3 4 łan. i 2 zagr. Pawiński, Mazowsze, 140. Dopiero w r. 1595 Stanisław Tarło, ssta sochaczewski, dzierżawca wsi królewskiej W. Kościelne, otrzymał od Zygmunta III przywilej miejski dla osady. Jako herb otrzymało miasto głowę tura w polu czerwonem a po nad nią topór. Władysław IV potwierdził przywilej ojca w r. 1641. W wieku XVIII W. wchodzą w skład ststwa guzowskiego, należącego do Ogińskich. Około r. 1820 osadzono tu sukienników, których w r. 1824 było 32. Powstanie cukrowni w Guzowie i rozwój poblizkiego Żyrardowa wpłynęło wielce na przyrost ludności w W. Kościół parafialny powstał zapewne w XIV w. Wzmianki archiwalne o jego istnieniu sięgają r. 1426. Według wizyty Goślickiego w r. 1603 był p. w. św. Stanisława, murowany i podupadły ze starości. Odbudowany na nowo po spaleniu, został poświęcony r. 1630 p. w. W. W. Św. przez Macieja Łubieńskiego, bisk. poznańskiego. W wieku XVII istaiały jeszcze dwa kościołki kaplice, p. w. św. Krzyża i św. Wawrzyńca. W. par. , dek. grodziski, 12450 dusz. Wiskickie starostwo niegrodowe, w wojew. rawskiem, ziemi sochaczewskiej, pow. mszczonowskim, podług lustracyi z r. 1620 obejmowało miasto Wiskitki Kościelne i wś Stare Wiskitki, należące dawniej do ststwa sochaczewskiego. W r. 1771 posiadała je Paulina z Szembeków ks. Ogińska, miecznikowa w. ks. litew. 2. W. Stare, wś i folw. , pow. błoński, gm. Guzów, par. Wiskitki, odl. 20 w. od Grodziska, leżą w pobliżu Rudy Guzowskiej st. dr. żel. warsz. wied. , mają 684 mk. Folw. Wiskitki Stare z attyn. Ulaski, w r. 1873 oddzielony od dóbr Guzów, rozl. mr. 594 gr. orn. i ogr. mr. 445, łąk mr. 120, nieuż. mr. 29; bud. mur. 8, drew. 14; płodozm. 10pol. Bo włościan należy 438 mr. W r. 1579 wś Wiskitki antiqua płaciła od 20 lan. , 6 zagr. z rolą, 2 kom. , 3 rzem. ; wójtowstwo od 3 4 łanu, 2 zagr. Pawiń. , Mazowsze, 140. Br. Ch. Wiskitno 1. wś, folw. i os. młyń. nad rz.

Wiskitki

Wiskitki

Wiskitno