Oprócz gorzelni i browarów piwnych były w powiecie 3 papiernie w Werkach Nowych, Kuczkuryszkach i Lubowie, huta szklana w Jaszlinach, fabryka gwoździ w Koj ranach. Handel koncentruje się w Wilnie. Pod względem administracyjnym powiat dzieli się na 6 okręgów policyjnych, z biurami w Śnipiszkach gm. Mejszagoła, Niemenczyn, Rzesza, Szyrwintach Giełwany, Muśniki, Szyrwinty, Podbrzeziu Giedrojcie, Janiszki, Malaty, Podbrzezie, Wornianach Bystrzyca, Worniany, Jaszunach Ilino, Rukojnie, Sołeczniki, Szumsk i Wilnie Mickuny i Rudomino, 18 gmin, 134 okręgów starostw wiejskich. W powiecie jest 2406 miejscowości, mających 9847 dm. , 124720 mk. włościan. Miasteczek, po większej części małoludnych, jest 39; w 1 okr. pol. Dukszty, Korwie, Mejszagoła, Niemenczyn, Rzesza Wielka. Suderwa; w 2 okr. Bogusławiszki, Czabiszki, Giełwany, Kiernów, Muśniki, Szeszole, Szyrwinty; w 3 okr. Dubinki, Giedrojcie, Janiszki, Inturki, Malaty, Podbrzezie Podberezie, Widziniszki; w 4 okr. Bujwidzie, Bystrzyca, Gierwiaty, Ławaryszki, Michaliszki, Ostrowiec, Worniany; w 5 okr. Cudzeniszki, Jaszuny, Miodniki, Rukojnie, Soleczniki Małe i Wielkie, Szumsk, Taboryszki, Turgiele; w 6 okr. Mickuny, Porudomino i Rudomino. Pod względem sądowym powiat bez miasta obejmuje 3 rewiry sędziów śledczych 1 i 2 w Wilnie, 3ci w Giedrojciach i 2 okręgi sędziów pokoju. Pod względem oswiaty w powiecie znajduje się 25 szkół gminnych, do których w 1887 r. uczęszczało 863 chłopców i 45 dziewcząt, oraz 1 szkółka paroch. we wsi Nowo Piotrowska, z 10 chłopcami i 3 dziewczynami. Kościoły wyzn. prawosławnego stanowią dwa dekanaty wileński i szumski. Pierwszy z nich obejmuje 17 parafii, t. j. 13 w W. a 4 w powiecie Intury z filią w Bijuciszkach, Podbrzezie, Dukszty i Rudomino, razem 3 monastery, 2 sobory, 9 cerkwi paraf. , 16 filialnych, 2 cmentarne i 3 kaplice, 11847 wiernych 7920 męż. , 3927 kob. , drugi zaś 6 parafii Szumsk, Bystrzyca, Ostrowiec, Rukojnie, Cudzeniszki i Kierdziejowce, 6 cerkwi paroch. , 3 fil. , 4053 wiernych 2088 męż. , 1965 kob. . Kościoły katol. powiatu dzielą, się na 4 dekanaty wileński miejski ob. wyżej; wileński podmiejski z 7 parafiami Niemenczyn filia w Sużanach, kapl. na cmentarzu w Niemenczynie i w Lubowie, Suderwa kapl. Szylany, Mejszagoła, Muśniki, Kiernowo kaplica w Plikiszkach, Czabiszki, Werki kapl. w Rzeszy i Czerwonym Dworze; dawniej także w Duksztach; razem 30393 wiernych; dekanat wileński powiatowy, również z 7 parafiami Turgiele kapl. na cmentarzu, Gierwiaty kapl. w Sokołajciach i Girach, Taboryszki kapl. na cment. , Worniany kapl. w Weronie, Ławaryszki, Michaliszki kapl. na cment. i Bujwidzie kapl. w Dubnie i Bujwidzach; dawniej prócz tego Rukojnie, Szumsk, Cudzeniszki, Rudomino, Bystrzyca, Słobódka, Ostrowiec; razem 38383 wiernych; dekanat giedrojcki, ob. Giedrojcie 1. Pod względem komunikacyjnym powiat posiada 6 stacyi dr. żel Podbrodzie, Bezdany, Wilejka, Wilno, Kiena, Słobódka, oraz 3 st. pocz. Wilno, Wiessy, Soleczniki, Oprócz mta Wilna znajdują się w powiecie liczne miejscowości historyczne, niegdyś miasta, zamki, a dziś mizerne miasteczka ob. Baliński, Starożytna Polska, III. Z uwagi, że jak cala gubernia tak rówinież i powiat wileński przez wiele wieków był teatrem ciągłych wojen i zdarzeń historycznych, przeto każda nieomal piędź ziemi jest pomnikiem historycznym, pełnym podań, legend i wspomnień. Do najwydatniejszych pod względem dziejowym należą. Kiernów, prastara stolica ks. litewskich, Mejszagoła, Widziniszki, Giedrojcie, Dubienki, siedziba niegdyś Barbary Radziwiłłówny, Miedniki, Niemieża, pierwsza siedziba Tatarów na Litwie i in. Marszalkami szlachty pow. wileńskiego byli w porządku alfabetycznym Abramowicz Mikołaj h. Jastrzębiec 1820, Baliński Ignacy h. Jastrzębiec 1821 23, Czyż Kasper h. Lis 1798 1805, Ciechanowiecki Jan h. Dąbrowa 1846, Giedrojc ks. Antoni h. Poraj, Giedrojc ks. Jan 1809 12, Giedrojc ks. Stefan 1816, Hornowski Kasper przed 1842 Jasiński Stanisław h. Sas przed 1821, Lachnicki Antoni 1807, Łęski Aleksander 1847, Minejko Tomasz h. Leliwa 1840 Pisanka Rudolf h. Prus 1853, Plater hr. Adam 1864 78, Plater hr. Józef, Plater hr. Stefan 1858, Szumski Stanisław h. Jastrzębiec 1829, Tyszkiewicz hr. Jan h. Leliwa 1859, Wańkowicz h. Lis 1861. Wileńska gubernia, jedna z t. zw. gubernii zachodnich litewskich cesarstwa rossyjskiego, leży pomiędzy 53 23 a 55 50 płn. szer. i 42 34 a 47 6 wschod. dług. od F. i według urzędowych wykazów zajmuje 3, 890, 812 dzies. przestrzeni. Według badań geodozyjnych rozległość wynosi 37351, 8 w. al. 771, 97 mil geogr. kw. Graniczy na północ z pow. wiłkomierskim i nowoaleksandrowskim gub. kowieńskiej i Kurlandyą, z płn. wsch. z gub. witebską, od której oddziela się rzeką. Dźwiną. ; na zach. z król. polskiem, od którego oddziela ją rz. Niemen; na południozachód z gub. grodzieńską; na południe z guberniami grodzieńską, i mińską. ; na wschód z gub. mińską, i witebską. . Największa długość z północy na południe, od granicy pow. święciańskiego z gub. kowieńską, , powyżej wsi Siniszki, do granicy pow. oszmiańskiego poniżej wsi Sieniawska Słoboda, wynosi 220 w. , największa zaś szerokość ze wschodu na zachód, od granicy pow. wilejskiego z gub. mińską, w bliskości miasteczka Krajska, do rzeki Niemna na granicy

Wilno