dziś stosunkowo mało produkujące obszary. Dolinę, którą płynie W. można pod względem geologicznym rozdzielić na dwie części od źródeł do Izbicy i od Izbicy do uścia. Pierwsza należy do formacyi kredowej a mianowicie kredy górnej, druga jest aluwijalną. Do doliny tej ostatniej części przysuwają się, mniej lub więcej blisko, utwory starsze; kredę górną spotykamy na prawym brzegu wprost Krasnegostawu oraz między Sienicą a Dorohuczą, na lewym przy uściu Giełczewskiego potoku, na obu w okolicy Łęcznej, wreszcie na lewym przy uściu; dolna glina lodowcowa występuje sporadycznie w okolicy Łysołajów, po obu stronach i pod samą Łęczna przed uściem Swinki z prawej strony. Loess zalega lewy brzeg doliny od Tarnogóry aż do uścia Giełczwi, zaś piaski dyluwialne niższą część biegu, poczynając od Zawieprzyc na prawym a od Łucki pod Lubartowem na lewym brzegu. Obszar z którego W. uprowadza wody do Wisły dotąd obliczanym nie był, wynosić on może w przybliżeniu około 9000 w. kw. , stanowi zatem mniej więcej 18tą część całego dorzecza Wisły; co się zaś tyczy linii wododziałowej, ta, jak to często dzieje się na równinach, nie wszędzie jest wyraźną, jak np. między systematami Tyśmienicy z jednej, a Krzny i Włodawki z drugiej strony. W ogólnym swym układzie W. wykazuje wiele analogii z Bugiem, powtarzając nietylko wszystkie jego zakręty, ale i zasadnicze kierunki pojedyńczych części biegu. Szczególnie uderza to w ostatnich dwóch sekcyjach każdej rzeki na Bugu od Brześcia do Broku i od Broku do uścia, na Wu zaś, od Krasnegostawu do Kocka i od Kocka do uścia. Pod względem handlowym W. ani dawniej nie miał ani obecnie nie ma większego znaczenia, chyba tylko lokalne a i to w bardzo ograniczonym zakresie. Przyczyna tego leży w bliskiem sąsiedztwie dwóch dróg wodnych Wisły i Bugu, płynących w tymże samym kierunku i spełniających toż samo zadanie. Mimo to Wieprz, choć do skromniejszego przeznaczony obszaru, mógłby z większą niż dotąd korzyścią służyć do spławu miejscowych produktów leśnych i rolniczych, gdyby był należycie uregulowany i uzdolniony do żeglugi przez czas wolny od lodów. Jednakże prócz drobnych prac, przedsięwziętych tu i owdzie, raczej dla ochrony brzegów od zalewu, aniżeli dla uporządkowania komunikacyi, nie w tym celu nie przedsiębrano. Wprawdzie w 1829 r. istniał zamiar połączenia Łęcznej z Włodawą, czyli Wa z Bugiem, dla skrócenia drogi statkom idącym z tej ostatniej rzeki ku Warszawie; projektowano mianowicie zużytkować bagna i jeziora, rozrzucone hojnie na drodze połączenia, lecz projekt ten, jak wiele innych, do skutku nie doszedł. Nie ulega wątpliwości, że istniejąca droga żelazna Nadwiślańska wraz z odnogą do Łukowa odciągają dziś Wieprzowi pewną część produktów, jednakże z uregulowaniem koryta stosunki łatwo zmienić się mogą; gdzie bowiem chodzi o taniość transportu bez jednoczesnego warunku szybkości, tam droga wodna zawsze mieć będzie wyższość nad żelazną. Dowodem tego są najbogatsze w drogi żelazne państwa, jak Anglia, Belgia lub Stany Zjednoczone, gdzie ruch na uspławnionych rzekach i kanałach jest podziśdzień bardzo ożywiony i naciskowi kolei parowych lub elektrycznych nie uległ. And. S. Wieprz 1. niem. Wipper, rzeka przymorska w Pomeranii, powstaje w pow. miastkowskim, płynie środkiem obszaru tego powiatu, wstępuje w pow. sławiński i pod Ruegenwaldermuende uchodzi do Bałtyku. Bieg jej przeważnie jest zach. płn. Z lew. brzegu przyjmuje dopł. Strednicę. 2. W. Elbiański, niem. Wipper, lewy dopływ Soły Saale, lew. dopływu Elby. Kś. Fr. Wieprz, skala, na obszarze wsi Jastrzębica, w pow. sokalskim ob. t. III, 501. Wieprz 1. wś, pow. wadowicki, obw. sąd. andrychowski, nad rzką Wieprzówką dopł. Skawy, w szerokiej dolinie podgórskiej, wzn. 295 mt. Działy zamykające dolinę sięgają 325 do 369 mt. W r. 1880 było 447 dm. i 2814 mk. 1332 męż. i 1482 kob. , 2777 rz. kat. , 36 izr. W r. 1872 ob. Orzechowski K. , Przewodnik stat. topogr. w Galicyi było większej własności 510 mr. roli, 22 łąk i ogr. , 30 mr. past. i 38 lasów; mniejszej własności 2961 mr. roli, 166 mr. łąk i ogr. , 382 mr. past, 582 mr. lasów. W r. 1581 Pawiński, Małop. Bernard Nidecki miał tu 3 1 2 lan. km. ; Stanisław Gniewek 1 1 2 łana, 2 zagr. bez roli, 1 kom. z byd. ; Przecław Pieniążek 32 lan. km. , 5 zagr. z rolą, 10 zagr. bez roli, 2 kom. z byd. , 2 rzem. Kościół paraf. w miejscu. Filią jego był kościół w sąsiednim Andrychowie i Bzykach. R. 1595, kiedy dziedzicem wsi był Mikołaj Komorowski, kościół w Andrychowie odpadł od paraf. W. i otrzymał osobną parafią. Dawna świątynia drewniana ustąpiła dziś miejsca murowanej. W dok. z r. 1441, mocą którego poręczyło 34 ze szlachty ks. oświęcimskiego, że książę ich Wacław przybędzie w przeciągu czterech tygodni do Krakowa w celu złożenia uroczystego hołdu królowi Władysławowi III, wymienieni są jako właściciele W. bracia Jan i Stanisław Ob. Gruenhagen i Markgraf Lehns u. Besitzurkunden Schlesiens, II, 587. Długosz wymienia jako właściciela Mikołaja i Stanisława Szaszowskich; dawali oni dziesięciny scholastykowi krakow. L. B. , II, 232. W pierwszej połowie XVIII w. przeszedł W. w posiadanie Franciszka z Witowic Schwarzenberga Czernego, kaszt. oświęcimskiego, ststy barwałdzkiego. Dziś obszar dworski należy w części do Karola hr. Bobrowskiego, w części do Jakuba Grossa. 2. W. , wś, pow. żywiecki, nad Sołą praw. dopł. Wisły. W r. 1880 było 160

Wieprz

Wieprz