rowie przybyli na Pomorze z Frankonii, podobno już za cesarza Karola Łysego. Marcin Weiher był biskupem w Kamieniu r. 1556. Jeszcze dziś posiadają zlutrzeni Weiherowie w Pomeranii obszerne włości. Jakub był panem bardzo zamożnym, rycerzem sławnym i przytem wielce pobożnym. Towarzyszył Władysławowi IV w wyprawach wojennych, a w r. 1634 pod miasteczkiem Białą kawałem muru w powietrze wysadzonego przygnieciony został. W niebezpieczeństwie wzywał św. Franciszka, ślubując, że ks. franciszkanom na cześć Trójcy Przenajśw. i św. Franciszka kościół wystawi, jeżeli zostanie ocalony. Wróciwszy do domu wybrał najprzód w dobrach swoich śmiechowskich między strugami Białą i Srebrną odpowiednie miejsce dla kościoła, mówiąc Pod Białą ślub mój uczyniłem, pod Białą chcę go też wypełnić. Już r. 1644 stanął kośoiół, w pruski mur budowany, który w uroczystość św. Franciszka 4 paźdz. p. w. Trójcy Przenajśw. i św. Franciszka przez opata oliwskiego Aleksandra Kęsowskiego został poświęcony. Przy tej okazyi legowała małżonka Anna Elźbieta z rodu Schaffgotsch 600 zł. na szpital dla 6 ubogich. R. 1645 został kościół ten konsekrowany przez biskupa kujawskiego. Już r. 1643 wydał Weiher za zezwoleniem króla statut dla miasta, które przy nowym kościele zbudowane, Wejrowską Wolą zwane być miało. R. 1648 został położony kamień węgielny pod kościół św. Anny i pod połączony z nim kla sztor, do którego zakonnicy się już 3 paźdz. 1649 sprowadzili z Goruszek w Wielkopol sce. Pierwszym gwardyanom był ojciec Grzegorz, Gdańszczanin, który się głównie do te go przyczynił, że Puck oblegany w czasie wojen szwedzkich w r. 1655 i 1656 nie zo stał wzięty przez Szwedów, choć dowódzca Sarpski, szlachcic z Lęborskiego, pod niebytność wojewody malborskiego Jakuba Weihera o poddanie ze Szwedami już się umó wił. Rybacy puccy i mieszczanie z Grzego rzem i wiernymi oficerami zdradę przytłu mili, za oo Puck sowicie rolą i lasem został wynagrodzony. Ojciec Grzegórz przebieg ca łej tej sprawy z wszelkiemi szczegółami w zachowanej jeszcze kromce klasztornej opi sał. Na prośbę Weihera nadał Jan Kazimierz na sejmie r. 1650 prawo chełm. Jako herb dla miasta wyznaczono biały krzyż maltań ski, w polu niebieskiem, w środku krzyża znajdować się miała róża czerwona. Co rok miały się odbywać 4 jarmarki i 2 targi co tydzień. R. 1651 otwartą została szkoła, z klasztorem połączona. Na jej czele stał re ktor i 2 lub 3 profesorów, z których jeden w języku niemieckim do tyla miał być biegły, żeby mógł w nim nauczać. Oprócz tego u czono religii, języka polskiego i łacińskiego, rachunków. Klas było siedm. R. 1655 została opodal miasta na wzgórzach wystawiona Kalwarya i oddana ojcom reformatom w opiekę. Kalwarya ta składa się z 25 kaplic. Przy ich zakładaniu fundator dołożył starania, aby kaplice i położeniem swojem i odległością najwierniej oznaczały i przypominały odpowiednie miejsca w Jerozolimie. Kazał dla togo potrzebne pomiary i plan przez ludzi do Jerozolimy wysłanych zrobić i takowy tu, o ile się dało, zastosować. Miejsca, na których stoją kaplice, ziemią z Jerozolimy sprowadzoną wysypać kazał. Rzeczkę Białą, która tędy płynie w kierunku z południa na północ, Cedronem nazwał. Nie wszystkie atoli kaplice pochodzą od Wejhera, niektóre z nich stanęły kosztem innych fundatorów. Mianowicie Radziwiłłowie wznieśli kapliczkę grobu św. , która, podług wzoru jerozolimskiego, w Krakowie wykuta została z piaskowca. Kapliczkę nad Cedronem wystawił protestant hrabia Kayserling, dziedzic całego klucza dóbr okolicznych. Obrazy po stacyach wykazują, że były podczas wojen tureckich malowane, bo żydzi, otaczający Zbawiciela, poubierani są w turbany i miecze tureckie. Papież Innocenty XI r. 1678 udzielił na prośbę dziedzica Michała Kaz. Radziwiłła zupełnego odpustu wszystkim tę Kalwaryą zwiedzającym. To też od czasu założenia do dziś co rok kilkanaście tysięcy pielgrzymów ją zwiedza. W. jest dziś najgłówniej szem miejscem pielgrzymek w dyecezyi chełmińskiej. Kaszuba za grzech sobie poczytuje, jeżeli co rok nie jest na jednem z trzech głównych odpustów, które przypadają w dzień św. ap. Filipa i Jakuba, na Wniebowst. Pańskie i Trójcę Św. Dawniej, kiedy jeszcze istniał klasztor reformatów na Sztolcenbergu pod Gdańskiem, wychodziły ztąd kompanie pątników. Od czasu zaś jak klasztor ten w czasie oblężenia Gdańska przez Francuzów r. 1807 został spalony, wyruszają procesye z kościoła oliwskiego. R. 1657 zmarł Jakub Weiher i został w tutejszym klasztorze pochowany. Tamże znajdują się też w połudn. kaplicy portrety jego i małżonki na blasze. R. 1676 nabył dobra wejrowskie i rzucewskie od dwóch córek Wejhera ks. Michał Kazimierz Radziwiłł na Nieświeżu i Ołyce. Po jego śmierci 1681 odziedziczyła dobra małżonka Katarzyna z Sobieskich, która je r. 1685 darowała bratu Janowi III. Cały ten klucz obejmował wówczas W. , Rzucewo, gdzie Sobiescy podobno park założyli, Osłanin, Śmiechowo, Pętkowice, Błądzikowo, Sławutowo i Sławutówko, Nanic, Żelistrzewo, Sopieszyn i niektóre części Gowina, Nowego Dworu i Beki wraz z Łosośnią. Król Jan nadał miastu kilka przy

Wejrowo