wielokrotnie w dokumencie pod 1552 r. ob. Piscewaja kniha pinsk, i kleck. kniaź. , wyd. Wil. Arch. Komiss. , str. 403, 435, 436, 466, 467, 511, 517. 2. U. , ob. Ubołcie 2. Uzbołoć, ob. Użbłoć. Uzborze, białoruskie Uzboroje, zaśc. nad je ziorowym rozlewem rzeki Usiaży, pow. miń ski, w pobliżu Gródka Tyszkiewiczowskiego, gm. Gródek Horodek, ma 1 osadę; grunta szczerkowogliniaste. A. Jel. Uzda, mko nad rz. Uździanką, pow. ihumeński, o 86 w. od Ihumenia, przy gościńcu wojennokomunikacyjnym, posiada zarząd okr. policyjnego, zarząd gminy, około 250 osad, 1424 mk. Mieszkańcy przeważnie żydzi, lecz jest i większa osada Tatarów. Kościół katol. , paraf. , z drzewa wzniesiony. Par. katol. dekan. nad niemeńskiego, 5370 wiernych. Kaplice w Tołkaczewiczach, Kuchcicach, Rabinowszczyźnie, w miejscu na cmentarzu grzebalnym, Starzynkach i Podsackich. U. wraz z Kuchcicami pod koniec wieku XV1 należała do dyssydenckiej rodziny Kaweczyńskich, którzy posiadali w Kuchcicach zbór kalwiński. Gdy potem rodzina ta wróciła do katolicyzmu, Krzysztof Kaweczyński zamienił zbór kuchcicki na kaplicę katolicką, a nadto w r. 1684 uposażył w U. parafią i nadał jej folwark Tyszyński, wraz z gruntami w Zabołociu i Symończycach. Nabożeństwo odprawiało się w małej kapliczce i Kaweczyński miał wystawić nowy kościół, lecz śmierć go zaskoczyła. Dobra następnie przeszły do Zawiszów h. Łabędź. R. 1798 Kazimierz Zawisza, generał wojsk ruskich zbudował obszerny kościół z drzewa, w kształcie krzyża, z wysoką wieżą. Kościół ten, p. w. Znalezienia św. Krzyża, dotąd istnieje. W wielkim ołtarzu jest obraz św. Heleny. Pod kościołem groby murowane. Zakrystya była zasobna w srebro. Wizyta z r. 1842 wykazuje parafian 3248. Do plebanii należało 31 włościan poddanych, osiadłych w 8 dymach. Wizyta wykazuje dochodu parafialnego 200 rubli. Następnie przeznaczono proboszczowi, w zamian za ziemię, pensyą w ilości 275 rub. z notat Jana Chodźki. Cerkiew istniała już w XVI w. p. wez. św. Piotra i Pawła, nadała jej fundusz w 1590 r. Maryna Korsakowa w ilości 2 1 2 włók ziemi. W 1840 r. dziedzic U. Tadeusz Zawisza zbudował ozdobną cerkiew z muru. Około 4000 parafian. Filie i kaplice w Prysynku p. wez. Narodzenia N. M. P. , uposażona dwoma włókami ziemi przez Puciatę; w Zabłociu p. w. Opieki N. M. P. ; w Wielkiej Usie p. w. św. Jerzego i w Kuchcicach św. Trójcy. Dalej jest tu synagoga żydowska i meczet tatarski. Gmina uździeńska obejmuje 26 wiosek, 7 zaśc, 8 dóbr, 3 siół dużych, 10 folw. , 24 uroczysk, 1 miasteczko; składa się z 9 okręgów starostw wiejskich, ma 845 dym. włościańskich, 4976 włośc. pł. męz. , uwłaszczonych na 11647 dzies. ziemi. Szkółki gminne w Uździe i Siemionowiczach; szkółka paroch. w Wielkiej Usie od 1885 r. W mku jest apteka, szpital wiejski i zamieszkuje sta le lekarz. U. należy do domin. Kuchcice, po przednio Zawiszów, teraz hr. Krasińskich. Posiada liczne kramy i targi niedzielne. Ży dzi trudnią się drobnym handlem i wyrębem lasów; Tatarzy garbarstwem. Od kilku lat otworzono tu pocztę listową. W okolicy duże lasy i łąki. Młyn w miejscu. Niewierny z pe wnością czy do tej U. , przezwanej w doku mencie Zuchowską, stosuje się wzmianka w Vol. Leg. pod 1638 r. , że należała do pa nien zakonnych nieświeskich ob. t. III, fol. 964. Zauważmy jednak, że innej U. w gub. mińskiej i sąsiednich niema. Z dokumentu który posiada piszący widać, że gdy w 1793 r. ogłoszono licytacyę na prawo rznięcia by dła, summa w miasteczku U. , od której za czynał się targ, wynosiła 1653 złp. W U. w 1829 i 1830 r. istniała drukarnia Z. Pressa, z której wydano książki do nabożeństwa Zło ty ołtarzyk i Pieśni nabożne. Z U. datowaną była 1572 r. przedmowa do Biblii Budnego ob. Przewodnik bibliogr. Wisłockiego, 1889 r. , str. 216. A. Jel. Uzdorniki, wś, pow. sieński, gm. Ulanowicze, 19 dm. , 139 mk. Uzdorozie, uroczysko, w pow. pińskim, w okolicy Kupiatycz gm. Pieńkowicze, wspo minane w dokumencie XVI w. ob. Piscewaja kniga Pińsk. , str. 323. A. Jel. Uzdowo, niem. Uzdau, wś kośc. , pow. niborski, na Mazurach. Założona już przed r. 1382, była w posiadaniu Ostaszewskich, Rąbiewskich, Wierzbickich, Zielińskich i t. d. ; r. 1785 miała 28 dym. ; r. 1884 było 732 mk. Posiada kościół par. ewang. Do par. należy jako filia Szczupliny, do r. 1781 także Leszcz Heselecht. Parafianie po największej części Polacy. Uzdymaczy, zaśc. poradziwiłłowski, pow. słucki, w 3 okr. kopylskim, gm. Hresk, o 28 w. od Słucka. A. Jel. Użdzianka, rzeka, w gub. mińskiej, lewy dopł. Górnej Usy niemnowej. Zaczyna się w pow. mińskim, w okolicy wsi Rubiłki; płynie w kierunku płd. pod wś Dobryniewo, przy wsi Horochowszczyzna wkracza w pow. ihumeński i stanowiąc na przestrzeni przeszło 5 w. granicę obu powiatów, płynie koło wsi Daniłowicze; pod wsią Aleksandrówka rozdziela się na dwa ramiona, z których prawe przyjmuje nazwę Żeść, a lewe przyjmuje rzkę Olchówkę; następnie połączywszy ramiona w okolicy wsi Czuryłowo, płynie dalej koło wsi Zieńkowicze, mka Uzda młyn, wsi Ber Uzbołoć Uzbołoć Uzborze Uzda Uzdorniki Uzdorozie Uzdowo Uzdymaczy Użdzianka