Piotr Szubirlich, mieszczanin pozn. Akta gr, wielkop. . Filip Uniński Bniński, prawujący się w r. 1397 z jakimś Kębłem Koblo o 10 sztuk bydła, był to właściwie Filip z Sobó tki, kaszt, bnióski tamże, I, 2348, II, 2735. Tomisław Uniński, który w r. 1400 na poroczkach kościańskich procesował się o Krajo wiec z Małgorzatą Krajewską, dziedziczył chyba część U. Akta, II, 2616. W r. 1510 dwaj Szmigielscy dzielili się Szmiglem, Nietążkowem, Uninem i innemi włościami; około r. 1612 leżał U. pustkami. F. Cal Uniów z Młynowcami w dok. Uniejów, wś, pow, przemyśiański, 7 kim. od sądu pow. i urz. poczt, w Przemyślanach. Na płn. leży Jaktorów, na wsch. Słowita, Lipowce i Majdan Lipowiecki, na płd. Przemyślany, na zach. Łahodów. Płd. wsch, część wsi. przepływa Gniła Lipa, która wchodzi od wsch. z Lipowca, a płynie na płd. zach. do Przemyślani przyjmuje od praw. brz. dwa potoki, z których jeden, pot. Dobra, płynie wzdłuż granicy zach. Zabudowania wiejskie leżą w środku; na płd. od nich przys. Młynówce. Własn. więk. metropolii gr. kat. we Lwowie ma roli or. 191, łąk i ogr. 82, past. 33, lasu 658 mr. ; wł. mn. roli or. 624, łąk i ogr. 239, past. 59 mr. W r. 1880 było 127 dra. , 721 mk. w gm. , 12 dm. , 47 mk. na obsz. dwor. 607 gr. kat. , 75 rz. kat. , 71 izr. , 15 innych wyzn. ; 632 Rusinów, 36 Polaków, 100 Niemców. Par. rz. kat. w Przemyślanach, gr. kat. w Jaktorowie, dek. uniowski. We wsi jest cerkiew murowana, starożytna i szkoła etat. 1klas. W cerkwi znajduje się przy bocznej ścianie z białego mai muru, pomnik Wańka Łahodowskiego z r. 1574, przedstawiający w naturalnej wielkości rycerza w zbroi, a pod nim napis w ruskim języku ale łaoińskiemi głoskami wypisany. Pomnik ten odrestaurowano kosztem funduszu krajowego ob. Sprawozd. z czynności konserw. , Lwów, 1874, str. 21. Do dekanatu uniowskiego należ parafie Bałuczyn, Bortków, Firlejówka, Gliniany, Gliniany Zastawie, Gołogóry, Jaktorów, Krasne, Kurowice, Kut kórz, Laszki Królewskie, Lipowce, Łahodów, Łonia, Nowosiółki Liskie, Nowosiółki Zahalczyne, Olszanica, Ostrów, Peczenija, Podhajczyki, Poluchów, Połonice, Połtwa, Przegnojów, Siedliska, Skniłów, Słowita, Śtanimierz, Uszkowice, Wola Gołogórska i Zadwórze. W Uniowie był dawniej klasztor bazyliański. Założył go w XIV w. ks. Teodor Lubartowicz. W r. 1401 wydaje Jagiełło akt zatwierdzający klasztorowi jego posiadłości. W r. 1416 w cerkwi klasztornej złożono zwłoki Aleksandry, żony Andrzeja Iwanowioza, ks. kijowskiego. W r. 1443 nadaje Władysław Warneńczyk ks. Mikołajowi Pińskiemu opiekę nad klasztorem uniejowskim Arch. kraj. we Lwowie, C, t. 3, str. 1013. W r. 1539 poddaje Zygmunt I klasztor, który zostawał pierwotnie pod zarządem metropolity kijowskiego, pod władzę biskupa tuczapskiego, , Monasterium Uniejów, quod in honorem et titulum Sanctissimae Dominae nostrae Assumptionis Mariae Yirg, a predeoessoribus nostris fundatum est, et omnla alia, quibuscunque nominibus vooata ejusdem Vladicae jurisdictioni annectimuset adscribimus. Dało to powód do najazdów na monaster i do procesów. Dnia 30 lipca 1542 r. rozstrzyga Zygmunt I spór miedzy władyką Iwowskohalickim a archimandrytą uniowskim o zawisłość klasztoru, wybór ihumenów i zarząd dóbr klasztornych. Król zezwala, aby zakonnicy w sprawach duchownych podlegali władyce Iwowskohalic kiemu; gdyby godność archimandryty zawakowała, aby wybrali zdolnego i odpowiedniego i do potwierdzenia władyce przedstawili, który ich prawny i stosowny sobór potwierdzić i zachować będzie winien, a od wybrańca nad dawny zwyczaj niczego domagać się nie ma. Majątku klasztoru nie ma nikt używać oprócz czerńców. Władycy lwowscy tedy nie mają dóbr monasteru uniejowskiego obejmować, ani jego dochodów naruszać, ani zwierzchności nad poddanymi klasztornymi sobie przywłaszczać, a poprzestawać tylko na rządzie w rzeczach duchownych. List ten potwierdza Zygmunt III w r. 1592 ob. Dod. do Gaz. lwow. , 1853, str. 195. Dnia 20 listopada 1549 r. nakazuje Zygmunt August Markowi Bałabanowi, władyce lwowskiemu, halickiemu i kamienieckiemu, aby wynagrodził szkody wyrządzone monasterowi uniejowskiemu i zwalnia go od opieki monasteru, którą porucza Aleksandrowi Warzykowi Łahodowskiemu Arch. kraj. we Lwowie, C, t. 26, str. 897. W r. 1597 zajął biskup Giedeon Bałaban monaster przemocą i oddał go pod zarząd swego krewnego Jony, dla którego wystarał się później o przywilej na archimandryą uniowską. Ale zakonnicy wypędzili Jonę z U. w r. 1599 i wybrali swoim opiekunem szlachcica Jerzego Ulanieckiego. Ten jednakże porozumiał się z Joną, sprzedał mu monastyr, a Jona pochwytał zakonników i porozsyłał ich niewiadomo dokąd. W r. 1711 odbył się w U. sobór ihumenów dyecezyi lwowskiej, zwołany przez biskupa lwowskiego Warłaama Szeptyckiego. Na soborze uporządkowano stosunki zakonne. Ostatnim biskupem, który był zarazem archimandrytą uniowskim, był Atanazy Szeptycki. Po nim został archimandrytą Ambroży Turzański od r. 1746 do 1774. Z kolei był Onufry Bratkowski do 1790 r. . Po nim zniesiono klasztor a fundacyą obrócono na dotacyą dla

Uniów

Uniów