ko 3 razy do roku, t. j. 3 lipca, 13 paźdz; i w Boże Narodzenie. Ostatnim prepozytem był Jan Franciszek Baranowski 1703 1718. Królowie nadawali probostwo wielickie profesorom akademii krakowskiej, gdy jednak włożono na nich obowiązek, by z dochodów wypłacano nowo zaprowadzonym profesorom języków francuzkiego i niemieckiego 700 złp. rocznie, przeto od r. 1720 do 1772 zmieniali się często proboszczowie, albo w Wieliczce wcale nie mieszkali. Po zniszczeniu starego kościoła z r. 1381 rozpoczęto budowę teraźniejszego w r. 1805, konsekrował go zaś bisk. Tom. Ziegler w r. 1824. Ze starego pozostała tylko kaplica Morsztynów. Prócz parafialnego sa w W. jeszcze kościoły św. Sebastyana, kościół i klasztor reformatów, kaplica p. w. św. Kunegundy na cmentarzu, kaplica w klasztorze karmelitanek i kaplica w ochronie. Parafia obejmuje Lednicę Dolną i Górnej Bogucice, Bugaj, Byczyce, Chorągwicę, Czarnochowice, Grabówki z Babinami, Dąbrówki i Poręby, Gorzków, Grajów, Janowice, Koźmice, Koźmiczki, Kokotów, Krzyszkowice, Małą. Wieś, Miętniów, Pawlikowice, Raciborsko, Rożnową, Sierczę z Wolica i Klasnem, Sygneczów, Śledziejowice, Sułków, Stromiany i Zabawę, z ogólną, liczbą 17580 dusz rz. kat. , 14 gr. kat. , 102 akatol. i 1418 żydów. Klasztor reformatów powstał r. 1623 staraniem burmistrza wielickiego Piotra Grochowicza, który sprowadził zakonników i grunt pod budowę klasztoru wyznaczył. Na tym gruncie postawił Zygmunt III klasztor, który się w r. 1718 spalił. Teraźniejszy zbudowano na miejscu dawnego z funduszów przeznaczonych przez Augusta II, Kazim. Łubieńskiego, bisk. krak. , i żupnika Sebastyana z Pierzchowa Koszuckiego. W kościele tym znajduje się w bocznym ołtarzu obraz św. Antoniego a przy furcie Ukrzyżowanie Chr. P. , uważane za cudowne. W klasztorze przebywa stale 6 księży. Klasztor karmelitanek bosych erygowano 2 stycznia 1882 r. Fundowała go w r. 1880 księżna d Ostingen Wallerstein. Przebywa w niem 9 zakonnic. Klasztor przy szpitalu św. Krzyża w Krakowie, mający patronat kościoła św. Benedykta na górze Lasota pod Krakowem, posiadał w W. pod miastem swe grunta, dwór, czynsz z 4 ogrodów pół i całą grzywnę. Przytem pobierał daninę po 2 koguty z licznych ogrodów miejskich i 30 na polu Tworkowskim, na Furmańskim 11 z prawej, 20 z lewej strony drogi od Wieliczki, na polu Wieśnem 10 ogrod. , prócz tego z 4 odrębnych a 1 ogrod. dawał aż 6 kogutów Długosz, L. B. , III, 49. Miasto jest cichą osadą górniczą. Przemysł i handel stosują się do potrzeb ludności pracującej w kopalni. Jarmarki, odbywające się tu kilka razy w roku, nie mają znaczenia. Ulice są od r. 1835 brukowane i oświetlane. W tym czasie założył także c. k. starosta Karol Berud ogród puSłownik Geograficzny T. XIII, Zeszyt 149. bliczny, przyczyniający się do upiększenia miasta. W ogrodzie i na rynku latem grywa w niedziele muzyka salinarna. Kopalnie. Powierzchnię ziemi w Wieliczce tworzy pod płytką warstwą urodzajnej ziemi około 10 mt. gruba warstwa żółtej czwartorzędnej gliny, pod którą znów natrafia się warstwę 5, 3 mt. grubą sinawo szarego iłu, spoczywającego na 4 mt. grubym pokładzie piaszczystego iłu. Dalej w głąb znajdują się warstwy szarawosinego plastycznego iłu i iłu piaszczystego do głębokości około 38 mt. , gdzie występują już iły solonośne, pod nimi zaś margiel solny brunatny. Warstwy te nie sa regularne, lecz wygięte, o pochyleniu w głąb w kierunku zach. płn. Najbliżej powierzchni występuje sól zielona warstwami szerokiem, pochylonemi a niekiedy prostopadłemi. Miąższość ogromnych bryl dochodzi do 30 mt. objętości. Jest to grubo krystalizująca odmiana, o jednotnikach 2 do 5 ctm. wielkich, zanieczyszczona mikroskopijnemi cząstkami iłu i anhydrytu. Duże bryły są bądźto ostrokątne, bądź gładkie okrągławe, pokryte na kilka cm. grubą skorupą selenitu hałdą zwaną. Górne warstwy są czyściejsze, podobne do lodu, dlatego solą lodowatą zwane, dolne części są więcej zmieszane z iłem. Pod tą warstwą, zazwyczaj przedzielona warstwą iłu zmieszanego z anhydrytem, znajdują się pokłady spiży, czyii soli spiżowej. Ten gatunek, ciemniejszy i brudniejszy od soli zielonej, ma w mniejszych odłamach dźwięk nieco podobny do spiżu i dlatego jest solą spiżową zwany. Zanieczyszczenie pochodzi tu od drobnych cząsteczek kwarcu, bardzo małych skorupek wapiennych i cząstek jakiejś skały iłowej. Kryształy soli są drobne. Pokład ten ma rozmaitą grubość. Części więcej zanieczyszczone nazywają makowicą. Niżej znów pod iłami anhydrytowymi są pokłady soli szybikowej. Jest to najczyściejszy gatunek, jednostajnie przezroczysty, o grubych kryształach, o przełamie gładkim. Domieszka, nie przekraczająca 1 wagi, składa się przeważnie z siarkanu wapna. Górne pokłady tej soli, 35 do 50 mt. głęboko w ziemi, są cienkie i niewydatne, w głębi zaś obfite. Najczystszą sól szybikową, w kryształach łatwo rozsypujących się nazywają jarką. Dawniej oddawano ją na dwór królewski i pakowano w beczkach znaczonych orłem państwowym, skąd poszła nazwa soli Orłowej. W małych ilościach w pokładach soli zielonej i szybikowej znajduje się sól kryształowa, zupełnie jak szkło przezroczysta, zwana także solą oczkową, gdyż wygląda z gniazda w kamieniu szybikowym jak oczko w materyi. Z powodu rzadkości i trudnego wydobycia poszukują jej tylko farbiarze, a na miejscu wyrabiają z niej krzyżyki i różne przedmioty, spajając kryształy cienkiemi kołeczkami drewnianymi. Prócz tych gatunków soli jadalnej są jeszcze gatunki z powodu zanieczy21

Wieliczka