że większe i liczniejsze dopływy z prawego brzegu, obfitsze także w aluwia, przyczyniają się też znacznie do budowy doliny W. , stąd po Św. Mikolasz i kolej i gościniec nad praw. brzegiem rzeki są poprowadzone. LiptowskoOrawskie Hale, już niższe od Tatr a zwłaszcza po zmianie kierunku osi podłużnej, mając wreszcie swą potężną arteryę wodną w Hudenim potoku i w Orawie, znacznie ubożeją w wodę, stąd dolina Wagu zbudowaną jest po Rozemberg przeważnie symetrycznie. Dopływy, o których mówiliśmy, są następujące z praw. brzegu po Św. Mikolasz wspomniana powyżej Hibica i Bela, Jamniczek, Ternowiec i Smreczanka; po Rosenberg Jałowiecki, Pietruszka, Kwaczanka i mniejsze jak p. Teplański, Turański i Likawka, która zamyka pod Rosenbergiem Liptowską dolinę. Z lew. brzegu po św. Mikolasz Baca, Szczawnica i Hanówka; po Rosenberg Paloczanka, Paludżanka, Dubrawa, Klaczański, Malatynka, Łupozanka, mniej znaczne, jak Selecz i Ludrowanka, wreszcie potężny strumień Rewuca, który pod Rosenbergiem naprzeciw Likawki do Wagu uchodzi. Najpiekniejsza karpacka dolina, o której mowa, jest też najsilniej zaludnioną, do czego się prócz przyrodzonych bogactw, jak wyczerpanych już teraz kopalni złota, srebra, miedzi i antymonu i innych cennych minerałów, obfitości zdrojowisk Luczno, Selcno i europejskiego domagająca się uznania Korytnica, wiele przyczynia i Wag, który ułatwia komunikacyą a spławnem umożliwia zbycie płodów leśnych, które tu żywiej niż gdzie indziej bywają eksploatowane, mając łatwy zbyt w bezleśne okolice Węgier lub Rumunii. Z powodu iż żegluga w dolinie W. tak popłaca, że wreszcie w sąsiedztwie rzeki i rolnictwo tu i owdzie wynagrodzi trudy, bogactwo i mnogość osad przy wiązane jest dosamejże rzeki; zdala od niej grunt żwirowy, pokryty ryniem rzek i potoków, tylko pod łąki i pastwiska przydatny, nie zachęca do osad, umożliwia jednak sławne gospodarstwo mleczne na Liptowie. Główniejsze osady nad W. są Król Lgota ze składem drzewa i tartakami, Porubka, Hradek, Svati Jan, Św. Mikulasz z 6ma niłynami wodnymi, Wielka i Mała Paluczka, Św. Marya, Św. Michał, Tapla, Liszkowa i największa dotąd osada nad Wagiem Rosenberg, gdzie skutkiem dopływów Likawki a zwłaszcza Rewucy tak się W. wzmaga w wodę, iż tu łączą flisacy swe tratwy w podwójne spławy. W. porusza na tej przestrzeni 20 młynów. Od Rosenberga aż po Kralowan, a właściwie po Sutło przebija się Wag poprzeczną doliną przez wapienne i dolomitowe skały wieku kredowego zbliżonych ku sobie Hal Lipt. Orawskich i Fatry. Skaliste grzbiety i grupy, które o 600 do 700 mt. poziom W. przenosząc, wiszą, nad jego wodami, choć ścieśniają bieg W. nie tamują żeglugi, bo z wyjątkiem części między Kralowanem a Sutło w wąwozie Hradiska, nie powodują w biegu W. gwałtownych zakrętów. Grupy górskie Wagowi towarzyszące są z pr. brz. Czebrad 1060 mt. , Keczka 1140, Hawran 1035, Sip 1169 i fatrański Suchy Wierch 1265; z lew. brz. Hirowa 1102, Tłusta Hora 1211, Kułników Kopiec 1066 i Kopa 1184. Dopływów wielki brak, z lew. brz. jedynie godna wspomnienia Lubochnlanka i drobna struga Bystry pot. ; z pr. brz. sąsiad i rówiennik Bystrego, potok Komjatna i największy w ogóle dopływ W. Karpacka Orawa, która opodal Kralowana łączy się z W. Kralowan, nieznaczna osada, jakwszystkie w wąskiej tu dolinie W, , ważny punkt przedstawia dla żeglugi, bo tu łączą orawskie tratwy po dwie w jedną, by dalej w dół W. je spławiać. Po Sutno puszcza tu W. zaledwo 3 młyny w ruch. Od Butna po Rutkę przepływa W. żyzną, gęsto zaludnioną i uroczą kotlinę Turczanki. Stoki kotliny pokrywają żwiry dyluwialne, les a znalezione tu wapienie słodkowodne dowodzą istnienia jeziora neogeńskiego. Od Sutło po Suczany przeważne dopływy otrzymuje Wag z praw. brzegu, co sprawia podobne skutki jak w dolinie Liptowskiej, że brzeg lewy jest stromym. Przypływy są następ. z pr. brz. Sutówka, płynąca od szczytu Stoh 1608, wpływa pod Sutło Sutovo; Dolny i Górny Czernik, jakoteż potok Beli z całym systemem strumieni odwadniających stoki grupy Fatra Krywan 1669 mt. ; z lew. brz. godny uwagi tylko pot. Szczawnicki, u stóp Kłaku 1395 wypływający. Z osad nieznaczna Ratkowa, pamiętna straszna powodzią w r. 1813, w którym rozległa wieś t. nazw. z ludźmi i ich dobytkiem została porwaną, Turan nie nad samą rzeką położony i handlowe miasteczko Suczany. Dalej w dół W. wpada z lew. brz, znaczny i bystry potok Turocz Turczanka, nad którym Rutka, krzyżowy punkt kolei koszycko bogumińakiej i bogumińskobudape szteńskiej. Nieco poniżej Rutki stanął w drodze Wagowi granitowy wal Magury. Od Zabawki też począwszy aż po Streczno dolina W. tak ściśnięta, jak chyba tylko w przestrzeniach źródliskowych Czarnego W. Ciemna woda świadczy o głębi, szum i pienienie się wody o skałach podwodnych. Besna skała i Margitta są przez flisaków najbardziej okrzyczane. Margitta słowacka Loreley żąda rok rocznie jednej ofiary. Choć ta słowacka opowieść przesadza, świadczy w każdym razie o niebezpieczeństwie tego przejścia, pełnego skrętów gwałtownych, obok szalonego prądu wody. Na przestrzeni 10cio kilom. od Za

Wag