gm. okr. I w Boguszycach, st. pocz. w Rawie. Obszaru ma 14667 mr. , ludności 4474 głów. Śród stałej ludności jest 79 prot. a 59 żydów. W gminie istnieją dwie szkoły początkowe. Z zakładów fabrycznych są gorzelnia, papiarnia, młyn amerykański i kilka wodnych. 2. W. , wś, fol i dobra nad Wisłą, pow. janowski, gm. Annopol, par. Świeciechów, odl. 42 od Janowa, 9 w. od Józefowa, 70 w. od Lublina, mają 37 dm. , 347 mk. we wsi i 6 dm. , 52 mk. na folw. Dwór murowany, piękny ogród, gorzelnia parowa z rektyfikacyą okowity, chów bydła poprawnego, produkcya buraków dla cukrowni w Opolu, W 1827 r. było 45 dm. , 277 mk. Dobra W. składały się r. 1886 z folw. W. i Kępa Wałowicka. Rozl mr. 1641 fol W. gr. or. i ogr. mr. 492, łąk mr. 2, pastw. mr. 4, lasu mr. 398, nieuż. mr. 33; bud. mur. 4, drewn. 9; płodozm. 8pol. , las nieurządzony; fol Kępa Wałowicka gr. or. i ogr. mr. 196, łąk mr. 82, past. mr. 202, wody mr. 223, lasu mr. 10; bud. drew. 2, pokłady wapna. Wś. W. os. 16, mr. 309; wś Stasiu os. 13, mr. 182. W skład dóbr W. wchodzi kępa Wałowska, utworzona przez rozdzielenie się koryta Wisły na dwie odnogi. Na kępie tej, mającej bogatą glebę, prowadzi się gospodarstwo intensywne, poświęcone produkcyi buraków i innych roślin przemysłowych. Gorzelnia parowa założoną została w r. 1891, wraz z rektyfikacyą i dystylarnią. Grunta górne, marglowatogliniaste, a w części piaskowe, gospodarstwo wzorowe. Dobra W. dawniej należały do klucza grabowieckiego, z główną rezydencyą we wsi Grabówce, gdzie stał murowany dworzec właścicieli wśród rozległych ogrodów; po zgonie ostatniej właścicielki Heleny Moszyńskiej w r. 1802 oddzielone, przechodziły do rąk Daniszewskich, Kamińskich, Baczyńskich. Według reg. pob. pow. lubelskiego z r. 1531 wś W. i Szczepanów, w par. Sieciechów, płaciły od 4 łan. Pawiński, Małop. , 356. W XVI w. należą do dóbr Grabówka, własności Sienińikich ob. t. II, 779. W r. 1676 dziedzic wsi, podkomorzy chełmski, płaci pogłówne od żony, 3 córek, 2 ze służby szlacheckiego rodu, 16 nieszlach. , 10 żydów i 188 poddanych Pawiński, Małop. , 98a. R. P. Br. Ch. Wałownica, Wołownica, wś, pow. szubiński, na lew. brzegu Noteci, wprost Brzozy, o 10 klm. na płn. wsch. od Łabiszyna par. rz. kat. , na pół drogi do Bydgoszczy; poczta i st. dr. żel na Chmielnikach Hopfengarten o 1 klm. ; ma 22 dm. , 131 mk. 9 katol. , 122 prot. i 124 ha. W. powstała po r. 1558 na obszarze majętności łabiszyńskiej. E. Cal. Wałowska Huta, wś i kol, pow. rawski, gm. Wałowice, par. Rawa, ma 6 dm. , 86 mk. , 109 mr. Należała do Wałowic, Wałowskie Budy, kol, ob. Janolin. Wałożyno, zaśc. prywat. , pow. wilejski, w 3 okr. pol, gm. Łuczaj, o 75 w. od Wilejki, ma 2 dm. , 26 mk. katol Wałpusz, niem. Waldpusch, jezioro, w pow. szczycieńskim. Leży nad nim wś Ochodno. Wypływa z niego rzeczka t. n. , uchodząca z lew. brz. do Omulwi praw. dopł. Narwi. Wałpusz, niem. Waldpusch, wś i fol nad jeziorem t. n. , pow. szczycieński, st. pocz. Willenberg dla wsi a Szczytno Ortelsburg dla folw. W r. 1557 nadaje ks. Olbracht w Królewcu, Baltazarowi Rochowi 22 włók bez 5 mr. dąbrowy i boru między Ochodnem, Zielonką, Lemanami i jez. Wałpusz. Wałsnów, ob. Walsnów. Wałtaki, zaśc, pow. poniewieski, w 4 okr. pol, o 67 w. od Poniewieża. Walucie, wś, pow. rossieński, gm. i par. Szweksznie, o 126 w. od Rossień. Wałuckie, ob. Waludzkie. Wałujki, wś, pow. rossieński, par. Skawdwile. Wałujki, mto powiat. gub. woroneskiej, na prawym brzegu rz. Wałuja lew. dopł. Oskołu, pod 50 13 płn. szer. a 55 48 wsch. dług. , odl o 215 w. na płd. zach. od Woroneża, ma 838 dm. 7 murow. , 3388 mk. , 4 cerkwie, 31 sklepów, szkołę powiat. i miejską, szpital na 12 łóżek. Do miasta należy 1145 dzies. ; dochody w 1860 r. wynosiły 3575 rs. W t. roku było 8 zakładów przemysłowych, produkujących za 12890 rs. Handel nieznaczny. Targi odbywają się co tydzień, jarmarki zaś 4 razy do roku. Miasto założone zostało w 1593 r. dla obrony od napadów Tatarów krymskich; od 1797 r. mto powiatowe. Wałujski powiat leży w płd. zach. części gubernii i zajmuje 78, 5 mil al 3800 w. kw. Powierzchnia równa, w części płd. wsch. stepowa, w płn. wsch. i zach. poprzerzynana niewielkiemi wyniosłościami. Gleba przeważnie czarnoziemna, wyjąwszy część płn. i zach. , dość piaszczyste. Rzeki w liczbie 23 w ogóle nieznaczne. Najważniejsza z nich Oskoł, przepływająca w granicach powiatu na przestrzeni 57 w. i przybierająca Kazinkę, Sazon, Urajewę i Wałuj. Jezior niema; niewielkie błota spotykają się w dolinach Oskołu i Wałuja. W 1860 r. było w powiecie bez miasta 152238 mk. 4420 rozkolników, zamieszkujących 238 miejscowości, mających 20370 dym. W t. roku było tu 46 cerkwi i 1 monaster męzki. Mieszkańcy zajmują się wyłącznie rolnictwem do 236000 dzies. ziemi uprawnej i hodowlą bydła 108299 dzies. łąk. Było w powiecie 46000 sztuk koni, 59600 bydła rogatego, 76900 owiec zwyczajnych, 58890 rasy poprawnej, 30940 trzody chlewnej. Lasów mało, około 31400 dzies. W Wałownica Wałownica Wałowska Huta Wałowskie Budy Wałożyno Wałpusz Wałsnów Wałtaki Wałuckie Wałujki