1844; par. , poczta i st. dr. żel. w Kotlinie; 5 dm. , 102 mk. Wykopaliska waliszewskie znajdują się w zbiorach poznańskiego Towarz. Przyj. Nauk. E. Cal. Waliszewice, wś i folw. , pow. kaliski, gm. Staw, par. Chlewo, odl. od Kalisza 23 w. ; wś ma 10 dm. , 114 mk. ; folw. 2 dm. , 23 mk. W 1827 r. 11 dm. , 115 mk W r. 1885 fol. W. rozl. mr. 389 gr. or. i ogr. mr. 251, łąk mr. 53, past. mr. 67, lasu mr. 6, nieuż. mr. 12; bud. mur. 6, drewn. 3. Wś W. , os. 22, mr. 105. Na początku XVI w. dziesięciny z łan. km. i dwors. pobiera pleban Łaski, L. B. , II, 60. Według reg. pobor. pow. kaliskiego w r. 1579 płaci tu Franciszek Waliszewski od 1 łanu, 3 ogr. , 1 kom. ; Łukasz Waliszewski od łanu, 1 ogr. ; zaś Jan Gawłowski od 2 ćwierci łanu i 1 zagr. Pawiński, Wielkop, I, 111. Br. Ch. Waliszewo, ob. Waliszew i Chwaliszewo. Waliszki 1. wś, pow. rossieński, w 3 okr. pol. , gm. Taurogi, par. Pojurze, o 69 w. od Rossień. 2. W. , folw. , pow. szawelski, w 4 okr. pol. , o 13 w. od Szawel. Walk, łotew. Walka, mto powiat. w okr. wendeńskim gub. inflanckiej ryskiej, nad rzką Peddel, przy linii dr. żel. pskowskory skiej, pod 57 47 płn. szer. a 42 2 35 wsch. dłg. , o 153 w. od Rygi. Położone w nizinie, ma 2492 mk. 332 praw. , 130 dm. 5 mur. , 7 ulic, cerkiew, kościół par. ew. , zajazd, 20 sklepów, szkołę powiat. , 2 szkoły elementarne, 2 zakłady naukowe prywatne, szpital, dom przytułku, st. dr. żel, , poczt. i telegr. W 1825 r. było 72 dm. 4 mur. i 451 mk. Dochody w 1860 r. wynosiły 6193 rs. Do miasta należy 1746 dzies. Rzemieślników było 205 63 majstrów, W mieście odbywa się 4 jarmarki rocznie. Mieszkańcy prowadzą handel lnem, konopiami, siemieniem lnianem, zbożem, woskiem, sadłem i skórami, skupywanemi u okolicznych włościan i zbywanemi w Rydze i Parnawie. St. W. dr. żel. ryskopskowskiej, między st. Stakeln o 25 w. a Anzen o 28 w. , odległą jest o 153 w. od Rygi a 134 w. od Pskowa. Z W. wychodzi odnoga do Dorpatu, długa 78 w. Miasto założone zostało w 1334 r. przez mistrza prowincyonalnego Eberharda v. Munheim Monheim, w XVI w. znajdowało się w upadku. Otrzymało potwierdzenie praw miejskich od Stefana Batorego w 1584 r. , a powtórnie po przyłączeniu do Rossyi w 1764 r. Od 1783 r. miasto powiatowe. Walkijski powiat leży w środkowej części gubernii i zajmuje 110 mil al. 5352 w. kw. Powierzchnia w ogóle falista, w części wschodniej wyniosła i pagórkowata. Z pow. werrowskiego przechodzi tu płaskowzgórze hanenhofskie, rozpościerające się od Alt Laizen i Oppekalnu pod Marienburg i Alt Schwanenburg. Najwyższe wzniesienie tego płaskowzgórza dochodzi w górze Teufelsberg pod Oppekeln 847 st. resp. 800 st. npm. Leżące znacznie niżej jez. Marienburskie jest jeszcze 589 st. wzniesione. Pod mtem Walk przechodzi dział wodny pomiędzy rz. Aa i Embach. Rzek spławnych powiat nie posiada. Rz. Aa przepływa na przestrzeni 110 w. przez najniższą część powiatu. Z dopływów jej najważniejsze Palze, Schwarzbach, Wige, Abbol. Z innych rzek celniejsze Seede górny dopł. rz. Salis i Peddel. W jeziora obfituje powiat; wiele ich zwłaszcza znajduje się pomiędzy wzgórzami płaskowzgórza hanenhofskiego, w par. oppekalnskiej. Najważniejsze Marienburskie, mające 18 w. obwodu. Na płn. od niego jez. Lokamist, na płd. jez. Suzer. Również wiele jezior znajduje się w płd. wsch. zakątku powiatu, w par. schwanenburskiej, jak Suddal, Umur, Dumze, Lisse, Stomersee, Poge i in. Błota zajmują 497 w. kw. , t. j. 1 10 część powiatu. Głównie na średnim biegu rz. Aa, między rzekami Aa i Seede, w dolinie rz. Peddel i w par. Schwanenburg około jez. Umur. Podłoże gruntu stanowi piaskowiec czerwony formacyi dewońskiej. Gleba w płn. zach. części powiatu składa się z gliny i drobnego źwiru marglowego, z licznemi głazami narzutowemi. W części płd. zach. , na wyniosłym wododziale rz. Aa i Dźwiny, gleba pagórków piaszczysta i źwirowata, a dolin piaszczysta i gliniasta; w ogóle chłodna i jałowa. W dolinie rz. Aa znajdują się piaski a miejscami błota. W północnej części powiatu, na wododziale rz. Aa i Embachu, gleba glinkowata, miejscami z przymieszką piasku i źwiru, lecz w ogóle urodzajna. Płd. wschodni zakątek powiatu ma glebę bardzo urodzajną. Lasy, przeważnie sosnowe i jodłowe, zajmują 288, 000 dzies. , t. j. około połowy ogólnej przestrzeni. Głównie lesistą jest część płd. wsch. Oprócz miasta powiat. jest w powiecie 84, 864 mk. 6354 prawosł. , reszta ewang. , zajmujących się przeważnie rolnictwem. Pola orne zajmują. 34, 700 dzies. , łąki do 29, 500 dzies. W 1860 r. było 10, 160 sztuk koni, 46, 870 bydła rogatego, 43, 850 owiec zwyczajnych, 11, 270 rasy poprawnej, 22, 000 nierogacizny, 6000 kóz. Przemysł fabryczny nie istnieje, w powiecie t. r. było tylko 77 gorzelni. Handel dość ożywiony. Pod względem administracyjnym powiat dzielił się na 11 parafii Lude, Ermes al. Ermis, Wolfahrt, Trikaten, Smilten, Palzmar, Tirsen, Adsel, Oppekaln, Marienburg i Schwanenburg. J. Krz. Walkan, potok górski, prawy dopł. Mołdawicy bukowińskiej. Teren, który w swym 7 klm. długim biegu przecina, stanowi silnie zalesione obszary, ubogie w osady i wio Waliszewice Waliszewice Waliszewo Waliszki Walk Walkan