i Semenem Alesandrowiczami Kmityczarni, pier wszemu z nich dostała się majęt. Wełednykowice, pod Owruczem i Korosteszów. Rewizya zam ku owruckiego z 1545 r. wymienia sioło Wielednikowicze, z wyliczeniem należących do niego mieszczan, bojarów, włościan i ziemi, a także po winności i danin składanych na rzecz zamku, Należało do Krzysztofa Kmitycza, dawało po datku 1 kopę groszy i 4 kadzie miodu Arch. J. Z. R. , cz. IV, t. I, 48. Podług reg. pob. wdztwa kijowskiego z 1581 r. własność Filona Kmity Czarnobylskiego, który z mka Wielednik i przy siołek do niego przynależących Zakornicz, Stuchowczyny, Jurkowczyny, Srokopieni i Leletów wnosi od 33 osiadł. , 4 zagr. po 6 gr. , od koła młyn. 1 flor. , od popa 2 flor. W 1595 r. Łazara Filonowicza Kmity. W następnym roku 1596 r. ks. Jurya DruckiegoHorskiego i małżonki jego ks. Bohdany zwanej też Jewhenią i Deodatą Filonówny Kmicianki, którzy teź, jako dziedzice wspomnieni są. w zapiskach sądowych z 1600 i 1604 r. W 1613 r. w dzierżawie Deodaty ks. Brackiej Horskiej i Zofii Łukaszowej Sapieżyny Kmicianek. Ci ostatni w t. r. zastawiają dobra W. z przyległościami Wacławowi Wilhorskiemu W 1616 r. zapisaną została oblata tradycyi czyli podania w posesyę Zofii Czarnobylskiej Łukaszo wej Sapieźyny dóbr W. z dworem i wsiami przyległemi. .. . od ks. Jurowej Horskiej Druckiej za sumę 16000 kop gr. lit. kupionych. Mimo to jednak zapiska z 1618 r. podaje, ze W. zostają we wspólnem władaniu obu Kmicianek, a z 1624 jako dziedziczkę podaje Deodatę ks. Drucką Horską, w dzierżawie Łukasza i Zofii Sapiehów. Reg. poborowy z 1628 r. jako właścieieli podaje Pawła Sapiehę z braćmi, bez wykazania poboru Jabłonowski, Ukraina, I, 28, 78; II, 13 i w. in. . W 1679 r. W. należały do Franciszka na Potoku Potockiego, który oskarża ur. Michała, Piotra i Remiana Lewkowskich o napad z oddziałem lu dzi zbrojnych na mko W. , pobicie i ograbienie znajdującej się na jarmarku szlachty, niszczenie bobrów w lasach i zabieranie barci A. J. Z. R. , cz. IV, t. I, 129. W dokum. z 1687 r. wymie nione są jako należące do włości Wielednickiej ssty owruckiego Franciszka Potockiego, wsi Biłka, Bobrycze, Bokijewszczyzza, Chłuplanka, Chłuplany, Chowchol, Czerewki, Horłowszczyzna, Jurkowszczyzna, Krasiłówka, Lelety, Nahorany, Niczahówka, Nowaki, Olenicze, Przybytki, Rokitno, Skrebielicze al. Szkrebielicze, Soroko penia, Stuhowszczyzna, Suszczany, Wieledniki Stare, Zakornicze, Zamysłowicze ob. tamże, cz. VI, t. I, 244 253; dodatki, 163 197. Obecnie mko i dobra należą do Alojzego Borkowskiego i Stefanii Moszczyńskiej. 2. W. , al. Weledniki Stare, wś nad rzką Pleszczahą, pow. owrucki, gm. i par. praw. Weledniki o l w. na płd. . Na leżała do włości wielednickiej. J. Krz. Wielemcze, ob. Wielimie. Wielemicze, wś poradziwiłłowska nad rzką Kopanicą, dopł. Mostwy, pow. mozyrski, w 3 okr. pol. turowskim, gm. Chorsk, o 178 w. od Mozyrza. Posiada cerkiew p. wez. św. Eljasza, fundacyi ks. Radziwiłłów, z zapisem przeszło 2 włók ziemi; około 1200 parafian. Filia w Olpieniu, p. wez. Wniebowzięcia N. P. , z roku 1784, z zapisem przeszło 1 4 włóki ziemi. Kaplica kat. par. Otolczyce. Miejscowość odosobniona, grun ta lekkie, łąk błotnych dużo. W. wspomniane w dokumencie XVI w. ob. Rewizya puszcz, 341. A. Jel Wielemno, ob. Wielimie. Wieleń 1. mylnie Wileń, dobra i zaśc, pow. ihumeński, w 4 okr. pol. puchowickim, gm. Nowosiółki, o 45 w. od Ihumenia, o 1 milę od st. dr. żel. lipawskoromeńskiej MarinaGórka. Zaśc. ma 9 osad. Bobra, niegdyś własność Ratyńskich przy domin. Nowosiółki, w połowie b. wieku nabyte razem z Nowosiółkami przez Bonifacego Krupskiego. Następnie przeszły na skarb; w r. 1870 Nowosiółki nadane zostały radcy tajnemu Lwowi Makowowi, a W. Iwanowi Szewiczowi, z obszarami przeszło 200 włók. Puszcza wieleńska obfituje w dęby, klony, lipy i sosny. Łąki nad rzką Ptyczą wyborne. 2. W. , st. poczt. na małym trakcie, w pow. ihumeńskim, w gminie Omelno, o 52 w. od Ihumenia. 3. W. , st. poczt. , w pow. bobrujskim, na pograniczu pow. bychowskiego, przy szosie z Bobrujska do Mohilewa, pomiędzy stacyami Kaczerycze al. Starosioły o 18 w. a Czeczewicze o 17 w. , odl. o 42 w. od Bobrujska a 70 1 2 w. od Mohylewa. A. Jel. Wieleń, struga, w pow. radomyskim, dopływ Kamianki Kamionki, płynie pod Władówką Budą Kamieniecką. Wieleń 1. niem. Filehne, w dokum. Velen, miasto nad Notecią z lew. brzegu, do ostatniego podziału w. ks. poznań. w pow. czarnkowskim, obecnie centr nowo utworzonego powiatu wieleńskiego. Po względem kościelnym należy do dekanatu czarnkowskiego. Miasto ma do 5000 mk. , ludność przeważnie niemiecka. W r. 1831 było 282 dm. , 3209 mk. 644 katol. , 1062 prot. , 1503 żyd. ; 1837 było 3288 1908 chrześc, 1380 żyd. . Miasto posiada kościół par. katol. , kościół par. ewang. , synagogę, szpital. Jestto starożytny gród pomorski. Zapewne Krzywousty musiał na wstępie do swych wypraw pomorskich zająć to ważne stanowisko. Gdy na Pomorzu wybuchło przeciw królowi powstanie, jednym z przywódzców ruchu był Gniewomir z Czarnkowa nad Notecią, który zamknął się w grodzie wielońskim i gdy takowy został zdobyty przez Bolesława, poniósł śmierć. Podobieństwo nazw Wieleń i Wolin wywołało pomieszanie tych nazw w opowieściach kronikarzy. W dokumemtach występuje poraz pierwszy ten gród w r. 1213, gdy pojawia się Thomas castell. de Velem. R. 1228 Wlodzizlaus Odonis filius nadaje Wielemcze Wielemcze Wielemicze Wielemno Wieleń