Barskiego 20000, z Ostrobramskiego 10000, a ilość wiader wody z Lewka nie jest oznaczona. Zarząd miasta. W części następnej niniejszego opisu wskażemy historyczny rozwój zarządu miasta, dla tego w części statystycznej ograniczamy się do minimum. Początkowi mieszkańcy Wilna zostawali pod wpływem ogólnych praw dla całej Litwy, a główna ich podstawą, była wola panującego, wyroki kapłanów pogańskich i prastare zwyczaje. Jeszcze przed przyjęciem chrześciaństwa, gdy na wezwanie Giedymina zaczęli się ściągać do Wilna cudzoziemcy, przeważnie z Rygi i z Niemiec, przynieśli oni z sobą własne zwyczaje i prawa, któremi się niezależnie rządzili. Dopiero w r. 1387, gdy Jagiełło nadal miastu prawo magdeburskie, wówczas i dawniejsze prawa tybylców i czasowe przybyszów zostały zastąpione przez nowe prawo. Prawo to przetrwało do r. 1840. Po przyłączeniu Litwy do Rossyi zarząd miasta zastosowany został do ustawy miejskiej Katarzyny II z r. 1785. Rada miejska istnieje od 19 sierpnia 1808 r. Obecnie miasto posiada zarząd niezależny od 28 lipca 1876 r. i składa się z 72 radców Duma, wybierających z pośród siebie zarząd miejski Uprawa, złożony z prezesa Gołowa i czterech członków Ławników, wybranych z liczby radców, sekretarza, oraz miejskiego budowniczego i mierniczego. W r. 1893 zarząd i system wyboru na radców miejskich z Najwyższego rozkazu zmieniony został. Podatki. Nie wyszczególniliśmy poniżej jakie ciężary ponosiło miasto dawnemi czasy, gdyż nie mamy odpowiednich danych. Gdzie niegdzie w historyi Wilna spotykamy się z różnemi ciężarami, lecz te wiadomości nie dają nam pełnego obrazu. W r. 1529 sami tylko chrześcianie płacili w Wilnie podatków 1500 kóp groszy, co na dzisiejszą monetę wyniesie 5400 rs. Zdarzały się wypadki, źe miasto będąc nawiedzione przez pożary, głód, powietrze, zwolnione było od podatku; lecz działo się odwrotnie w czasie wojny, wówczas ogromne ciężary na miasto spadały. I tak np. miasto obowiązane było dostarczać żołnierza w takim stosunku do ludności, jak całe w. księstwo, płacić kontrybucye i składki na potrzeby wojska, dawać kwatery i pożywienie oddziałom tu konsystującym, oraz na własną rękę utrzymywać do obrony murów garnizon miejski. Wojska zazwyczaj obierały sobie leże po przedmieściach, do miasta zaś wchodziły jedynie w razie niebezpieczeństwa. Zaopatrywanie tych wojsk królewskich w żywność dla ludzi i koni, a nieraz nawet w broń, kule i pieniądze, całym ciężarem padało na miasto. Do r. 1451 w obowiązku miasta leżało dostarczanie podwód dla dworu wielkoksiążęcego, tudzież pod przejazd wojewodów i innych wysokich dostojników państwa. Powinność dostarczania kwater więcej nad inne była dotkliwą dla mieszkańców. Musiano bowiem dawać pomieszczenie dworzanom królewskim, posłom na sejmy, ambasadorom i innym dostojnikom zagranicznym, członkom trybunału, rozmaitym czasowym komisyom, gońcom królewskim i t. d. W kolei czasu wszystkie te powinności ulegały już to częściowej już zupełnej zmianie, aż przybrały charakter dzisiejszy. Dochody i wydatki miasta podajemy za trzy lata, mianowicie z r. 1877, t. j. z pierwszego roku samodzielnych rządów, 1887 i z roku 1890. Zanim te cyfry zestawiemy, wspomnimy o niektórych poborach, gdzieindziej nieistniejących, a specyalnie dla Wilna oznaczonych a bramne, ustanowione przez króla Aleksandra w r. 1505 a pobierane od przywożonych do miasta produktów żywności, drew i siana. Pierwiastkowo dochód ten był przeznaczony na utrzymanie straży u bram miejskich. Płacono po groszu od wozu. b Brukowe, ustanowione przez Zygmunta III w r. 1630 od wprowadzonych do miasta wozów. Pobór ten na zbudowanie i utrzymanie bruku w mieście wynosił od wozu po groszu około 3 groszy dzisiejszych. W r. 1791 oba powyższe pobory zostały zwiększone, tak że od każdego konia brano 3 do 5 gr. , od bydła rogatego 5 gr. , od owcy i t. p. 3 gr. Później od r. 1805 pobierano nieco niższe opłaty do r. 1818; w tym czasie podniesiono je do 5 kop. od konia, a nadto do liczby podlegających opłacie dodano wówczas cztery takie, które wprzód były od niej wolne. W r. 1821 ustanowiono nową taryfę, podług której płaci się po 15 kop. od konia. Nakoniec w r. 1846 dodano jeszcze opłaty od niektórych, dawniej wolnych od poboru przedmiotów, c Rybne, ustanowione przez Zygmunta I w r. 1522, pobierane było dawniej po 4 gr. ma rok od wozu, a szło na utrzymanie czystości rynku. W r. 1824 przyłączono ten pobór do bramnego i brukowego. d Gnojowe i karbonne, ustanowione przez Zygmunta I, jednocześnie z poprzedzającem. e Łokciowe, ustanowione przez Zygmunta Augusta w r. 1536. Oba te pobory ściągają się od wieśniaków i przekupniów za prawo sprzedaży wiktuałów i innych drobnych przedmiotów, na rynkach, ulicach, dziedzińcach. f Czopowe, mocą konstytucyi w latach 1766, 1775 i 1789 ustanowione było w Wilnie i innych miastach, na rzecz skarbu, a pobierano je od napojów krajowych i zagranicznych. Z takim charakterem pobór ten istniał do r. 1811. Rozporządzenie z końca r, 1810 i 1811 zrobiły z tego dwa tytuły; czopowe od napojów zagranicznych i akcyzę od krajowych. Cały dochód z pierwszego oddano na korzyść miasta, z drugiego zaś wydzielono miastu 1 procent, a resztę przeznaczono na skarb. g Łopatkowe, ustanowione na przedmieściu Antokolu w r. 1798, opłacają rzeźnicy od sztuki rogacizny po 30 kop. , od owiec zaś i innych drobnych zwierząt po 5 kop. A Wagowe

Wilno