Wiazka, Wiążska, puszcza królewska, w piow. pińskim, podług lustracyi z r. 1558 dopełn onej przez Hrehorego Wołłowicza, sstę mścibowskiego, zaczynała się od jeziora Święcickie go i rozszerzała się ku Wólce Gimoszewskiej, odtąd do Witoldowej Studni Witowtowa Kałodzież w uroczysku Nadlew; dalej do uroczy ska Suchowierehy, a od Suchowierchów do uro czyska Woniaczyje Wody, ztąd szła granica wielkim gośc. pińskim do uroczyska Nasieka, da lej rzką Uzłuchą do uroczyska Komarne Błoto, ztąd do błota Zajadź, poczem do uroczyska Waliszcze, od Waliszcza do rz. Utol i ztąd do uro czyska Izbiszcze, od Izbiszcza do uroczyska Mu twica i do rzeczek Utreńskich, a ztąd rzką Utreńską; do Brodów Osowskich i wreszcie do rzki Uzłuchy ob. Rewizya puszcz. , str. 13 14. Jest to mniej więcej obręb kilkudziesiąt milowy, zajęty dziś przez gminy Święta Wola, Telecha ny, Chotynicze, Dobrosławka, Łohiszyn i Porze cze. Dokumenta wspominają; o łowach piń skich w tej puszczy. Miejscowość to i teraz małoludna lecz lasy ze starodrzewiu ogołocone, z wyjątkiem puszczy Porzeckiej dziedzictwo Skirmuntów i lasów skarbowych. A. Jel Wiazki 1. zaśc, pow. nowoaleksandrowski, w 3 okr. pol, o 59 w. od Nowoaleksandrowska. 2. W. al. Wiazok, wś, pow. rzeczycki, w 1 okr. pol. brahińskim, gm. Mikulicze, o 90 w. od Rzeczycy, ma 34 osad; grunta wyborne, namu łowe. 3. W. ob. Wiazówka, A. Jel. Wiaźma, wś, pow. bychowski, gm. Czehrynka Czehyrynka o 8 w. , ma 50 dm. , 210 mk. , cerkiew paraf. drewnianą; , zapasowy centralny śpichlerz gminny. Wiaźma 1. rzeka, w gub. smoleńskiej, lewy dopływ Dniepru. Bierze początek w pobliżu wsi Fediajewa, w pow. Syczewskim, przepływa pow. wiaziemski, i pod wsią Ujście w pow. bielskim ma ujście. Płynie w kierunku płn. zach. ; długa około 90 w. , szeroka od 1 do 10 saż. , głęboka od 3 do 9 st. Podług świadectwa Herbersteina była dawniej żeglowna, dziś czasem tylko na wiosnę spławna. 2. W. , rzeka, w gub. włodzimierskiej, pr. dopł. Uwodzi, bierze początek w pow. Szujskim, przepływa pow. kowrowski. Płynie w kierunku płd. wsch. , długa do 72 w. , szeroka od 3 do 5, miejscami do 10 saż. , głęboka od 9 do 14 arsz. ; brzegi ma niskie, bezleśne, bieg nadzwyczaj wolny. Obraca 6 młynów wodnych. Nad W. leżą. wsi Tejkowo i Leźniewo, z wielkiemi fabrykami wyrobów bawełnianych. Wiaźma, mto powiat. gub. smoleńskiej, pod 55 3 płn szer. a 51 57 wsch. dług. , wzn. 835 st. npm. , nad rz. Wiaźmą, i Biebrą, i przy dr. źel. moskiewskobrzeskiej, odl. o 162 w. na płn. wsch. od Smoleńska a 228 w. od Moskwy. Położone w równinie i przerżnięte rz. Wiaźmą; na dwie części wschodnią; i zachodnią; , miało w 1860 r. 25 cerkwi, 2 monastery męzki i żeńSłownik Geograficzny T. XIII. Zeszyt 148. ski, 1472 dm. 230 murow, , 216 sklepów, 10381 mk. później 13195 mk. . Posiada szpital miejski, więzienie, aptekę, szkolę powiat, , 2 szkoły paraf. i 13 szkół prywat. Dochód miejski w 1860 r. wynosił 11260 rs. ; do miasta należało 1855 dzies. 455 1 2 dzies. pod miastem. W t. r. było 31 zakładów przemysłowych, produkująjcych za 80000 rs. mianowicie 11 garbami, 3 warzelnie łoju, 3 fabr. świec woskowych, 1 kleju, 3 patoki, 4 pierników, 1 dzwonków, 1 browar piwny, 1 kafli i 3 cegielnie. Rzemieślników było 284 100 majstrów. Słynne są tutejsze pierniki, których wyrabiają, rocznie za 10000 rs. Pod względem handlu W. zajmuje pierwsze miejsce pomiędzy miastami gubernii. Głównem przedmiotami handlu są zboże, konopie, siemię lniane i konopne, sadło, skóry itd. , wywożone głównie do Petersburga i Rygi. Nadto miejscowi kupcy zaopatrują prawie wszystkie miasta gub, smoleńskiej w żelazo i ryby. Targi odbywają, się trzy razy tygodniowo, jarmark zaś raz do roku 26 maja. W. była niegdyś otoczona ziemnym wałem, z sześciu murowanemi basztami, z których jedna ocalała. St. W. dr. żel. moskiewbrzeskiej, pomiędzy st. Komiagino o 9 w. a Grediakino o 10 w. , odległą, jest o 228 w. od Moskwy a 796 w. od Brześcia. Z W. wychodzi linia dr. żel. do Riażska riażskowiaziemskiej, długa 465 w. , z głównemi stacyami Kaługa, Aleksin, Protopopowo, Tuła, Uzłowaja i Skopin, oraz przez Rżew do Ostaszkowa rżewskowia ziemska i nowotorźska, długa do Rżewa ll6 w. a do Ostaszkowa 244 w. Czas założenia W. nieznany. Wiarogodna historya miasta zaczyna się 1239 I. , w którym w. ks. Jarosław II Wsiewołodowicz oddal je w udziale ks. Andrzejowi Włodzimierzowiczowi, zwanemu DługaRęka. Przez cały XIV w. historycy i kronikarze nie wspominają, o Wiaźmie. W 1403 r. Lichwen Olgierdowicz zdobywa miasto na rzecz Witolda i bierze do niewoli Iwana Światosławowicza, jednego z książąt smoleńskich, który tam rezydował. Daremnie usiłowali oswobodzić miasto w 1406 r. w. ks. Wasili Dymitrowicz a w 1444 r. w. ks. Wasili Ciemny, pozostało ono pod władzą Litwy do 1494 r. , w którym odebrane zostało przez wojska Iwana III, pod wodzą. kn. Daniła Szczeni. W 1566 r. nawiedził miasto Iwan Groźny. Podług opisu Wasila Wołyńskiego było w W. w 1594 r. 500 dm. i 575 mk. płci męzkiej nielicząc dzieci. W epoce Samozwańców W. przechodziła z rąk do rąk; od 1611 do 1613 r. władali nią; Polacy, również potem od 1617 do 1634 r. , t. j. do traktatu polanowskiego, odkąd już ciągle do Rossyi należy. Od 1708 do 1718 r. W. była mtem powiat. gub. smoleńskiej, potem mtem w prowincyi smoleńskiej gub. ryskiej, 1776 96 r. mtem namiestnictwa smoleńskiego a od 1796 r. już stale mtem powiatowem gub. smoleńskiej. W pierwszych dniach listopada 1812 r. zaszła 18

Wiazka

Wiazka

Wiazki

Wiaźma