narzędzia neolityczne, a częściej jeszcze mło; ty z rogu jeleniego. To ostatnie znane tu są pod nazwą kopyt, od podobieństwa jakoby do kopyta szewskiego. Ossowski nabył tu dwa młoty z rogu jeleniego, z czworokątnemi w nich dziurami, które dziś znajdują się w zbiorach akademii w Krakowie. R. 1878 spostrzegł Ossowski w stosach wykopanego torfu ułamki skorup glinianych, a także i warstewki popiołu. Tu i owdzie widać było ułamki kości bydlęcych ob. str. 2 3. Oprócz tego znaleziono tu w kącie, gdzie się styka żwirówka od Grudziądza z koleją, r. 1877 grób kamienny skrzynkowy, zawierający kilka popielnic z wyrobami bronzowemi i szklanemi. Obok istniejącego dziś dworca natrafiono przy niwelowaniu na kilka grobów skrzynkowych ob. str. 38 39. W dok. zachodzi W. po raz pierwszy r. 1277 i to w przywileju Mestwina II p. n. Warlube, jako osada w kasztelanii newskiej ob. Perlbach P. U. B. , str. 245, Nr 288 i jako majętność biskupa kujawskiego Alberta, nadana jeszcze przez Świętopełka. Oprócz tego napotykamy w dok. nazwy Worlube 1513, Warlub 1577, Warlieb 1655, Warlubie 1789, , Warlob 1760. Za czasów krzyżackich należało W. do wójtowstwa tczewskiego. Według taryfy poborowej z r. 1648, gdzie uohwalono pobór podw. a akcyzę potrójną, płacili poddani od 34 wł, 1 folw. , karczmy, 3 ogr. 71 fi. 4 gr. ob. Rocz. T. P. N. w Pozn. , 1871, str. 176. Wówczas należało W. do pow. newskiego. W skutek drugiej wojny szwedzkiej była wś tak zrujnowaną, iż r. 1659 sołtys Marcin Forta i Łukasz Firyn przed sądem zaprzysięgli, że mieszkańcy nie mogą płacić żadnych podatków. R. 1703 pobierał proboszcz w Komorsku mesznego z W. 20 kor. żyta i tyleż owsa. Włóka roli należała do probostwa płochocińskiego. R. 1760 należało W. do klucza komórskiego. We wsi była karczma i sołectwo; folw. obejmował wł. 9 mr. 7 ćwierci 31 2. R. 1773 liczyła wś 18 wł. chełm. roli włośc, 10 dym. i 169 mk. katol. Bydła trzymano koni 84, wołów 21, krów 55, jałowic 36, owieo 129, świń 87; wysiew żyta 360, jęcz. 126, owsa 108, grochu 27, tatarki 18, lnu l 1 4; siana zbierano fur 27 ob. Zeitsch. d. Weatpreuss. Gesch. Ver. , 1886, str. 367. R. 1780 było tu 162 mk. kat. i 6 akat Mesznego, mówi wizyta Rybińskiego dalej str. 262, dawało W. dawniej 22 kor. żyta i tyleż owsa, ale wówczas tylko po 9 kor. żyta i owsa ex hac ratione, quia aula Kemorscensis oonseminat notabilem partem agri hujus viilae et tantummodo pendit aula siligims modies 2, avenae 2. W r. 1789 liczyła wś i sołectwo 31 dym. str. 248. Zdaje się, że w W. istniał kościół, chociaż o nim nigdzie nie napotykamy wzmianki, bowiem od dawnych czasów znajdowało się tu 8 włók kościelnej roli; ich nazwa Poświętne wyraźnie wska zuje, że były przeznaczone na fundacyą ko ścioła. Za Krzyżaków dostały się w ręce pry watne. Ale r. i486 oświadczyły dwie siostry z Bękowa, Barbara, wdowa po Janie Sohow, i Brygita, w asystencyi męża swego Szymona, do których przypadło Bękowo, że 8 włók, Peświętnemi zwanych, zagarnięte były dawniej od Warlubia do Bękowa. Ostatni posiadacz prosił na łożu śmiertelnem by zwrócić gra bież, co też przed królem Kazimierzem w No wem uczyniły. R. 1577 bisk. Stanisław Karnkowski zapisał 4 wł. w W. kościołowi płocheoińskiemu. Ale r. 1780 posiada tu prob. płochociński tylko 1 włókę ob. Utrać. kość. p. kś. Fankidejskiego, str. 266, przyp. 2. R. 1813 urodził się w W. Jan Czerski, który z Janem Ronge i Dowiatem byli założyciela mi t. z. niemieckokatol, kościoła w Niem czech. Czerski żyje jeszcze 1893 w Pile, gdzie utworzył chrześciańskoapostolsko katolioką gminę; lecz zwolenników prawie ża dnych nie ma. Kś Fr. Warludszen al. Schilehlen, wś, pow. ragnecki, st. p. NeuEggleningken. Warłakoje 1. dobra, pow. rossieński, w 1 okr. pol. , gm. Kroże, o 46 w. od Rossień. 2. W, , ob. Warhole. Warlów 1. niem. Warlow, dobra i wś, pow. lubliniecki, par. kat. Schemrowitz, ew. Dobry dzień. W r. 1885 dobra miały 791 ha, 8 dra. , 109 mk. 4 ew. ; wś 384 ha, 49 dm. , 449 mk. 9 ew. . Do W. należały osady Dziuba, Gorcze, Kezinoga, Maliohów, Kwierucie. Śmiałków. 2. W. , fol. do Bodzanowie, pow. olesiński, Warlynka, rzeczka, w pow, borysowskim, prawy dopływ Poni, bierze początek za folw. Terespol, z ptaskowzgórza zwanego Pijany Las, płynie w zakrętach pod wś Milkuny, poczem zwraca się bardziej ku północy w okoli ce wsi Warłynką, po za którą ma ujście w moczarach. Długa około 14 w. A. Jel. Warlynka, wś nad rzką t. n. , pow. borysowski, w 3 okr. pol. , gra. Berezyna, o 128 w. od Borysowa, ma 6 osad; grunta lekkie, miejscowość leśna, A. Jel. KONIEC TOMU DWUNASTEGO. Warludszen Warludszen Warłakoje Warlów Warlynka