leryaeh. W r. 1834, według katalogu wydanego przez Blanka, prof. malarstwa na uniw. warsz. , było 680 obrazów 384 w galeryach. Obecnie jest 945 w całym pałacu a 404 w samych galeryach. W zbiorze tym mamy utwory pozwalające poznać rozwój malarstwa we Włoszech, Holandyi, Niemczech i Francji od XV w. i ciekawy bardzo zbiór portretów polskich królów i dostojników. Polskie malarstwo bardzo słabo jest reprezentowane. Ze szkoły włoskiej wyróżniają się Luini ego św. Jan Chrzciciel, Filippo Lippi N. M. Panna, Giorgione Pasterze i Nimfy, Andrea del Sarto św. Jan z barankiem, Veronese Święta Rodzina, Caracci Annibal Abraham i Aniołowie, Chrystus i Samarytanka, Guido Reni Rzeź niewiniątek i Porwanie Heleny, Sassoferrato Dwie madonny, Dolci Św. Jan. Szkołę niemiecką, reprezentuje stary obraz, nieznanego twórcy, przedstawiający Sąd ostateczny, następnie spotykamy, między innemi Kranacha Łukasza Mieszczankę, Herodyadę i Lukrecyą ze sztyletem w ręku; Holbeina Jana Portret Karola Śmiałego. Szkołę holenderską; i flamandzką; przedstawiają, Van der Mayr, , Męczennicy, Rubens Rodzina, Teniers Dawid Wnętrze kuchni i Scena domowa, Honhorst Gerard, , Chłopiec dmuchający, Breughel Piotr Zburzenie Jerozolimy. Z francuzkich malarzy spotykamy Mikołaja Poussin Znalezienie Mojżesza, Filipa de Champagne Portret ks. de Bouillon, Greuze a Dziecko z winogronami, drugi obraz Dziewczę z listem, mające jakobj rysy Gertrudy Komorowskiej, ubył ze zbiorów, podarowany przez hr. Augustową Potocką hr. Konstantemu Potockiemu. W zbiorze krajobrazów spotykamy, obok innych Wouwermana Piotra i Pawła Obóz, Łowcy przed Kuźnią, Salvatora Rosy Skały, Ruisdael a Jakuba Krajobraz i Chodowieckiego Daniela, , Zabawa w parku. Z malarzy polskich lub w Polsce osiadłych znajdujemy tu portrety Dolabelli Tomasza Zygmunt III, Władysław IV, Renata, luźne sceny mitologiczne Silvestre a, wspomniony już krajobraz Chodowieckiego i kilka portretów konnych, polowań i Bitwę pod Zóltemi Wodami Kossaka Juliusza. Jeden niewielki pokój w wieży przeznaczony został na pomieszczenie zbioru wykopalisk etruskich, egipskich, greckich i rzymskich. Znajduje się tu około 250 przedmiotów, jak urny, amfory, łzawnice, patery, dzbany, lampki. Początek tym zbiorom dał Jan Potocki. Przy pałacu rozciąaga się piękny i rozległy park. Część przyległa do pałacu stanowi wielki taras, oddzielony od dolnej części wielkim murem z kamienna balustradą, zdobną posągami. Schody, również ozdobione posągami, prowadzą do dolnej części parku, bogatej w mnóstwo starych i pięknych drzew topoli, lip, modrzewi, kasztanów i poprzerzynanej rozgałęzieniami łachy wiślanej. W parku znajduje się pomnik wzniesiony przez Stanisława Potockiego dla uczczenia poległych w bitwie pod Raszynem r. 1809. W dalszym ciągu parku po za łachą znajduje się t. zw. Morysin, pałacyk z parkiem, założony przez Stanisława Potockiego i nazwany od imienia jego wnuka Maurycego. Parafia W. należy do dekan. warszawskiego dawniej piaseczyńskiego i liczy do 3000 dusz. Gmina W. należy do sądu gm. okr. IV w miejscu, st. poczt. w Warszawie. Ma 8154 mk. Śród zapisanych do ksiąg stałych jest 9 praw. , 886 prot. , 401 żydów. Ze stałej ludności 14, 7 nie przebywa w gminie. Najdawniejszy opis W. podał francuzki po dróżnik de Beaujeu w książce Memoires du Chevalier de Beaujeu, contenants ses divers voyages en Pologne r. 1700. Pominąwszy li czne, pobieżne zwykle, opisy, jakich, od Niemce wicza począwszy Podróże historyczne, liczny szereg pomieszczały rozmaite czasopisma, za znaczamy tu jako źródłowe Blank, prof. uniw. warsz. Spis obrazów znajdujących się w gale ryi i pokojach pałacu wilanowskiego Warsza wa, 1834; Al Wajnert Wiadomość o W. pod Warszawą z 1333 r. Bibl. Warsz. , 1870 r. , t. IV, 231 a wreszcie wielkie dzieło, wspaniale wydane, zdobne w liczne illustracye, p. t. Willanów Warszawa, 1877. Tekst bogaty w szczegóły, czerpane z archiwum pałacowego, opracował niezbyt systematycznie Hipolit Skimborowicz. Rysunki wykonywali rozmaici artyści i drzeworytnicy warszawscy. Na dziele tem oparty został przewaźnie, treściwy, bogaty w szczegóły ale zeszpecony licznemi błędami drukarskiemi opis W. wydany p. t. Willanów, przewodnik po Warszawie i okolicach, ułożony przez W. Czajewskiego Warszawa, 1893 r. . Tygod. Illustr, podawał opisy i widoki W. w r. 1863 t. VII, 14, 1866 t. XIV, 149, 1871 VII, 44; Kłosy w t. XVI 397 i XVIII str. 106. Br. Ch. Willanów 1. wybud. , pow. koźmiński, okr. komis. w Pogorzeli, sąd w Koźminie, par, w Wyganowie, szkoła katol. w Kobylinie, Ma 26 dm. , 171 mk. 6 ew. , 259 ha. 2. W. al. Willanowo, wś, pow. kościański szmigielski, okr. komis. w Wielichowie, szkoła w Walkowie, sąd w Kościanie, par. w Łęce. Ma 36 dm. , 279 mk. , 298 ha. Willaren, dwie karczmy borowe Waldkruge, na pld. od Wschowy, w w. ks, pozn. , w lesie zwanym Osową Sienią Rochsdorf. Ob. Waldkrug, Willawcze, wś, pow. wyżnicki na Bukowinie, kościół par. gr. nieun. w miejscu, poczta Waskoutz Waszkowce, odl. 7, 5 klm. Gmina ma 3060 mk. ; obszar dwor. 22 mk.

Willanów

Willanów

Willaren

Willawcze