metropolity lwowskiego. Obszernie pisz o ąrchimandryi uniowskiej Petruszewioz w pi śmie Iwowskiem Pczoła 1849, Nr 17 i 18, Zubrzycki w Istoryi Stauropigii lwowskiej. Ob. też Zoria jako Album na r. 1860 str. 231. Między r. 1669 a 1671 podobno założył Warłaam Szeptycki w monasterze uniowskim drukarnią ruskoslowiańską. O sporze jaki ztąd powstał między archimandrytą a brac twem Stauropigii i dziełach drukowanych w tej drukarni, pisze Zubrzycki w dziele Hi storyczne badania o drukarniach ruskosło wiańskioh w Galicyi Lwów, 1836, str. 54 i Bn. . Lu. Dm. Unisław, wś, pow. krotoszyński Koźmin, o 8 kim. na płd. zaoh. od Koźmina st. dr. żel. , przy drodze do Kobylina, nad Orlą dopł. Baryczy; par. Wielowieś, poczta w Kuklinowie; 17 dm. , 152 mk. katol, i 154 ha 131 roli, 13 łąk. Szymon de Unestowicze Akta gr. wielk. , II, 1310 pochodził nie z U. , lecz z Miastowic pod Kcynią. Unlsławscy znani są w r. 1489; okołp r. 1564 bisk. pozn. pobierał z 4 łan. km. po 12 groszy; w r. 1578 istniały tu 2 działy; Mikołaj Dzierżanowski miał 4 łany os. , 3 zagr. , 1 kom. i owczarza; Anna Cielecka lVt łan. os. i 2 zagr. Około r. 1620 należał U. do Rozdraźewskich. Z pó źniejszych dziedziców znamy Jana Skarbka, ststę tuszyńskiego 1725, Gajewskich około 1793 i Badolińskioh. F. Cal Unisław 1. niem. Unisław wś kość. w nizinach nadwiślańskich, pow. chełmiński, st. pocz. i szkoła kat. w miejscu; 257 ha 190 roli orn, 44 łąk; 27 dm. , 62 dym. , 367 mk. , 214 kat. , 153 ew. Cukrownia tutejsza r. 1884 ukończona; w pierwszej kampanii r. 1885 przerobiła w 72 dniach 365590 cent. buraków; dywidenda wynosiła 5 proc. 2. U. , domena rząd. , tamże; 417 ha 295 roli or. , 66 łąk; 1885 r. 9 dm. , 34 dym. , 169 mk. , 119 kat. , 50 ew. ; hodowla bydła holend, rasy, mleczarnia i hodowla trzody. Szemat. dyec, z r. 1867 opiewa Kościół p. w. św. Bartłomieja, dekan. ohełmżyńskiego, został r. 1728 przez bisk. Kretkowskiego konsekrowany, Przy kościele jest szpital dla 5 ubogich i bract. trzeźw, od r. 1856. W skład parafii wchodzą U. , Gołoiby, Głodowo, Stare i Nowe Stablewioe, Głażejewo, Raciniewo, R. Nowe, Friedriohsbruoh, Wilhelmsbruch, Błoto, Łoktowo i Siemoń; 1891 r. 2374 dusz. Dolne części kościoła są z kamieni polnych, szczyty z cegły; górna część wieży pruski mur. Główne części pochodzą może z r. 1300, większych restauraoyi dokonano w środku XVIII w. i na początku bieżącego, Z zabytków sztuki wymieniają kielich z r. 1697, kilka orna tów jeden z r. 1725 i dzwon z napisem, , Gloria in excelsis deo Hinrich Weredem me feoit Thorun A. D. 1684 ob. Bauu. Kunst. denkm. der ProT, Westprenssen, V, str. 91. Plebanka w Ü. obejmuje 316 mr. W dok. zachodzi U. p. n. Wenzlau Dunislaw Venzeiaw, po raz pierwszy jednak Unyslau r. 1222 w przywileju łowickim. W akcie pokoju toruńskiego z r. 1466 zapisano Venoeslau al. Unisław. R. 1285 wystawia tu mistrz ziemski Konrad v. Thierberg wdowie Kunegundzie Bose przywilej na dobra w Ozarzu. Datum in Wenozlow ob. Urkb, d. Bist. Culm von Woelky, str. 72. Za czasów krzyż, był tu zamek, na którym siedzieli komturowie lub wójtowie. Około r, 1400 został obwód ten przyłączony do komturstwa starogrodzkiego. E. 1289 95 pisze się komturem Dyteryk, r. 1326 Henryk, wójtami zaś; Bab t. Pappenheim 1364, Brandecke 1381, Erwin v. Kruftele 1381 84, Ulryk v. Beyer 1391, Arnold v. Hecke, Kaspar v. Prittitz 1392 94, Mikołaj t. Melin, Wilhelm v. Witlioh 1398 ob. Voigt Namensoodex, str. 107. R. 1384 nadał zakon zamek ten Janowi v. Wedel w dożywocie, co trwało do r. 1391. R. zaś 1495 nadaje król Olbracht bisk. ohełm. Szczepanowi i kapitule predium cum suis agris et mansibus circa castrum Unisław situm, quod annis superioribus ad castrum nostrum Aldehus Starogród semper speotabat. Dan w Toruniu ob. Urkb. des B. Culm t. Woelky, str. 590. Jest to ostatnia wzmianka o zamku, który, jak widać z gruzów, stał na wzgórzu ku Wiśle. R. 1517 posiada U. kapituła chełmińska ob. tamże, Nr 811. Kiedy między r, 1667 72 Strzesz wizytował tu kościół, był prob. Walenty Katlewski już. od r. 1631. Mesznego dawał sołtys 1 kor. żyta i tyleż owsa; toż samo gburzy w liczbie 4. Pol. biskupi, podzielony na 4 posiadła gburskie i 1 włókę sołecką, nic nie dawał; tak samo duo agri cmethonales inter tabernatorem, rotificem et opilionem. Do prob. należały we wsi 4 włóki. Komunikantów liczono 500. Do par. należały; Unisław, Gołoty, Głodowo, Stablowice, Siemoń, Raciniowo, Głazewo i Łoktowo ob. str. 19 21. Ciekawe szczegóły podaje Jnwentarz biskupstwa ohełm, z r. 1731 Folwark Unwiawshi Wjazd do fol. tego z tarcic na biegunach z kuną żelazną i skoblem; dzwierzki na biegtlnach z klamką drewnianą; wchodząc do fol. tego wystawa jest w lepiankę, nad którą altanka, podłoga n altanki z tarcic, drzwi do sieni na zawiasach i hakach żelaznych, z wrzeoiądzem i skoblem, klamką i hantabą żelazną; z tych drzwi na lewą rękę drzwi do izby na zawiasach i hakach żelaz. , z wrzeciądzem, skoblem, haczykiem i hantabą żel. W tej izbie piec zielony kaohełkowy, polewany, zły, okien w tej izbie d wa w kwater, każde dwie w ołów, dobre, przy tych o

Unisław