sąd, skoczowskim, odl. 15 klm. od Cieszyna. Rozłożyło się w miejscu, gdzie wąska dolina górnej Wisły rozszerza się nieco. Wzn. osady wynosi 1050 st. npm. Począwszy od U. przyjmuje Wisła kierunek płn. i płynie jako rzeka górska śród płaskich brzegów, śród pól kamienistych, na których każdy wylew sprawia wielkie spustoszenia. Dopiero poniżej Skoczowa odl. 9 klm. zmienia się charakter rzeki Wisła staje się rzeką nizinną. W obrębie obszaru U. zmniejsza się znacznie spad wody Wisły; kiedy bowiem w górnym jej biegu aż do granicy wsi Wisły i Ustronia wynosi na przestrzeni 25 klm. , licząc od źródeł Czarnej Wisły, 700 mt. czyli 3 cm. na jeden metr, to na obszarze U. wynosi spad wody tylko cm. na 1 mt. W granicach U. wpadają do Wisły z lew. brzegu, ze stoków gór Wielkiej i Małej Czantoryi potoki Suchy, Poniwiec i Żabiniec; z praw. brzegu górskie potoki Dobka, Jaszowiec i Gościeradowic. U. graniczy na płd. z wsią Wisłą, na zachód z Górną Liszną, na wsch. z Brenną, na płn. z gminami Lipowiec, Hormanice, Kozakowice Górne i Ciszowa Mała. Na wschód wznoszą się szczyty Malinka 809 mt. , Świniarka 680 mt. , Orłowa 766 mt. , Równica 883 mt. i Lipowski Groń 743 mt. ; na zach. Wielka Czantorya 995 mt. i Mała Czantorya 864 mt. . W r. 1890 do miasta należało 4348 ha i 96 ar. , liczono 411 dm. , rozrzuconych w znacznej części, ztąd też poszczególne grupy domów mają nazwy Stawy, Goje, Wyrchowina, Brzegi i t. d. Mieszkańców było 4375; 1860 kat. , 2411 prot. i 104 izrael. ; 3968 Polaków, 267 Niemców, 99 Czechów. Do osady należy 7557 mr. ziemi. Według sprawozdania izby handlowej w Opawie z 1885 r. 75 osób zajmowało się handlem i przemysłem. W U. znajduje się fabryka mebli giętych i fabryka wyrobów z miedzi i żelaza. Wyrobom z żelaza i miedzi dał początek przed 100 laty ówczesny właściciel ks. Karol Albert. Obecnie wyrabiają tu osi wozowe, kotły, śruby; prócz tego znajduje się i odlewnia sprzętów gospodarskich. Fabryki te zatrudniają obecnie. 900 robotników. Są własnością, jak i całe miasteczko, arcyks. Albrechta. W miejscu jest kościół paraf. katol. i kościół protest. , dom sierot ewang. od r. 1880, szkoła ludowa, szkoła począt. ewang. , zarząd lasów w dobrach arcyks. Albrechta, urz. poczt, i st. kolei żel. Górskie położenie nadało miasteczku charakter stacyi klimatycznej, ściągającej w lecie pewną liczbę gości, odbywających tu kuracyę. Powietrze górskie, żentyca i kąpiele wiślane, stanowią środki lecznicze ob. Bad Ustron in den Beskiden, w Abhandl. des histor. Vereins fuer Schlesien, 1876 r. Par. rz. kat. liczy 2840 kat. , 6800 ew. i 100 izr. ; par. ewang. od r. 1785 obejmu je 4300 ewang. W. H. Ustronie 1. wś, pow. radzymiński, gm. Strachówka, par. Sulejów, ma 26 mk. , 47 mr. 2. U. , wś, folw. i os. młyn. , pow. nieszawski, gm. i par. Lubanie, odl. 11 w. od Nieszawy, ma 240 mk. W 1827 r. 15 dm. , 146 mk. W r. 1879 fol. U. rozl mr. 681 gr. or. i ogr. mr. 421, łąk mr. 49, past. mr. 46, lasu mr. Ul, nieuż. mr. 54; bud. mur. 10, drewn. 3; płodozmian 8pol, las nieurządzony. W skład dóbr poprzednio wchodziły wś U. os. 23, mr. 178; wś Sarnówka os. 12, mr. 457; wś Bodzie os. 56, mr. 278. Kiełcz de U. podpisany jest na dok. z r. 1432, wystawionym w Brześciu Kujawskim Kod. dypl pol, IV, 849. Według reg. pobor. pow. brzeskiego z r. 1577 wś U. , w par. Lubanie, miała 8 łan. , 12 zagr. Pawiński, Wielkp, , II, 4. 3. U. , wś, pow. łódzki, gm. Nakielnica, par. Parzęczew, ma 24 dm. , 252 mk. , 385 mr. 4. U. , wś, pow. łódzki, gm. Wiskitno, par. Mileszki, ma 11 dm. , 112 mk, 31 mr. 5. U. , os. , pow. sieradzki, gm. i par. Zadzim, odl. 24 w. od Sieradza. 6. U. , folw. , pow. sieradzki, ob. Iwonie, Folw. ten rozl w 1884 r. 95 mr. 7. U. , os. fabr. nad rz. Białą Przemszą, pow. będziński, gm. Łosień, 5 dm. , 6 mr. ; ob. Okradzionów. 8. U. , os. młyn. , pow. jędrzejowski, gm, Prząsław, odl 10 w. od Jędrzejowa, ma 49 mr. 28 roli, 3 dm. , młyn wodny. Oddzielona od dobr Warzyna. 9. U. , wś i folw. , pow. suwalski, gm. Sejwy, par. Kaletnik, odl od Suwałk 17 w. Wś ma 4 dm. , 39 mk. ; kol 3 dm. , 26 mk. W 1827 r. 3 dm. , 17 mk. 10. U. , fol, pow. suwalski, gm. Kuków, par. Suwałki, odl od Suwałk 5 w. , ma 2 dm. , 9 mk. 11. U. , folw. nad rz. Marychą, pow. sejneński, gm. i par. Kopciowo, odl od Sejn 21 w. , 1 dm. , 6 mk. Folw. ten, w r. 1871 oddzielony od dóbr Hołny Wolmera, rozl. mr. 4267 gr. or. i ogr. mr. 1162, łąk mr. 50, past. mr. 551, lasu mr. 2489, zarośli mr. 4, nieuż. mr. 11; bud. drewn. 4; las urządzony, pokłady torfu. Br. Ch. Ustronie 1. chutor szlach. , pow. lidzki, w okr. pol, o 60 w. od Lidy, 1 dm. , 12 mk. 2. U. , zaśc. szlach. , pow. trocki, w 3 okr. pol, o 40 w. od Trok, 1 dm. , 11 mk. kat. 3. U. , folw. , pow. trocki, ob. Powierzchnie. Leży nad rz. Wierzchnią, o 56 w. od Trok, ma dm, 21 mk. kat. ; par. kat. Niemoniuny. W 1850 r. dobra, należące do Morawskich, składały się z 1 folw. i 6 wsi i miały 1030 dzies, rozległ. 4. U. , zaśc, pow. kowieński, w 2 okr. pol, gm. Kroki, o 70 w. od Kowna. Szlachcic Kosztowny ma tu 12 dzies. 3 lasu i tyleż Niewiardowski. 5. U. , wś, pow. nowoaleksandrowski, w 1 okr. pol, gm. Antolepty; włośc. Pakalnis ma tu 125 dzies. 32 lasu, 7 nieuż. . 6. U. , folw. , pow. nowoale

Ustronie

Ustronie