Małe zatokę Pucka. Za wsią; stacja ratunkowa dla żeglarzy. Z pobliskiej góry nad zatoka rozległy widok na półwysep, wś i morze. W pld. stronie, na lewo od drogi ze Swarzewa, o 1 klm. od wsi, mała drożyna polna prowadzi do miejsca, na którem w r. 1877 natrafiono pługiem na grób skrzynkowy. Z kilku popielnie w nim zawartych, jedną, tylko wydobyto w całości i oddano do Muzeum Tow. N. w Toruniu. Na wschód od tego miejsca, na stokach wyżyn nadmorskich, pasterze napotykali nieraz groby skrzynkowe, z których jednak nic nie ocalało ob. Ossowskiego Objaśn. do mapy, str. 65 66. W dok. napotykamy W. już r. 1284 p. n. Velaves; w tym roku nadaje ją ks. Mestwin Piotrowi, synowi Glabuna, wolną ab omni exactione et solutione Polonica ob. Perlbach P. U. B. , 374, str. 399. R. 1376 nadaje komtur gdański Walpot v. Bassenheim wiernemu Janowi Heinz Grobesprochen i jego spadkobiercom na prawie chełm. wś tutejszą; z 30 wł. , z których 3 przypadają na Chłapowo wraz z 15 morgami łąk na Helu, sołtys dostaje 3 wolne włóki, od reszty mają; czynszować po 1 grz. i po 2 kury, od morga łąk zaś 1 1 2 wiardunka; mieszkańcom przysługuje nadto prawo tuczy Mastrecht na Karwiach i prawo paszy na Helu; bisk. i prob. mają dawać zwykłe dziesięciny, sołtys będzie pobierał trzeci fenik kar sadowych, będzie czynił służbę zbrojną na koniu. Przywilej ten potwierdził r. 1633 Władysław IV w Krakowie. R. 1400 stawia wś 2 jeźdźców, jednego w ciężkiej, drugiego w lekkiej zbroi; zawiera 27 włók, czynszujących grz. 27 i karczmę, płcącą; 2 grz. ob. Prutz, Gesch. d. Kr. Neustadt, str. 188. Za czasów, gdy W. należała do ststwa puckiego, istniała tu warownia nadmorska Władysławów, której szczątki dotąd się przechowały ob. Puck, t. IX, 269. Lustr. z r. 1678 pisze Wielka Wieś ma 30 włók, 3 należą; do Chlapo wa ogrodnikom; łąk ma morgów 15, na których teraz Jastarnia wieś siedzi. Rozgard tam jest dworski morgów 8. Sołtys Paweł Bolda z żoną. , ma dzieci pięcioro, siedzi na wł. 3, powinność jego brzegu morskiego pilnować; tenże od pustej roli daje fl. 12. Gburów tam było 12, teraz ich tylko 5; drudzy zniszczeli; a gdy niektórzy szarwarkować nie mogli, osady im wziął pan Pozner, arendarz starostwa od Gdańszczan i drugim chłopom szarwarkowym dal. Zboże zaś od 2 chłopów wziął do folwarku. Wojciech Mazurek, poddany, z żoną; , ma dzieci sześcioro, nie wszystkie dorosłe, siedzi na wł. 2; szarwark odprawuje jak i drudzy. Czynszu daje grzywien pruskich 4, kur 5, jaj 20. Michał Dytlow, poddany, z zoną, dzieci ma troje, niedorosłe, włók ma 2, szarwarkuje i czynsz daje jak wszyscy. Tomasz Haza, poddany, z żoną. , dzieci ma dwoje, niedorosłych, włók 2, szarwarkuje i czynsz daje jak wszyscy. A nadto karczmarzem jest, piwo i gorzałkę pańską, szynkuje. Jerzy Słownik Geograficzny T. XIII. Zeszyt 149. Getka, poddany, z zoną, , ma dzieci sześcioro, nie dorosłych, włók 2, szarwarkuje i czynsz daje jak wszyscy. Matys Hiruka, gbur, poddany, z żona, ma dzieci pięcioro, niedorosłych, włók ma 2, szarwarkuje i czynsz daje jak wszyscy. Jakub Derc, poddany, z żoną. , arendarz na pustych wł. 2, daje czynszu na rok fl. 15, we żniwa robi jak i drudzy arendarze. Jachim Struk z zoną, , ma dzieci pięcioro, arendarz na pustych włókach 2, daje czynszu fl. 30 i robi we żniwa jak i wszy scy. Marcin Domreza, z żoną. , poddany, dzieci ma troje dorosłe, arendarz na wł. 2 pustych, daje czynszu fl. 20 i robi we żniwa jak i wszyscy. Anna wdowa Jana Zamerlinka, poddana, ma dzie ci 4, arendą, trzyma wł. 2, daje czynszu fl. 20 i robi we żniwa jak i wszyscy. Tamże cala wś od pustej roli włók 2 daje fl. 15. Matys Ergard, ogrodnik, poddany, z żona, daje od mieszkania i ogrodu fl. 6. Bartosz Zelk, poddany, z żoną; , da je od mieszkania i ogrodu fl. 12. W tej wsi są sieci łosośne i inne, które się w prowent rybitwy aparte położą. . Ciż poddani z tej wsi produko wali nam confirmacyą przywileju krzyżackiego od J. k. m. teraźniejszego Jana Trzeciego die 19 mensis Octobris a. 1677, w której libertacya im dana certis retibus. My ich w tem conserwowaliśmy cum ea declaratione, że każdy gbur z tej wsi jeden zak stawie ma wolno, od którego do zamku gr. 6 na rok płacą. , a coby więcej stawiali nad ten od każdego płacić będą; jak zwyczaj. Co przecie ad beneplacitum J. kr. m. być ma ob. str. 13, rękopis w Pelplinie. Wizyta Szaniaw skiego z r. 1770 opiewa, że wś dawała od 30 włók 30 korcy żyta i tyleż owsa; wówczas tylko 18 kor. i 3 wiertle żyta i tyleż owsa str. 52. Według wizyty Rybińskiego z r. 1780 pobierał prob. swarzewski ztąd 25 kor. żyta i tyleż owsa str. 39. W topogr. Goldbecka z r. 1789 jest W. zapisana jako król. dobro lemańskie i wś włośc. o 15 dym. Kś. Fr. Wielka Wola 1. wś, dziś przedmieście Warszawy. Ob. Czyste i Wola. 2. W. W. , wś i folw. , pow. rawski, gm. i par. Czerniewice, odl. 14 w. od Rawy. Wś ma 20 dm. , 200 mk. ; folw. 6 dm. , 156 mk. W 1827 r. było 26 dm. , 199 mk. W r. 1874 folw. W. W. rozl. mr. 1732 gr. orn. i ogr. mr. 710, łąk mr. 49, pastw. mr. 7, wody mr. 5, lasu mr. 88, zarośli mr. 24, nieuż. mr. 49; bud. mur. 10, drew. 10; płodozm. 7 i 10pol. ; las nieurządzony, gorzelnia. Wś W. os. 43, mr. 437; wś Dąbrówka os. 52, mr. 696; wś Annów os. 34, mr. 484. 3. W. W. , wś, folw. i dobra, pow. opoczyński, gm. Wielka Wola, par. Wójcin, odl. od Opoczna 16 w. , ma 12 dm. , 137 mk. R. 1577 wś ta p. n. Wola Daleszowska należy do Stawieńskich. Na obszarze dóbr powstała osada przy klasztorze zw. Paradyz ob. . W r. 1827 było 34 dm. , 304 mk. razem z Paradyzem. Bobra W. W. składały się w r. 1867 z folw. W. Stasiu, os. i młyn w Strzałkowie. Obszaru mr. 22

Wielka Wola

Wielka Wola