takowy w ilości 9000 rs. Tuż przy miasteczku znajduje się rezydencya dziedzica, porządnie utrzymana; gospodarstwo rolne, chów inwentarza i gorzelnia wzorowo prowadzone. Dobra, w XVII w. własność Kopciów, w XVI w. hr. Chodkiewiczów, później Jaczynowskich, dziś Jana Rotha, mają; 1023 dzies. 301 łąk i pastw. , 266 lasu, 17 nieuż. ; gleba urodzajna. Gmina, w płn. wsch. zakątku powiatu, graniczy od wschodu z gm. białowieskoaleksandrowska, pow, prużańskiego, od pln. i płn. zach. z gminami pow. bielskiego Dubiażyn i Nowe Berezowo Brzozowo, od zach. z gm. Połowce, od płd. zach. z gm. Wysokie Litew. , od płn. wsch. z gm. Wojska i Dmitrowicze, dzieli się na 20 okręgów starostw wiejskich, obejmuje 52 miejscowości, ma 686 dm. wlośc, obok 37 należących do innych stanów, 7433 mk. wlośc, uwłaszczonych na 11394 dzies. Lud przeważnie wyzn. prawosŁ, zamożny i dorodny, przechował dotychczas strój ludowy. G. S. Wierzchowice 1. niem. Wirschkowitz Alt, dobra i wś, pow. mielicki, par. ew. w miejscu, kat. Mielice. W r. 1885 dobra miały 528 ha, 12 dm. , 173 mk. 4 kat. ; wś 227 ha, 45 dm. , 330 mk. 4 kat. . 2. W. Nowe, wś, pow. mielicki, par. ew. Wierzchowice, kat. Mielice. W r. 1885 miała 110 ha, 42 dm. , 409 mk. 10 kat. . Kaplica ewang. istniała od r. 1775, kościół obecny poświęcony r. 1773. Szkoła ewang. od r. 1753. Wś W. Nowa została założoną około r. 1753 przez osadników wirtemberskich, którzy zaprowadzili tu uprawę wina i owoców. Na obszarze W. Starych piękny pałac z parkiem i bazantarnią. Wierzchowicze, ob. Wierzchów 4. Wierzchowie, r. 1851 Wierzchowie, u Długosza Wyrzchowisko wś, pow. olkuski, gm. Cianowice, par. Biały Kościół. Leży śród wyżyny olkuskokrakowskiej, sięgającej tu przeszło 1000 st. npm. , na samej granicy od Galicyi, na zach. od Białego Kościoła, na płd. od Czajowic, w pobliżu Ojcowa. W r. 1827 wś rząd. , ma 17 dm. , 107 mk. Na obszarze wsi jaskinia, której wejście wznosi się 60 st. nad dno dolinki. Poszukiwania tu czynione wykazały ślady pobytu człowieka jaskiniowego. Znaleziono tu liczne narzędzia krzemienne, ślady ogniska por. Bibl. Warsz. r. 1871, t. IV, 54. W polowie XV w. wś królewska Wyrzchowisko, w par. Biały Kościół, ma jeden łan kmiecy, karczmę zwaną Czelna, 6 zagrod, z rolą. Dziesięcinę, wartości do 4 grzyw. , pobierał kościół W. W. Św. w Krakowie Długosz, L. B. , II, 52. Według reg. pob. pow. proszowskiego z r. 1581 wś Wierzchowiec, w par. Biały Kościół, należąca do zamku ojcowskiego, miała dwa półłany km. , 1 zagr. z rolą, 1 2 karczmy Pawiń. , Małop. , 30. Br. Ch. Wierzchowie 1. chutor, pow. słonimski, w 5 okr. pol. , gm. Byteń, o 20 w. od Słonima, 25 1 2, dzies. 2. W. al. Wierzchów, folw. i dobra nad Świeczanką, pow. lepelski, w 1 okr. pol. , gm. marcinowska, o 46 w. od Lepla, cerkiew paraf. p. w. św. Trójcy, 2049 dzies. ziemi dworskiej. W. , zwane dawniej Kasporowa, było własnością Stabrowskich, z których Onufry, łowczy orszański, i spółdziedzic Wincenty Kaciuciewicz sprzedaje w 1763 r. Marcinowi Szczyttowi, dziś wnuka jego również Marcina. Por. Werchowie. 3. W. , Wierchowie, dobra nad Dźwiną, pow. wieliski, ob. Werchowie 2. Posiadają tu Włodzimierz Resztelen 1300 dzies. i Iden i Spółka 3496 dzies. Bród przez rzekę. W 1580 r. hetman Zamoyski szedł z Suraża pod Wieliź na W. , gdzie kazał rzucić most na szerokiem błocie. Podług Heidensteina pod W. znajdowała się miejscowość zwana Witoldowym Mostem, podług miejscowego bowiem podania Witold przez wzniesiony tu most przeprowadził swoje wojsko. 4. W. , dobra, pow. witebski, w 1 okr. pol. , gm. Wierczhowie, o 12 w. od Witebska, własność Józefa Żaby, 800 dzies. ziemi dworskiej. Ob. Werchowo. J. Krz. Wierzchowina 1. wś, pow. grójecki, gm. i par. Jasieniec, ma 120 mk. , 431 mr. dwors. i 43 włośc. W 1827 r. było 10 dm. . 65 mk. Według reg. pob. pow. grójeckiego z r. 1576 wś W. , w par. Jasieniec, własność Piotra i Jakuba Warpes, miała 5 łan. , 1 łan folw. Pawiń. , Mazowsze 233. 2. W. , kol. nad błotem t. n. , pow. wieluński, gm. Skrzynno, par. Rudlice, odl. od Wielunia 17 w. , ma 3 dm. , 19 mk. 3. W. , wś, folw. i dobra u źródeł rzki Lentowni al. Łętowni dopł. Wieprza, pow. krasnostawski, gm. Żółkiewka, par. Chłaniów, odl. 28 w. od Krasnegostawu, ma. 61 dm. , 604 mk. rz. kat. Ludnośó rolnicza; we wsi kowal, stolarz, bednarz, tkacz. W 1827 r. było 59 dm. , 311 mk. Wś ta jest miejscem urodzenia Antoniego Wieniarskiego d. 21 stycz. 1823 r. , autora wielu obrazków z życia ludu miejskiego i wiejskiego. Podobno pierwotna nazwa brzmiała Wierzchłaniowa, jak o tem ma świadczyć erekcya parafii Chłaniów z r. 1305 oraz inne późniejsze akty kościelne i sądowe. W ostatnich czasach właściciel dóbr W. Koszarski na obszarze po wyciętym lesie założył folw. Koszarsko w r. 1882 i oddzielił z dóbr osobny folw. Borowiny. Dobra W. składały się w r. 1890 z folw. W. i Koszarsko, nomenklatur Borowina i Wąż, rozl. mr. 1823 folw. W. gr. orn. i ogr. mr. 804, łąk mr. 72, lasu mr. 320, nieuż. mr. 27; bud. mur. 4, drew. 18; płodozm. 7pol. ; folw. Koszarsko gr. orn. i ogr. mr. 459, lasu mr. 128, nieuż. mr. 13; bud. drew. 3; lasy urządzone; młyn wodny. Wś W. os. 57, mr. 771; wś Majdan Wierzchowiński os. 14, mr. 152. 4. W. , ob. Wierzchowiny. Br. Ch. Wierzchowina, szczyt górski na Podgórzu Karpackim, na obszarze gm. Nawsie, w pow. brzeskim. Wzn. 641 mt. Ob. Nawsie 2.

Wierzchowice

Wierzchowice

Wierzchowicze

Wierzchowie

Wierzchowina