kiew, Baranowiczów 1 dm, , 5 mk. i czwarty 1 dm. , 2 mk. ; wś włośc. zaś 15 dm. , 174 mk. prawosł. W 1865 r. w części skarbowej było 4, w części Kurowskich 40, w części Klemontowiczów. 26 dusz rewiz. ; folw. należały do Kurowskich, Klemontowiczów 3 wsi; i Baranowiczów. W skład okręgu wiejskiego wchodzą wsi Bojary, Dziubiewszczyzna, Korsakowicze, Kozły, Łosie, Naudziechy, Nowosiołki, Olechnowicze, Popowszczyzna, Porewicze, Staryuki, Szałuchy, Usza i Woj ciele oraz zaśc. Pienne, w ogóle w 1865 r. 390 dusz rewiz. 9 b. . włośc. skarb. , 8 jednodworców, 264 włośc. uwłaszczonych, 8 bezrolnych i 19 b. ludzi dworskich. 2. U. , wś, pow. wilejski, w 1 okr. pol. , gm. Krasne al. Krasnesioło o 7 w. , okr. wiejski Ułanowszczyzna, 7 dusz. rewiz. ; należała do dóbr Louszowszczyzna, Suryntów. 3. U. , zaśc. pryw. nad rz. Uszą, pow. wilejski, w 1 okr. pol. , o 22 w. od Wilejki, przy b. dr. poczt. z Wilna do Mińska, 4 dm. , 24 mk. , młyn wodny. 4. U. Olechnowicka, wś pryw. , pow. wilejski, w 1 okr. pol. , o 41 w. od Wilejki, przy b. dr. poczt. z Wilna do Mińska, 4 dm. , 33 mk. prawosł. ; własność Swiętorzeckiego w 1866. Porów. Olechnowicze, 5. U. , wś i fol. nad rz. Uszą, pow. ihumeński, przy gośc. większym poleskim. W 1812 r. gene rał Dąbrowski, dążąc tędy ze swą dywizyą z Bobrujska pod Borysów, miał tu nocleg ob. Pamiętniki wojenne, str, 42. Miejscowość poleska, grunta lekkie. 6. U. , dobra na le wym brzegu Uszy, pow. ihumeński, w 3 okr. pol. berezyńskim, par. katol. Berezyna, wła sność dawniej Moszyńskich, potem Rogowskich, od 1858 r. Stanisława Rawy, mają około 137 włók. Wś U. ma 11 dm. , 305 mr. włośc. 7. U. , dobra i fol. przy ujściu Uszy do Berezyny, pow. ihumeński, gm. Bieliczany, odl. o 21 w. od mka Berezyny Luboszańskiej, mają 3789 mr. , w tej liczbie 2589 mr. pod lasem, 258 pod łąkami, reszta pod rolą, drogami i błotami. Łąki nad Berezyna 215 mr. i Uszą 43 mr. bujne i obfite, lasy wielkie i piękne, przeważnie sosnowe i dębowe; gleba piaszczysta, potrzebuje ulepszenia. Na łąkach znajdują się pokłady rudy żelaznej błotnej. W kniei dębowej, przyległej ku rz. Berezynie, nad jeziorem zw. Starorzeczyszcze, gnieżdżą się bobry. Oprócz tego w tychże kniejach znajdują się niedźwiedzie, łosie, sarny; po wzgórzach borsuki a czasem i dzikie świnie. 8. U. , wś i dwa fol. nad rz. Uszą, pow. miński, w 2 okr. pol. rakowskim, gm. Zasław, o 47 w. od Mińska a 12 w. od Zasławia, parafia katol. dawniej Zasław, teraz Raków. Wś ma 20 osad; jeden z fol. należy od 1866 r. do Żołnierowiczów, drugi do Dąbrowskich; oba mają po 54 dzies. Miejscowość falista, z wyniszczonemi lasami, grunta szczerkowe. U. st. dr. żel. lipaworo meńskiej, leży pomiędzy st. Mołodeczno o 15 w. a Olechnowicze o 13 w. , odległą jest o 116 w. od st. Wilejka, o 57 w. od Mińska a 595 w. od Romien. Dane o położeniu st. U. po dane w art. Krasne ob. są mylne. 9. U. , dobra, pow. miński, w 1620 r. własność Adama Korsa ka, w 1780 r. dziedzictwo Ignacego Nornickiego. 10. U. , dobra, tamże, własność Mirskich, następnie Walentyny Ogińskiej, 790 dzies. ziemi dworskiej. 11. U. , dobra, własność Luboszczyńskich, Czarkowskich, Iwanowskich. 12. U. , karczma, w okolicach Nowogródka, upamiętniona przez Mickiewicza w poemacie Pan Tadeusz. Karczma ta wybraną zo stała na miejsce pojedynku pomiędzy Dowejką a Domejką Zgoda wrzaśli czas jutro, miejsce karczma Usza. 13. U. , fol. nad rz. Uszą, pow. nowogródzki, w 4 okr. pol. mirskim, gm. Żuchowicze, o 3 7 w. od Nowogródka, ma 970 dzies. w gruntach pszennych, z łąkami wybornemi. Należy do dominium Horodziej Brochockich. Ponieważ dominium ma szczupłe łąki i z U. dostarcza się siano na utrzymanie słynnej obory horodziejskiej, ustaliło się więc na miej scu przysłowie Horodziej bez Uszy, jak ciało bez duszy. Dochodne młyny wodne; miejscowość bezleśna. J. Krz. A. Jel. Usza, Uż al. Uża, rzeka, w gub. wołyńskiej i kijowskiej, prawy dopływ Prypeci. Wy pływa z bagien około wsi Nowy Majdan, przepływa przez płn. część pow. żytomier skiego i wschodnią połowę owruckiego, pod wsią Tarasy wchodzi w granice pow. radomyskiego, w którym pod mkiem Czarnoby lem ma ujście. Dolina rzeki, ścieśniona w wąskim łożysku do mka Iskorości, rozszerza się następnie, staje błotnistą i zarasta sito wiem. Brzegi do Iskorości kręte, urwiste i kamieniste, następnie obniżają się stopniowo. Słynna jest skała, z wgłębieniem, znajdująca się w korycie rzeki w pobliżu Iskorości i zwa na Światiec al. Kąpielą Olgi. Dno rzeki do ujścia Żerewy pod Narodycami jest kamieni ste lub piaszczyste, dalej zaś ilaste. Szero kość w granicach gub. wołyńskiej wynosi do 3 saż. , głębokość od 1 1 2 st. do 1 1 2 saż. ; w gub. kijowskiej rzeka rozszerza się. Dłu gość od Iskorości podług Winc. Choroszewskiego wynosi 135 w. Do U. wpadają, oprócz drobniejszych, od lewego brzegu Hreźla, Bereza i Ilija, od prawego zaś Bobryk, Razienka, Mutwica, Wereśnia, Norzyń. Nad U. leżą największe i najpiękniejsze lasy pow. radomyskiego. J. Krz. Uszacz, Usacz Usacza, rzeka, w gub. witebskiej, lewy dopływ Dźwiny. Bierze początek w gub. mińskiej, płynie kręto z południa

Uszacz

Usza

Uszacz