dm. , 109 mk. 2. W. al. Wielątki i W. Rosochate, wś, pow. pułtuski, gm. Wyszków, par. Pnie wo. W r. 1578 Wielątky, wś bisk. płockiego, płaciła od 23 łan. , 2 ogrod. , 1 rzem. Pawiński, Mazowsze, 407. W. wchodziły w skład dóbr Obrytte, stanowiących część Biskupczyzny. Przy końcu zeszłego stulecia spotykamy tu 18 trzydniowych, odrabiających po 20 dni tłuki, 78 dni sprzęź. i tyleż pieszych, opłacająjcych po 20 gr. czynszu z gruntów, 5 złp. hyberny i oddają cych po 2 kapłony, 3 kury, 15 jaj i 3 łokcie przędzy; nadto 15 z pomiędzy nich płaciło po 15 gr. za ogrody, 8 po 40 gr. za łąki, a 10 po 24 gr. za łaki. Oprócz tego każdy z nich płacił po 20 złp. 28 gr. 2 sz. dziesięciny do dworu, Dwóch dwudniowców, odrabiających po 10 dni tłuki, 52 dni sprzężaj. i tyleż pieszych, opłacających po 3 złp. hyberny, 10 złp. 14 gr. 1 szel. dziesięci ny do dworu nadto jeden z nich za ogród płacił 15 gr. , i oddających po 1 kapłonie, 2 kury, 15 jaj, 3 łokc. przędzy. Trzech ogrodników. Za cza sów pruskich naturalia zamieniono na pieniądze. Z powodu ciężarów jakie sprowadził przechód wojsk francuskich, W. opustoszały. Jeszcze w 1820 r. spotykamy puste osady. W tym roku znajdujemy 2 czynszownik. , jeden z nich, Kmio tek, wysiewa 4 kor, ozim. i 5 jarz. i płaci 135 zł. 19 gr. czynszu, drugi, Maszak, 2 kor. ozim. , 2 1 2 jarz. i 57 złp. 21 gr. ; 17 trzydniowców, wysiewających po 4 korce ozim. i 5 jarz. ; 3 dwudniowych, wysiewających po 2 kor. ozim. i 2 1 2 jarz. 2 osady puste; 1 jednodniowy pusta osada, wysiewający po korcu jarz. i ozim. Pańsczyzniani odrabiali tę samą ilość dni pańszczy zny, co za czasów pruskich, a czynszu opłacali wliczając puste osady, które dwór obsiewał i za takowe płacił razem z wymienionymi czynszownikami 931 złp. 1 gr. W 1829 r. 27 dm. , 218 mk. Lud. Krz. Wielbark al. Wielbork, niem. Willenburg, Wielburg, miasto w Prusach wschodnich, pow. szczycieńskim, odl. 2 1 2 mili od Chorzel, połączone szosą z Niborkiem i Szczytnem. Posiada kościół par. katol. , nowo wzniesiony w r. 1880, kościół par. protest. , urząd poczt. 12641 mk. W. jest starą osadą, założoną w dawnej puszczy Patrąk zwanej, na Mazurach tak zw. Polnisch Oberland. Krzyżacy wznieśli tu zamek, koło którego wytworzyło się targowisko dla okolicznych bartników Mazurów, zamieszkujących puszczę. Położone przy trakcie prowadzącym z Warszawy do Królewca, była ona zarazem i stacyą przydrożną. Ks. Albrecht zamierzał założyć tu miasto, ale jeszcze wr. 1637 jest W. tylko osadą przy trakcie. Według rewizyi z 1637 r. było tu 11 czynszowników, posiadających 25 włók i płacących z nich po 1 1 2 marki 30 gr. czynszu. Przy sprawdzeniu pokazało się, że zajmowali jeszcze drugie 25 włók. Nakazano im zapłacić za każdą włókę nad wymiar pierwotny po 50 marek i odtąd posiadać je będą na prawie chełmińskiem. Otrzymali przytem swobodne ry bołówstwo w Omulwi, tylko nie pod lodem. Przywilej odnośny wydał starosta niborski Wolf Schenk, Freiherr zu Tautenberg w r. 1643 a kurfirst potwierdził r. 1648. W końcu listopa da 1656 r. Tatarzy spustoszyli osadę, spalili kościół i proboszcza George Otter zabili. Zda je się, ze w r. 1721 osada otrzymała prawo miejskie. Spalony kościół odbudowano. W r. 1745 otrzymali okoliczni bartnicy, zostający pod zarządem dóbr książęcych, prawo miejkie i czą stki ich wcielono do miasta, jako przedmieście Warszawskie. Wreszcie w r. 1747 Fryderyk II wydał przywilej potwierdzający dawniejsze na dania, ustanawiający 3 jarmarki i pieczęć miej ską. W r. 1782 ludność wynosiła 1100 dusz, w 1818 r. wzrosła do 1644. Br. Ch. Wielbiana, rzeczka, w pow. rossieńskim, ob. Kielmy t. IV, 35. Wielbicze, pow. dubieński, ob. Wilbicze. Wielbiszki al. Wilbiszki, wś, pow. wiłkomierski, w 4 okr. pol. , gm. i par. Uciany, o 71 w. od Wiłkomierza, uwłaszczona z dóbr Budrejki. Łukaszewiczowa i Pietkiewiczowa mają w W. i Budrejkach 110 dzies. 9 lasu, 3 nieuż, , Romanowscy 16 dzies. 1 1 2 nieuż. . Wielbluda, jezioro, w pow. trockim. Wielbłądkowo, ob. Kamela. Wielboino, ob. Wielbowne. Wielbojno, ob. Wielbowne. Wielboki, niem. Fuhlbeck, Phalbecke, rzeczka, prawy dopływ Piły Dobrzycy, w pow. wałec kim, bierze początek między Czaplinkiem a Frydlandem Marchijskim i uchodzi pod Wielbokami ob. Callier, Pow. wałecki w XVI w. , str. 53. Kś. Fr. Wielboki, niem. Poln. Fuhlbeck, dok. Fulbek, Fauelbeke, Wulbeck, Fuehlbeck, dobra ryc, pow. wałecki, w skład majoratu familii Haugsdorf wchodzące, st. poczt. i szkoła w miejscu, paraf. katol. Wałcz, mają 12397, 86 mr. magdebur. ; 1885 r. było 7 dm. , 90 mk. Dobra te leżą przy ujściu rzki t. n. Wielboki do Dobrzycy, na płn. zach. od Wał cza i na płn. wschód od Frydlanda Marchijskie go; zachodzą r. 1617. Nad tą rzeką leżą też Wielboki Niemieckie, po zagranicami Polski z r. 1772 ob. Callier Pow. wałecki w XVI w. , str. 53. R. 1805 posiadał W. , oszacowane na 36575 tal, v. Busse ob. Gesch. d. Dt. CronerKreises von Schmitt, str. 251. W topogr. Gold becka z r. 1789 zapisane są W. jako wś szl. i fol. z tartakiem, o 7 dymach; dziedzicem był szambelan v. Unruh str. 57. Kś. Fr. Wielbowne al. Wielbowna, w dokum. Wielbojno 1577, Wielboino 1583, Wielbujna, Wielbujno, wś nad Horyniem, pow. ostrogski, gm. i st. dr. żel. Krzywin o 8 w. , o 4 w. na płn. wschód od Ostroga, ma 154 dm. , 1273 mk. ,

Wielbark

Wielbark

Wielbiana

Wielbicze

Wielbiszki

Wielbluda

Wielbłądkowo

Wielboino

Wielbojno

Wielboki

Wielbowne