po podziale, w 1850 r. dopełnionym, Mokrzyccy mają w W. Małych około 206 dzies. , Mroczkowscy zaś w W. Wielkich do 720 dzies. , w tem około 250 dzies. dobrego lasu, przeważnie jodłowego, w mniejszej części sosnowego, wśród którego znajdują się ustępy pięknego lasu liściastego. W dobrach, oprócz Wilii, przepływają rzeczki Czernia i Łonwa. W. , położone na prawym brz. Wilii, zaliczają się do tak zwanej Zapońszczyzny, t. j. okolicy położonej pomiędzy Ponią dopł. Berezyny i Wilią dopł. Niemna. Znajdują się ślady urządzenia kanału śród błot, na przestrzeni 6 w. , celem połączenia Poni z Wilią, a tem samem m. Czarnego z Baltykiem. Okolica ta dotychczas jest dość lesistą. J. Krz. Ild. Mrocz. Wieżno, ob. Wiazno. Wieżonki, wś, pow. lucyński, z zarządem gminy Pyłda. Wiciów w dokum. , ob. Wiazowiec. Wieżucie, folw. dóbr Ryngowiany, w pow. szawelskim. Wieżyca, niem. Thurmberg, najwyższy punkt wzn. 330 mt. t. zw. Gór Szymbarskich, stanowiących grzbiet wyżyny pojezierza baltyckiego ob. t. XII, 85. Wieżyca, rz. mylnie, ob. Wierzyca. Wieżyce, wś, pow. mozyrski, w 3 okr. pol. turowskim, gm. Bierozów o 31 w. , o 195 w. od Mozyrza a 119 od Turowa, ma 9 osad; grun ta piaszczyste, miejscowość bez dróg. W pobli żu znaczne jezioro. A. Jel. Wieżyn, osada, pow. bobrujski, w 2 okr. pol. paryckim, dawniej w gm. Rudobiełka, teraz Kar piłówka, o 74 w. od Bobrujska. A. Jel. Wieżyszki 1. zaśc, pow. święciański, w 2 okr. pol. , o 35 w. od Święcian, 2 dm. , 14 mk. katol. 2. W. , wś, pow. święciański, w 3 okr. poL, o 17 w. od Święcian, 4 dm. , 58 mk. 25 katol. , 33 starow. . 3. W. , zaśc, pow. trocki, w 4 okr. pol. , gm. Aleksandrowo dawniej Oława, okr. wiejski Domontańce, o 6 w. od gminy a 67 w. od Trok, ma 2 dm. , 6 mk. prawosł. i 28 katol. w 1865 r. 2 dusze rewiz. ; należy do dóbr skarbowych Olita. 4. W. , wś i zaśc, pow. wiłkomierski, w 2 okr. poL, gm. Rogów, o 37 w. od Wiłkomierza. Wię. .. ., , ob. Wią Więcbork, niem. Vandsburg, miasteczko, w Prusach Zach. , na t. z. Krajnie, tuż nad granicą w. ks. poznańskiego, w pow. złotowskim, nad jeziorem t. n. , wzn. 109 mt. npm. , odl. 6 mil od Bydgoszczy, 4 1 2 od Chojnic, 2 od Łobżenicy, 1 1 2 od Sępólna. Posiada kościół i kaplicę katol. , kościół ewang. od r. 1840, bóżnicę, szkołę 4klas. bezwyznaniową 1887 r. 4 naucz. , 293 dz. i szkołę prywatną dla dziewcząt, urząd pocz. i tel. III klasy i sąd okręgowy. Bite trakty wychodzą ztąd na Sępólno i Kamień do Chojnie, na Mroczn do Nakła i na Sypniewo do Złotowa. W r. I 1893 zaczęto budować kolej żelazną z Nakła na Mroczę, Więcbork i Kamień do Chojnic. Nadto zamierza rząd wybudować kolej z Fordonu, gdzie stanął nowy most żelazny, na Koronowo, Więcbork i Złotowo do Wałcza i dalej do Starogardu w Pomeranii. Obszar miejski wynosi 1065 ha 677 roli orn. , 172 łąk, 37 lasu. W r. 1885 było 1668 mk. 538 kat. , 928 ew. i 202 żydów, 189 dm. i 356 dym. Okolica falista, gleba piaszczysta i gliniasta, ludność trudni się głównie drobnym handlem, rzemiosłami, zwłaszcza szewctwem, hodowlą bydła i rolnictwem; bywają tu 4 jarmarki do roku. W dokum. pojawia się W. po raz pierwszy dopiero r. 1348 p. n. Wansowno, jako włośó Pęperzyńskich h. Łodzia ob. Der Kreis Flatow von Schmit, str. 46. Familia ta rozdzieliła się w XVI w. na 2 gałęzie pęperzyńską i więcborską; obie jednak wymarły pod koniec tegoż wieku. W. przeszedł wtedy drogą wiana na Zebrzydowskich; po nich należał do Garczyńskich, potem do Smoczewskich. Pod koniec XVII w. dobra złotowskie i więcborskie nabyli Potuliccy. Jako dziedziców wymieniają akta Jana Jakuba P. , ststę borzechowskiego 1701, Józefa P. , wojewodę czenihowskiego 1734, Aleksandra Hilara P. , także ststę borzechowskiego 1780, Michała P. 1806. Kacper Potulicki r. 1821 sprzedał dobra głównemu bankowi w Berlinie, od którego je r. 1834 nabył dominialny fiskus królewski. Do r. 1772 należał W. do województwa kaliskiego i do pow. nakielskiego, potem do Prus aż do r. 1807, w którym go włączono do obszaru w. ks. warszawskiego; r. 1815 wcielono znów do w. ks. poznańskiego, a r. 1819 do Prus Zach, , do pow. złotowskiego. Miasto leży na wązkim ostrowiu, na wschód ciągnie się pół mili długie jezioro Więcborskie, na zach. zaś duże bagna, Łopiennik zwane, dawniej niezawodnie także jezioro. W środku miasta znajduje się rynek obszerny. Na północ wznosi się góra św. Katarzyny, z kaplicą tej świętej; oprócz tego jest tam cmentarz kat. i ewang. Góra ta, pokryta po większej części laskiem brzozowym, przyczynia się do upiększenia miasta, którego domy są małe i niepokaźne, gdyż pochodzą z czasów odbudowy po wielkich pożarach, które r. 1785, 1823 i 1830 nawiedziły miasto. Ten ostatni pożar zniszczył przeszło 2 3 miasta. Najstarszy znany przywilej miejski został r. 1767 przez hr. Potulickiego wystawiony. R. 1783 liczyło miasto 86 dym. , między temi 2 puste, i 489 mk. do połowy katol. i ew. ; 1804 r. 640 mk. , w 1826 r. 836 mk. i 112 dm. ; 1853 r. 1586 mk. 351 kat. , 981 ew. i 254 żyd. ; 1861 r. 1597 348 kat. , 939 ew. i 310 żyd. ; 1865 r. 1627 378 kat. , 933 ew. i 312 żyd. ; w 1880 r. 1603 mk. Stary zamek więcborski, po którym niema śladów, stał na ostrowiu nad jeziorem, na miejscu dotąd Zamczyskiem zwanem. Być może, że wymienione w nakielskich księgach grodzkich z r. 1546; Viązowno desertum do Wieźno Wieżno Wieżonki Wieżucie Wieżyca Wieżyce Wieżyn Wieżyszki Wię Więcbork