i dr. żel. , w 1859 r. miała 2 dm. , 14 mk. , kościół fil. , p. w. św. Karola Boromeusza, w r. 1742 z drzewa wzniesiony przez ówczesnego dziedzica Białłozora. Dobra, własność Władysława Bystroma, mają wraz z Stulgiszkami 600 dzies. 50 lasu i 30 nieuż. ; włościanin Kryszczunas ma tu 31 dz. a mieszczanin Strauchman 26 dz. W pobliżu znajduje się fol. U. , własność Winc. Jankowskiego, mający 195 dz. 20 lasu, i 2 nieuż. i dobra U. , własność Michała Ejdrygiewicza, mające 878 dz. 280 lasu, 180 nieuż. . U. za czasów pogańskich Litwy była głównem miastem włości czyli krainy upickiej, oddzielającej w r. 1394 kraj zwany Merken, t. j. pow. wiłkomierski, od Żmujdzi. Był tu zamek obronny drewniany, wzniesiony pierwotnie przeciwko napadom krzyżackim a wzmocniony i uzbrojony w 1565 r. staraniem Zygmunta Augusta. ślady tego zamku pozostały dotychczas. W pobliżu kościoła, za plebanią, w środku rozległych i trudnych do przebycia błot, przerzniętych strumieniem Weszeta, wznosi się sypany kopiec, na 5 do 6 sążni wywyższony nad poziom, w kształcie owalu, ze stromemi brzegami, mający około 4 mr. powierzchni. Na tem właśnie wzniesieniu stał niegdyś i zamek, który wąska grobla łączyła z miastem. Wał od strony mka jest wznioślejszy, a ślady baszt i pięciu bram oraz trzech osobnych szańców dosyć znaczne, U. stanowiło ststwo grodowe. Metryki litewskie jak najdawniejszych posiadaczy ststwa wymieniają kn. Konstantego Ostrogskiego 1529 r, Michajłę Wasilewicza Świniuskiego 1540, Stanisława Gasztolda 1542, kn. Iwana Kroszyńskiego 1546, Hrehorego Ościka 1546 1554, kn. Petra Kroszyńskiego 1579, Jana Hlebowicza 1585 57, Jana Hlebowicza 1590 94, Hieronima Wołowicza 1655 r. . Sejm warszawski z 1593 r. przeznaczył U. ze wszystkiemi folwarkami, pomiędzy innemi dobrami, na oprawę dla Anny Austryaczki, żony Zygmunta III. Konstytucya sejmu warszawskiego z 1670 r. podobnież oprawę dla Eleonory, żony Michała Wiśniowieckiego, między innemi dobrami, zapisała na Upicie z leśnictwami, ale tak tylko jak królowa Ludwika posiadała, i j. z wyjątkiem Wobolnik. Następnie ststwo upickie dzierżone było przeważnie przez Radziwiłłów i Puzynów. Była nadto część prywatna w dziedzictwie Siecińskich. W 1766 r. posesorem ststwa był Krzysztof Puzyna, następnie Józef Wereszczyński, opłacający 577 złp. kwarty a 500 złp. hyberny. Za Zygmunta III Walter Szwed, pokojowy królewski, za niewinnie odebrane plagi w skutek podejścia dworzanina Pretwicza, miał sobie udzielone to ststwo w dożywocie ob. Tyszkiewicza Birże, str. 141. W XVI w. istniał w U. zbór kalwiński, w 1595 r. bowiem obranym został na delegowanego na synod generalny toruński od kościołów litewskich Stanisław Minwid, minister w U. Więcej wzmianek o tym zborze nie podaje Łukaszewicz Dzieje kościołów, II, 89; upadł on prawdopodobnie w połowie XVII wieku, W sierpniu 1655 r. Janusz Radziwiłł, hetm. w. litew. , połączył się tu ze Szwedami pod dowództwem Magnusa de la Gardie, z powodu czego część jego wojska rozeszła się. Poprzednio już mko tak podupadło, że w skutek uchwały sejmowej z 1614 r. sądy grodzkie przeniesiono do Poniewieża, gdzie następnie pomieszczono wszelkie urzędy. Najwięcej jednak U. jest słynną w dziejach, że w tutejszym kościele znalazł grób Sieciński, poseł upicki, który pierwszy zerwał sejm warszawski w 1652 r. i został przez posłów zbiorowo przeklęty. Za powotem do domu Sieciński miał być zabity od piorunu, rodzice i siostra pomarli, cały zaś majątek, w braku potomków męskich, drogą wiana przeszedł w obce ręce. Najznaczniejszą część spadku po nim mieli dostać Tyszkiewiczowie. Zwłoki Siecińskiego, złożone w wymurowanej przez niego kaplicy przy miejscowym kościele, pozostały dotąd zeschnięte w całości i przez długi czas poniewierały się, aż wreszcie staraniem okolicznych obywateli zostały pogrzebane. Powiat upicki stanowił za czasów Rzeczypltej część w wdztwa trockiego ob. t. V, 339, od 1801 do 1843 r. był jednym z powiatów gub. wileńskiej, z mtem powiat. Poniewieżem, po utworzeniu gub. kowieńskiej przemianowany na poniewieski. J. Krz. Upitany, ob. Upietany. Upławno, małe jezioro, pow. mozyrski, w pobliżu kotliny rz. Mostwy, w gm. Chorsk. Upniki 1. mko i dobra nad rz. Świętą, pow. wiłkomierski, na pograniczu pow. wileń skiego, w 1 okr. pol, gm. i par. Wieprze, st. poczt. i dr. żel. Janowo o 12 w. , o 27 w, od Wiłkomierza. Posiada kościół fil. , p. w. św. Michała Arch. , z drzewa wzniesiony w 1750 r. przez dziedzica Piotrowskiego. Pierwotnie kościół fundowany tu był w 1610 r. przez Szemiotta. Za dziedzictwa Grużewskich był tu zbór kalwiński, od których fundusz ko ścielny odzyskał w 1650 r. dziekan mejszagolski. Dobra należą obecnie do von Bulmeringów i wraz z fol. Widnopol mają 1178 dzies. 326 lasu, 22 nieuż. . 2. U. , wś, tam że, o 23 w. od Wiłkomierza. J. Krz. Upnikiele, wś, pow. wiłkomierski, w 1 okr. pol. , gm. Wieprze, o 27 w. od Wiłkomierza, własność Weleninych, 90 dzies. 4 nieuż. ziemi dworskiej. Upojnie 1. wś i okolica szlach. , pow. rossieński, w 1 okr. pol. , gm. i par. Kroże, o 25

Upitany

Upławno

Upniki

Upnikiele