leś. 1 dm. , 5 mk. , 8 mr. dwors. W r. 1827 był 1 dm. , 7 mk. 2. W. , pow. noworadomski, ob. Rogaszyn 3. 3 W. Smotryszewski i W. Zakrzewski, dwie os. , pow. noworadomski, gm. Dmenin. W. Smotryszewski ma 3 dm. , 71 mk. ; W. Zakrzewski 2 dm. , 32 mk. 4. W. , os. , pow. olkuski, gm. Rabsztyn, par. Olkusz. Wapienny Łom, niem. Kalhsteinbruch, pow. międzychodzki Skwirzyna, w lesie wiejeckim, na płn. zachód od Międzychoda. Wapionka, wzgórze w pow. krośnieńskim 326 mt, przenosi poziom pobliskiego Wisłoku o 70 mt. Zach. i płn. stoki pokryte lasem, płd. zajęła osada i dwór Potok, ze wszystkich zaś stron wypływają liczne strugi, bądź do Jasiołki, bądź do Wisłoka wpadające. W. sta nowi więc człon działu między dorzeczem Sanu i Wisłoki Ze szczytu W. widok ku wschodowi na rozległą wieś i ruiny zamku odrzykońskiego. E. R. Wapionka al. Wapienko, młyn i tartak, na stawku, pow. brodnicki, st. pocz. , par. katol. i gm. Górzno; 1885 r. 8 dm. , 49 mk. Po r. 1830 właścicielem był Janiszewski, w 1858 r. Bruduli. Kś. Fr. Waplewko, folw. do Waplewa. Waplewo, niem. Or. WapUtz, w dok. 1376 Wapile, 1437 Walpele, 1509 Wapils, 1488 Woplyn, 1498 Opolyn, 1591 Waplisz, 1592 Waplewo, 1694 Wuplitz, dobra ryc. w Pomezanii, nad Bacha, pow. sztumski, st. p. i paraf, kat. Stary Targ odl. 5 klm. , st. kol. Mlecewo o 8, 5 klm. . W r. 1888 uchwalono wybudowanie kolei z Malborka na Szropy, Trupy, Waplewo, Kiszpork do Ostrody. Klucz waplewaki obejmuje 2414 ha 1271 roli orn. , 208 łąk, 713 lasu. R. 1885 było 48 dm. , 118 dym. , 609 mk. , 591 kat, , 18 ew. folw. Olszówka 6 dm. , 91 mk. ; folw. Waplewko 2 dm. , 18 mk. ; folw. Rychendrysy U dra. , 128 mk. ; folw. Tillendorf 9 dm. , 84 mk, . We wsi szkoła katol. , szpital i gorzelnia parowa, w Olszówce cegielnia, w Eychendrysach młyn wodny, w folw. Tillendorf produkcya nabiału dla Kiszporka. Dziedzicem obszernych włości jest obecnie hr. Adam Sierakowski, szambelan króla pruskiego, który posiada też w pobliżu dobra ryc. Ramoty i Szenwizę, a wreszcie dobra Osiek w pow. lipnowskim. R. 1804 oszacowano dobra waplewskie na 80000 tal W. jest starą osadą. W lesie przy folw. Waplewko, o 2 do 3 kim. na płd. wsch. od Waplewa, znajdują się na powierzchni ziemi ustawiane wkrąg kamienie. Krąg o średnicy 2 mt. , ma dziś tylko 5 głazów. Pod niemi znaleziono podstawę z kamieni, ułomki naczyń glinianych rytowanych. Oprócz tego znaleziono 2 toporki starożytne ob. Ossowski, Otjaśn. do mapy, 85 i 101. Na początku w. XIV nadał mistrz ziemski Conrad Sack 1302 1306 Prusakowi Thessym oampum Wermeno dictum, na którem później powstały nazwane od niego osady Gr. i Kl. Teschendorf w płd. wsch. kącie dzisiejszego pow. sztumskiego. Oprócz tego otrzymał włości, stanowiące dzisiejszy majątek węglowski. R. 1323 proszą jego potomkowie Glabuno brat tegoż Wappele o odnowienie przywileju, i co uczynił tegoż roku mistrz ziemski Fryderyk Wildenberg w Kiszporku, nadając im tę posiadłość na prawie chełm. i uwalniając a solutione modiorum tritici et siliginis, quos de suis aratria seu uncis, quibus ipsimet jam dictos colunt agros suos juxta ritum et consuetudinem nobis tenerentur solvere. Za to mają czynić jedne służbę wojenną w lekkiej zbroi na każde zawołanie ob. Cod. dipl. Warmiensis, I, Nr. 214, str. 366. Wapel osiadł następnie w W. , które od niego przybrało nazwę, a brat jego Giabun w Teschendorf. Że w W. od początku była ludność polska, na to wskazuje polska forma nazwy, która zastąpiła niemiecką Waplis, Wopeln, Opeln ob. Kętrz. , O ludn. pol. , str. 192. W. przeszło potem w drogiej połowie XV w. w ręce Rabów, zaś Teschendorf w ręce Felden Zakrzewskich. Rabowie podzielili się na początku XVI w, dobrami waplewskiemi w ten sposób, że Jan Rabe dostał Rychendrysy, Kirsitten, Dybes, Minięta, Poliksy, Morany i część Buchwałdu i Jordanek, Anzelm zaś W. , dobra i wś wraz z lasem, Ramoty i Tillendorf, połowę Buchwałdu i Jordanek. R. 1526 otrzymali Czemowie część dóbr waplewskich, mianowicie Rychendrysy, Poliksy, Morany, Minięta i Tillendorf. Ramoty i W. pozostały tymczasem Rabom, ale niedługo potem przeszły w ręce Czemów. Po nich posiadali te dobra z kolei Gueldensternowie, Zawadzcy, Chełstowscy i Bagniewscy, po których w XVIII w. odziedziczyli je Sierakowscy. Ci ostatni, zmarły zwłaszcza hr. Alfons Sierakowski 1886, żonaty z Maryą Sołtanówną, córką Adama i Idalii z Pooiejów, doprowadził ten majątek do kwitnącego stanu. Piękny pałac waplewski, z piętrem w środku i z dwoma skrzydłami, przechował wewnątrz staroświeckie urządzenie i zapełniony jest mnóstwem pięknych i ciekawych zabytków. Pokoje tak są pozawieszane obrazami, że ścian prawie nie widać. Są to portrety familijne i postaci historycznych, wreszcie obrazy różnej treści flamandzkie, włoskie i niemieckie. Portrety przedstawiają członków rodziny Sierakowskich, Sołtanów, Pociejów i Radziwiłłów Ciekawy bardzo jest obraz przedstawiający wjazd Józefa Sierakowskiego, jako posła Rzpltej do Stambułu w r. 1732. Otrzymaną wtedy w podarunku od sułtana szkatułę złotą, koralami sadzo Wapienny Łom Wapienny Łom Wapionka Waplewko Waplewo