3 den. od wozu. Czyniło to fi. 8 rocznie, z czego dawano klasztorowi, wedle fundacyi książęcej, fl. 3. Most, , potrzebny, bo na wielkim gościńcu warszawskim. Zmienia Zygmunt August dawniejszy obowiązek mieszczan dawania staroście do każdego waru po beczce piwa, za którą płacił 2 gr. , w ten sposób, iż odtąd mają dawać ogółem po pięć kłód piwa tygodniowo, za które płacić im będzie ststa po 4 gr. od kłody. Tenże król ze względu iż też tam jest w tem mieście panów wiele, którzy mają niemałą część poddanych w mieście, stanowi, iż poddani oi mają podlegać burmistrzowi i prawu miejskiemu Lustrać, IV, 102. W r. 1564 według lustracyi było w W. 236 dm. na stronie królew. , wójtowskich 20, panów Ciołków 15, księży dominikanów 24, do kustodyi należących 22, plebańskich 22, na gruncie miejskim wolnych 30. Rzemieślników 192, w tej liczbie czapników 13, rymarzów 3, iglarzów 5, kotłarzów 3, paśników 4, prasołów 7, piwowarów 30, piekarzy 10, złotników 2, szewców 62. Młynów król. 8 i 2 folusze. Koronacyjnego płacili 30 złp. i dawali wóz wojenny. W r. 1577 płaci miasto szosu 80 grzyw. , od 30 łanów miejskich, od przekupniów i warzących wódkę 18 fi. , od rzemieślników różnych fi. 3 gr. 8 1 2 czopowego fl. 300 Źródła dziej. , XVI, 247 Jak widzimy głównie rozwinięty był wyrób piwa, którego najwięcej zużywała zapewne rozwijająca się wtedy Warszawa. Liczne statki, płynące Pilicą, zatrzymywały się przy mieście. Na jarmarki przybywało wielu kramarzów z suknem. W drugiej połowie XVI w. W. jest po Warszawie pierwszem miastem w dawnej ziemi czerskiej i warszawskiej. Czersk i Grójec nie mogą iść w porównanie z ruchliwą Warką. Święcicki w Opisie Mazowsza Kwartalnik Kłosów, str. 104 powiada, iż Warka posiada znaczną liczbę wybornych rzemieślników, sześć kościołów i siódmy bardzo wspaniały z klasztorem kś. dominikanów, w którym są groby Trojdena, Ziemowita, książąt mazow. , oraz Anny, siostry Witolda. W r. 1607 pod miastem stanął d. 23 czerwca na czele rokoszan Mikołaj Zebrzydowski i wzbraniał przeprawy wojskom królewskim, lecz następnie ustąpił ku Radomiowi. W r, 1634 powstaje nowa fundacyą kościelna, klasztor franciszkanów wraz z kościołem, założony przez Katarzynę Trzebińską z Boglewic. Erekcyę potwierdził Władysław lY. W r. 1650 pożar niszczy drewniane przeważnie miasto. W r. 1656 d. 7 kwietnia uderza tu na Szwedów Stefan Czarnecki, Część chorągwi przeprawia się przez most, część zaś przebywa wpław wezbraną Pilicę i po dwugodzinnej walce znoszą nieprzyjaciela. Według lustracyi z r. 1660 Miasto zasiadło na włókach 60 1 4; młynów jest 5, inne spustoszały; kościołów 7; cechy szewski, kupiecki, kowalski, stalimaski, kołodziejski. Suma prowentu dorocznego z miasta facit fl. 2155 gr. 7 den. 9. Wkrótce potem przejeżdża przez Warkę Verdum i notuje w swym dzienniku Miasto otwarte, o 200 kroków od Pilicy. Kościołów 5, piękny dom starosty. Wielka produkcya piwa i wywóz Liske, Cudzoziemcy w Polsce, 108. Mimo klęski pożarów wyrób piwa podtrzymywał byt miasta. Dopiero druga wojna szwedzka i upadek produkcyi piwnej zrujnowały długotrwałą pomyślność W. Według lustracyi z r. 1765 domów jest 24, drugie wcale zdezelowane, obywatele zaś nędzni i ubodzy. Z szumnie wyliczonych 7 czy 8 kościołów, tylko trzy posiadają prawo do tej nazwy, pozostałe zaś były to małe drewniane kapliczki, świadczące o uczuciach religijnych mieszkańców. Z tych kaplic kościółek św. Ducha połączony był zapewne z fundacyą szpitala, o którym nie ma wiadomości. Inne, p. w. św. Anny, św. Leonarda, św. Zofii i św. Barbary, znikły również bez śladu. Jedna z nich znajdowała się na praw. brzegu Pilicy. Najważniejszy i najokazalszy kościół dominikanów był już wr. 1844 w stanie zupełnej ruiny. Mimo to można było w budowie dostrzedz śladów obronności pierwotnej, świadczących o łączności tej budowli z istniejącym tu kiedyś grodem. Grobowce Trojdena 1341, Ziemowita 1343 oraz Anny, żony Jana, ks. mazow. , a córki Kiejstuta, ks. trockiego 1429, zniszczały zapewne w czasie pożaru w r. 1650. W r. 1859 zebrano poniewierające się śród gruzów kości pogrzebionych tu książąt i przeniesiono je do wspólnego grobu w kościele franciszkanów. Przyczem umieszczono na ścianie zewnętrznej kościoła przy drzwiach tablicę z napisem i herbem książąt, kosztem okolicznych obywateli. Kościół parafialny, p, w. N. P. Maryi, św. Mikołaja i św. Katarzyny, powstał zapewne jeszcze w XIV w. Znany jest z dokumentów pleban Świętosław w r. 1466 i Piotr z Ostrołęki r. 1489. Według wizyty r. 1603 był on na nowo odbudowany i konsekrowany r. 1501. Oprócz ołtarza wielkiego były cztery boczne, fundowane i uposażone przez braci Bonieckich w r. 1518, Adama z Błonia r. 1524, Trzebińskich i wreszcie Mrokowskiego, mieszczanina z W. , w r. 1569. Kościół ten z murowaną zakrystyą spłonął w r. 1650 1616. Jeden z dzwonów, z datą r. 1686, odlany był na nowo ze stopionego przez pożar. Odlewał go Daniel Thym w Warszawie. Obecny kościół murowany, wzniesiony został po tym pożarze. Niektóre ołtarze pochodzą z kościoła podominikańskiego. W kościele paraf, mieli być pochowani

WarkaWarka