76, 2 tudzież część wód jeziora Maciejak, zmierzając ku północy do Skok; tu płynie wzdłuż zabudowań dworskich, między odpły wami z praw. brzegu jez. Rudno 72, 3, za silanego od płn. wodami z obszarów Roszkowa, Roszkówka i Lechlina; przy zach. odpły wie przecina drogę z Rościnna do Skok; po tem przyjąwszy z lew. brzegu odpływ sieci jezior, powstającej na Dzwonowie Skrzynka 75, 6 mt. , Wiekie i Kościelne 75, 1, Gackie 74, 8, Brzezińskie i Włókno 74, 2, Maciejak 74, 1 mt. npm. , wchodzi do jez. Budziszew skiego 71 5 odgraniczającego pow. oborni cki od wągrowieckiego na przestrzeni 4, 5 klm. Zaraz po wyjściu z tego jeziora przyj muje z praw. brzegu odpływ drugiego jez. Czarnego 72, w lasach Siernickich, zasila nego częścią wód spływających z jez. Prusieckiem do Wełny, z lew. zaś brzegu przyjmu je strugę Budziszewską; w pow. obornickim obraca młyn Owczygłowski, wpływa do jez. Rogowskiego 695 i na płn. wsch. krawędzi miasta Rogoźna, tuż za mostem na trakcie wągrowieckim, uchodzi do Wełny. Długośó biegu wynosi około 70 klm. W. zmieniała swą nazwę kilkakrotnie. Żdżarowitą zwana była w okolicy Glinna i Raczkowa, gdzie niegdyś istniała osada Żdżary. Nazwę Sława spotykamy na mapie z r. 1793. Srela zdaje się być nazwą ludową; używa jej kilkakro tnie Suchodolski, monograf pow. wągrowie ckiego. Nazwa Wełnianka jest utworem no wszych czasów. E. Cal. Wełnica, Welma prope Gnezdnam r. 1317, Velma 1356, Welnicza, Velnycza, wś, pow. gnieźnieński, o 4 klm. na płn. wschód odl Gniezna, nad jez. Sowinek 100, 5 mt. npm. . Graniczy na płn. z Wełną i Goślinowem, na zach. z Winiarami i Skrzynką, na płd. z Skrzynką, Różą, Jankówkiem i Drogosławiem. na wsch. z Jankowem i Strzyżewem Kościelnem Róża powstała w nowszych czasach na obszarze Arkuszewa, a Jankówko i Drogosław na Jankowie. Jez. Sowinek przypiera na płd. zach. do os. Skrzynki i zasila się odpływem jeziorka 103, 5 t. n. , tudzież strugą płynącą od Arkuszewa odpływa do jeziora Łęgi 95, 3, niekiedy Strzyżewskiem zwanego, przez które płynie Wełna dopł. Warty. Po obu brzegach odpływu tego 99, 1 rozłożyła się W. ; pojedyncze huby rozrzucone są po całym obszarze; na łąkach znachodzą się pokłady torfu; wyżyna na płn. wschodzie, w pobliżu wiatraka i jeziora, sięga 106, 4 mt. , a druga, na płd. przy drodze do Jankówka, 118, 9 mt. npm. ; par. kat. i protest. , poczta i st. dr. żel. w Gnieźnie. W. z os. Orchol 2 dm. , 26 mk. , tworzy okrąg wiejski mający 24 dm. , 264 mk. 161 kat, 103 prot. i 594 ha 432 roli, 50 łąk. Większa własność obejmuje 85, 31 ha. Wymieniona w bul li Innocentego II z r. 1136 między posiadło ściami arcyb. gnieźn. villa super flumen Vna quam tenuit olim Stan arator episcopi Kod. Wielk, n. 7 nie jest W. lecz Wełną, leżącą nad rzeką t. n. Pierwotnie osada ta mogła obejmować obszar, na którym później powstała Wełnica. W r. 1317 Mikołaj, Bodzęta i Jakub, synowie Bodzęty z Wrześni, sprzeda ją bratu Boguchwałowi działy na Jankowie i na Wełnie n. 993 czyli na późniejszej Wełnicy, dziedzictwie niegdyś Porajów z Janko wa; r. 1356 arcyb. Jarosław, przychylając się do prośby biskupa krakowskiego Bodzanty Poraja z Jankowa, ustanawia parafię jan kowską, przydzielając do niej ws Wełnę n. 1339 czyli Wełnicę. Tak złożona parafia istniała jeszcze za czasów Łaskiego L. B. , I, 102 3 i później. W. składała się z samych ról dziedzicznych, z których pleban jankow ski pobierał dziesięcinę. Wełna arcybiskupia wchodziła w skład par. św. Michała w Gnie źnie i osadzoną była kmieciami, którzy pro boszczom dawali meszne po 2 kor. żyta z ła nu L. B. , I, 16. Potwierdzenie królewskie posiadłości arcybiskupów z r. 1357 Kod. Wielk. , n. 1354 nie wymienia ani Wełny ani Wełnicy, ponieważ Wełna już r. 1326 prze szła w ręce kanoników trzemeszeńskich, Wełnicę zaś kapituła gnieźnieńska nabyła dopiero r. 1546 za 70 grzyw. od Andrzeja Karszewskiego Korytkowski, Prał. i kan. I, 153. W r. 1413 pisał się z W. Bogusław, dziedzic Łabiszyna dziś Łabiszynek. W r. 1580 było na W. 5 ćwierci, os. 2 zagr. , 1 komor. i rybak, a w r. 1620 tyleż roli kmiecej, 1 kom. i młyn o jednem kole. Po r. 1793 za brał rząd pruski tę wieś i wcielił do domeny w Gnieźnie. E. Cal. Wełniki, wś, wspomniana w dok. z r. 1367, ob. Rybotycze. Wełnin, u Długosza Velnin, niekiedy Wielnin, wś, pow. stopnicki, gm. Pawłów, par. Solec, odl. 3 w. na płd. zach. od Solca, w wy niosłem położeniu po nad doliną Wisły, pły nącej o 8 w. na płd. od wsi a w pobliżu łachy wiślanej, płynącej pod samą wyżyną, na któ rej wś rozłożona. Ma 102 osad, szkołę początkową. W 1827 r. , wś rządowa, miała 58 dm. , 346 mk. W połowie XV w. wś królew ska W. , w par. Solec miała łany km. , kar czmę z rolą, z których dziesięcinę snopową i konopną, wartości 12 grzyw. , płacono kościo łowi w Gnojnie Długosz, L. B. , II, 428, 433. Według reg. pob, pow. wiślickiego z r. 1579 wś miała 14 osad. , 6 łan. , 2 kom. , 5 biednych Pawiński, Małop. , 212. Wieś ta wchodziła w r. 1602 w skład dóbr ststwa korczyńskie go, które w r. 1771 posiadał Fryderyk Mo szyński ob, t. VII, 226. Br. Ch.

Wełnica

Wełnica

Wełniki

Wełnin