malowniczy odkrywa się widok na daleką prze Opis Statyst. Wilna, 9, 23. Baliński zebrał, co Wilmerowice, podobno też Wierzniowice, czesk. Vilmerovice, niem. Willmersdorf, wieś po łożona na Szląsku austr. , w pow. frysztadzkim, okr. sąd. bogumińskim, na lew. brzegu rz. Ol szy, która tu stanowi granicę od Szląska pru skiego. W r. 1880 było 47 dm. i 398 mk, , a to 390 rz. kat. i S izr. , 310 narod. polskiej i 8 niem. W. należą do par. Lutynia Niemiecka i dyecezyi wrocławskiej. Szkoła ludowa w miej scu. W. H. Wilmersdorf, ob. Wilmerowice. Wilmontowicze, czy Wismontowieze, osada, pow. słonimski, w 4 okr. pol. , gm. Kozłowszczyzna, o 27 w. od Słonima. Wilmsdorf 1. Alt, 1489 Wilhelmsdorf, wś, pow. kładzki, par. kat. w miejscu, ewang. Kładzko. W r. 1885 wś miała 1468 ha, 227 dm. , 1177 mk. 5 ewang. . Kościół par. katol. , szkoła katol. Źrdło wody kwaskowej, podobnego składu co w Cudowie, ale słabsze. 2. W, Alt Nieder, dobra, tamże, mają 106 ha, 3 dm. , 20 mk. 1 ew. . 3. W. Alt Ober, dobra, tamże, mają 289 ha 92 roli, 39 łąk, 152 lasu, 2 dm. , 22 mk. katol. 4. W. Neu, wś, pow. bystrzycki, par. ew. Bystrzyca, łat. Alt Wilmsdorf. W r. 1885 miała 232 ha, 87 dm. , 411 mk. 1 ew. . 5. W. Alt, 1368 Withelmsdorf, wś, pow. nissański, par. łat. i ew, Paczków. W r. 1885 r. było 416 ha, 44 dm. , 264 mk. kat. Wilmsdorf 1. wś, pow. iławkowski, st. p. Creuzburg Ostpr. 2. W. , wś i posiadłość, pow. iławski, st. p. Goldbach Ostpr. 3. W. Gross i W. Klein al. Sturmsee, dwie wsi, pow. ostródzki, st. p. Liebemuehl. 4. W. , ob. Wilamowo, 5. W. Gross i Klein, dwa fol. , pow. morąski, st. p. Maldeuten. Wina, rzeka, ob. Wilejka. Wilna, wś, pow. radomyski, ob. Wilia. Wilnele, wś, pow. rossieński, w 4 okr. poL, gm. Pojurze, par. Niemokszty, o 27 w. od Rossień. Wilnica, strumień, w pow. ihumeńskim, wy pływa z lasn niedaleko wsi Kalużyce i prze biegłszy 2 w. w kierunku wschodn. uchodzi do rz. Uszy, dopływu Berezyny. Płynie około wsi Kalużyce i Usza. T. S. Wilniszka, jezioro, w pow. wileńskim. Wilniszki 1. fol. nad jeziorem, pow. wileński, w 3 okr. pol. , o 40 w. od Wilna, 1 dm. , 10 mk. katol. 2. W. , pow. wileński, ob. Wilkiszki. 3. W. , wś i dobra, pow. rossieński, w 3 okr. pol. , gm. Erżwiłek, o 40 w. od Rossień. Wilno, łaciń. Vilna, litew. Wilniuja, białorus. Wilnia, prastary gród, niegdyś stolica w. ks. litewskich, obecnie miasto gubernialne i powiatowe, siedlisko wyższych władz administracyjnych i wojskowych, leży pod 50 41 płn. szer. a 42 57 wsch. dług. od F. , przy ujściu Wilejki do Wilii, w kotlinie otoczonej wzgórzami, z których strzeń. Wzn, 118, 2 mt. npm. Odl. jest po dr. żeL od Petersburga 658 w. , od Moskwy 875, od Warszawy 387, od Kijowa 862, od Mińska 173, od Wierzbołowa 177, od Kowna 97, od Grodna 147, od Rygi 365 w. Położenie i klimat Pod względem geognostycznym miasto leży na płaszczyznie pochylającej się od niziny pińskiej ku morzu Baltyckiemu. Powierzchnię gruntu, na którym miasto się wzniosło, na wyższych miejscach od południa i zachodu stanowi warstwa piasków; góry napływowe, otaczające łożysko Wilii, są zupełnie piasczyste, wznoszące się zaś nad korytem Wilenki mają w sobie niekiedy glinę; dwa jednak źródła w mieście, jedno pod górą Zamkową, drugie na Równem Polu, z których pierwsze zaprawne jest wodorem i siarką, drugie żelazem, wskazywać się zdają, iż w głębi mogą być bogatsze pokłady. Salkind w swym opisie Wilna pod względem geognostycznym Opyt medikotopografi czeskiego opisania goroda Wilny, str. 9 27 szczegółowo ten przedmiot rozbiera, tu dodamy, że w dolnej części miasta na całej przestrzeni w pobliżu zamku, od brzegów Wilenki i Wilii do wzgórków, na których stoją gmachy seminaryum katolickiego, mury klasztoru podominikańskiego i pouniwersyteckie, grunt jest bagnisty, kryniczny, łąkowy. Woda też w niewielkiej głębokości wszędzie znajduje się w Wilnie. Pokłady ziemi koło miasta i w okolicy stanowi przedewszystkiem warstwa piasku, gruba częstokroć na kilkadziesiąt łokci Nordischer Sand; dalej warstwa gliny pospolitej czerwonej piecówka, nieprzydatnej na cegłę z powodu wielkiej ilości kamyków wapiennych górna czerwona glina al. górny czerwony margiel; pod nią warstwa gliny koloru izabelowożółtego, będąca gatunkiem marglu, a zawierająca żyły dobrej gliny garncarskiej marga argilacea, argilla plastica; wreszcie najgłębiej warstwa żwiru, lub cienki pokład gruboziarnistego piaskowca wapiennego. W górach otaczających miasto znajduje się mnóstwo ułamków skał pierwotnych, a z tych najpospolitszy jest granit, gneis i grinsztein, któremi wybrukowane są ulice Wilna. Z jednorodnych minerałów znaleziono pod Wilnem kamień cynamonowy Canellstein Werner a, kwarc różowy, szerl, spodumen, labrador w ułamkach, w postaci okrągłych kamyków, rogowiec Hornstein; według ks. Gedrojcia to nie rogowiec, jak utrzymuje Jakowicki, a krzemieńFeuerstein i drzewo skamieniałe. Na brzegach Wilii i na równinie po za tą rzeką poznajdowano kości mamuta, ząb trzonowy słonia i wiele rozmaitych pomniejszych skamieniałości. Opis tych ostatnich u Jakowiokiego Dziennik Wileński, 1830, III, 80. Wilno ma także swoją właściwą florę, co do której szczegóły znaleść można u Balińskiego

Wilmerowice

Wilmersdorf

Wilmontowicze

Wilmsdorf

Wilna

Wilnele

Wilnica

Wilniszka

Wilniszki

Wilno