Prócz tego istnieje fabryka wódek, likieru i j drożdży w Rokowie pod Wadowicami i fabryka drelichów i płócienek w Andrychowie. Do działu przemysłu domowego należy wyrób sprzętów krzeseł, stołów, stołków w Zembrzycach i Tarnawie, obuwia w Wadowicach i Zatorze, mebli w Kalwaryi, drelichów i płócienek w Andrychowie. Pod względem komunikacyi powiat zajmuje jedno z pierwszych miejsc w zach. Galicyi. Obok dróg gminnych i rządowych znajdują się jeszcze drogi krajowe i koleje. Drogi rządowe przecinają powiat od zachodu na wschód w dwóch równoległych liniach. Północna linia, zaczynająca się w Oświęcimie, przerzyna północne okolice, południowa, wychodząc z Białej, idzie środkiem powiatu. Tymi szlakami, prawie równolegle z gościńcami prowadzą drogi żela zne kolej państwowa PodgórzeOświęcim i odnoga kolei północnej BiałaKalwarya. Trzecią linią jest kolej państwowa poprowadzona doliną Cedronki i Skawy KrakówSucha. Drogą dojazdową jest gościniec rządowy idący od granicy węgierskiej Zwardonia przez Żywiec i łączący się w Andrychowie z głównym traktem i drogą krajową idącą od Zatora przez Wadowice do Suchy. Dróg w powiecie z końcem r. 1887 było rządowych 83 225 klm. 12 71, krajowych 33 klm. 5 04. gminnych 538 601 klm. 82 25. razem 654 828 klm. Z obszaru powiatu płacono w roku 1883 na rzecz państwa podatku gruntowego 64, 639 złr. , domowoklasowego 26, 120 złr. , czynszowego 7206, zarobkowego 7833, dochodowego 11, 722 złr. , razem 117, 521 złr. 62 et. Pomnożywszy podatek rządowy przez 10, otrzymamy przybli żony dochód roczny mieszkańców powiatu w wymienionym roku. Przez pomnożenie rocznego dochodu mieszkańców przez 20 otrzymujemy sumę przedstawiającą w przybliżeniu wartość majątku ludności. Ludność. W r. 1890 miał powiat 16, 546 dm. i 104, 722 mk. 1880 r. 97, 369 mk. ; 1869 r. 86, 981 mk. . W porównaniu z r. 1880 przyrost wynosił 7353. Według płci było 50, 337 męż. i 54, 385 kob. Wypadało na 1 klm. kw. w 1880 r. 113 mk. ; w 1890 r. 122 mk. Według wyznania było 100, 670 rz. kat. 96 13 47 gr. kat. 0 04, 55 prot. 0 05, 3942 izr. 3 76 i 8 in. wyznań 0 02. Podług narodowości było 104, 272 mk. 99 84 narod. polskiej, 9 mk. 0 01 ruskiej, 205 0 19 niemieckiej. Umiejących czytać i pisać było 49, 216, a to 24, 017 męż. i 25, 199 kob. ; nieumiejących ani czytać ani pisać 55, 506, a to 26. 320 męż. i 29, 186 kob. Przeto według stosunku procentowego 52 20 nieumiejących czytać ani pisać zajmuje pow. wadowicki 72 miejsce na 76 jednostek administracyjnych. Ze względu na ilość ułomnych powiat należy do grupy powiatów górskich, które, jak Nowy Sącz, Nowy Targ, Limanowa, Żywiec, Grybów, Gorlice, wykazują największą ilość głuchoniemych i kretynów. Było ciemnych 91, głuchoniemych 330, obłąkanych 121 kretynów 88. Szkoły. Szkoła średnia albo wyższa jest tylko w Wadowicach, a mianowicie gimnazyum 8klasowe. Szkół ludowych w r. 1882 było łącznie z Wadowicami 52, a to jedna szkoła 6klas. żeń. , trzy szkoły 4klas. , dwie 3klas. , sześć 2klas. i 26 jednoklas. , 15 filialnych. W r. 1889 było szkół 46; jedna szkoła wypadała na 18 73 klm. kwadr. i na 2097 mk. Ilość dzieci obowiązanych do nauki szkolnej w wieku 6 12 lat wynosiła 10, 138, z tych uczęszczało 6726 66 34 Stosunki zdrowotne. Od r. 1881 1887 włącznie na 100 dzieci urodzonych było nie żywo urodzonych 3 40; zaś 1887 r. było 2 69 Śmiertelność dzieci w powiciu od r. 1881 1887 włącznie przedstawia się następująco urodziło się żywych dzieci w tymże czasie 27, 162; z tych umarło do końca 1 miesiąca życia 2728 10 04, do końca 1 roku życia 5795 2l 53, do lat pięciu życia 9320 52 68. Urzędy. Sąd obwodowy w Wadowicach jest trybunałem pierwszej instancyi dla powiatów wadowickiego, myślenickiego, bialskiego i żywieckiego. Sądów powiatowych jest 4 miejskodelegowany w Wadowicach i powiatowe w Andrychowie, Kalwaryi i Zatorze. Urządów pocztowych było 8 w Andrychowie, Brzeźnicy, Izdebniku, Lanckoronie, Kalwaryi, Mucharzu, Wadowicach i Zatorze. Pow. wadowicki w sprawach finansowych należy do okręgu skarbowej dyrekcyi w Krakowie. Reprezentacja autonomiczna dla powiatu jest rada powiatowa, z marszałkiem na czele. Do sejmu wybiera powiat jednego posła z kuryi mniejszych posiadłości. Więksi właściciele powiatu należą do okręgu wyborczego z kuryi większych posiadłości Kraków. Do rady państwa wybierają mieszkańcy powiatu wadowickiego wspólnie z mieszkańcami pow. myślenickiego posła z kuryi mniejszych posiadłości. Bibliografia, Prócz dzieł wskazanych już w tekscie wymienić należy 1 Rękopis Zakładu narod, imienia Ossolińskich Nr. 534. 2 Bostel Ferd. Sądownictwo ziemskie oświęcimskie i Zatorskie od r. 1440 1565 Przewodnik Naukowy i Liter. r. 1888. 3 Mech Waleryan Archiwum miejskie w Wadowicach, 1879. 4 Tegoż Archiwa miejskie księstw oświęcimskiego i Zatorskiego, Kraków, 1891. 5 Haidinger W, Geolog. Karte der Wadowizer Kreises. 6 Janota E. Wiadomości historyczne i geograf. o Żywieczyznie, 1859. 7 Łephowski Józef Przegląd

Wadowice