r. 1570 przez Wilkowskich braciom czeskim, pozostawał w ręku tychże aż po r. 1636. Nabo żeństwo odprawiało się w języku polskim i nie mieckim. Zachowała się podobno w tym koście le lawa z r. 1578. Między r. 1564 a 1566 miało W. kilku dziedziców, jako to Dłuskich, Spławskich, Kluczewskich, Wilkowskich i Chojnickich. W r. 1793 jest dziedziczką wojewodzina Franci szka Mycielska. W. Polskie jest gniazdem Wil kowskich h. Gryf. Kościół istniał tamże już przed r. 1399. Około r. 1550 oddał go prote stantom ówczesny dziedzic Mikołaj Ossowski, podsędek poznański. Około r. 1595, za dziedzic twa Anny z Żychlińskich Ossowskiej, miał ko ściół ten należeć do braci czeskich przez krótki czas. W r. 1644 wrócił do katolików, jak o tem świadczy napis na wielkim ołtarzu. Ostatnim pastorem protest. był Abraham Thurius. Obe cnie parafia W. , w dek. kościańskim, ma około 2400 dusz. Po Ossowskich posiadali W. Szołrdscy. Około r. 1860 nosili w tej okolicy włościa nie jeszcze starodawne ubiory. Sukmany z płó tna granatowego, w święta z sukna czarnego, i płaszcze szaraczkowe. Zimą białe kożuchy. Ńa głowie czapki rogate czarne, buty o długich cholewach. Niewiasty ubierały się w spódniczki i kabaty. Przy kościele stoi dzwonnica murowa na, starsza podobno od kościoła. Do istniejącej dotąd monstrancyi wiąże się następujące poda nie Podczas zabawy dworskiej wyszli goście na przechadzkę i spostrzegli stojącego na jednej nodze na dzwonnicy bociana. Jeden z gości oświadczył, źe kulą ze strzelby nogę bocianowi ustrzeli. Zrobiono zaklad. Gośc ów nogę ustrze lił, a pieniądze z zakładu przeznaczył na zaku pienie monstrancyi. 6. W. , pod Krynicą, wś nie istniejąca dziś, wymienia ją Liber Benef. Łaskiego. W. Ł. Wilkowo 1. 1362 Wilkovo, Vylkovo, wś na pograniczu pow. złotowskiego z tucholskim, pow. złotowski, st. p. W. Klonia, par. kat. Wałdowo; 583 ha 506 roli orn. , 11 łąk, 14 lasu; 1885 r. 14 dm. , 21 dym. , 144 mk. , 74 katol. , 70 ew. W. należało w XIV w. do Wałdowskich i stanowiło pierwotnie trzecią część Wałdowa terciam partem dominii Waldov. R. 1362 sprzedał tę część Valdko heres de Waldow cystersom w Byszewie za 210 grzywien, każdą po 18 gr. licząc i za 100 owiec. A ponieważ w owym klasztorze spoczywają zwłoki jego rodziców i on sam też tam pragnie być pochowany, dla tego chce, żeby wsi tej nikt z jego krewnych nie wykupił ob. Kod. Wielkop. , 1467, co wszystko Kazimierz król potwierdza. R. 1789 było 8 dym. 2. W. . niem. Wilkau, 1289 Wilcow, folw. i cegielnia do Pawłowa, pow. kwidzyński, 4 dm. , 78 mk. , st. p. Czarnegórne Hochzehren. Folw. ten leży nad rzką Jardęgą, dopł. Ossy. Przy końcu XIII w. były te dobra w posiadaniu Prusaka Hamer i jego synów Tulikoyte, Ludwika i Meruna, Nazwisko W. pokazuje, że osadę zało żyli oni przy udziale Polaków ob. Kętrz. , O ludn. poL, str. 192. R. 1378 występują Nicolaus, Clauko et Malin de Wilkow, t. j. Mikołaj, Klawko i Malin z Wilkowa. R. 1438 Clauko de Wilco, t. j. Klawko z Wilkowa ob. Kętrz. , O ludn. pol. , str. 186. R. 1388 rozstrzyga w. m. Kon rad Zoller V. Rotenstein spór między bisk. pome zańskim a dziedzicami W. Willekow i Trumiej o jez. Kuczke, dziś KantzgerSee zwane. Bisk. pozostawia jez. jako własność, ale dziedzi ce obu włości mają mieć prawo łowienia w niem ryb dla własnej potrzeby. Dan w Malborku, d. 26 grud. ob. Cramer Gesch. des Bist. Pome sanien, str. 107. Z szlach. rodzin polskich mieszkały tu w późniejszych czasach Kospotowie Pawłowscy, Sobobolińscy i Wilkowscy Kętrz. , 1. c, 204 i 205. R. 1789 7 dymów. R. 1809 napotykamy tu 5 nazw polskich na 20 mk. Kętrz. , 1. c, str. 208. 3. W. , niem. Villkow, dok. Willekow, wś w Pomeranii, pow. lę borski, par. katol. Lębork, dawniej Garcigorz; 687 ha, 37 dm. , 54 dym. , 337 mk. ew. R. 1376 nadaje komtur gdański Walpod von Bassenheim wiernemu Dytrychowi Lutkcfleisch wś W. Vilkow w opisanych granicach, o 42 włókach, nad Łebą, na prawie chełm. , między niemi 4 włóki 6 mr. wolnych, 6 mr. tak jak innym sołtysom, trzeci fenik kar sądowych i wolne rybołówstwo dla własnej potrzeby w jez. Wilkowskiem. Za kon zastrzega sobie sądownictwo nad rycerzami, pachołkami i gośćmi i wszystkimi ludźmi nie niemieckiego języka, jako też młyny i wszystkie kruszce. Czynszu mają co rok na Matkę B. Grom. płacić po 16 skojców pruskich i 2 kury od włóki, proboszczowi po 1 kor. żyta i tyleż korcy owsa, a biskupowi kujawskiemu po pół wiardun ka zamiast dziesięciny ob. Cramer Gesch. d. Landes Lauenburg u. Buetow, II, str. 217. Młynarz płacił r. 1437 na św. Marcin 6 grzyw. i 4 skojce a na św. Jan 3 grzyw. Włók było 38, każda czynszowała 16 skojców, razem 25 grzyw. str. 294. R. 1377 d. 24 czerw. występuje w kopenhadzkich tablicach woskowych Jakub z W. Willekow jako sędzia polubowny ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ver. , IV, str. 82. R. 1658 ma wś 42 włók, sołtys 4 wł. wolne i 2 czynszowe, daje 24 korce owsa, 9 gburów a 4 wł. czynszowe, płacą 71 zł. 7 1 2 gr. , 36 korcy jęczm. , 103 kor. owsa, 18 gęsi, 76 kur; młynarz 12 zł. i 38 kor. żyta. Kś. Fr. Wilkowo, niem. Wilkowen, wś, pow. węgoborski, st. p. Angerburg. Jonasz v. Eulenburg, starosta węgoborski, oznajmia r. 1577, źe Gerolmes, starosta wsi Brzozowo Doberschlag, wraz z synem Grzegorzem, sprzedał sołectwo w Gerolmesowej Woli z 3 włók. Michałowi, synowi Krzysztofa, komornika z Prynowa, za 145 grzyw. Kętrz. , O ludn. poL, 541. Wilkowo, niem. Willkowe, dobra i wś, pow. Wilkowo Wilkowo