dorzecze Uhorskiego Tykicza, po lewej stronie jego dopływu Koneły grunt gniłorudzki, czyli włość. monasterzyska ks. Zbarazkich, stykająca się na Tykiczu samym z włością tetyjowską ks. Ostrogskich, mil kw. 9 50; po za nią zaś, ku płn. zach. drobniejsze dobra Cybulów, KniażaKrynica, Bałabanówka. Przeszedłszy na prawy brzeg Koneły wstępujemy na przestwór rozległy mil kw. 35 22, który, nie ogarniając wcale popielisk dawnego Zwinogrodu, utrzymywał wtedy bardziej wyłączną nazwę Zwinogrodczyzny. Przestwór ten rozciąga się u samej ówczesnej urzędowej granicy wdztwa bracławskiego z kijowskim, pomiędzy Babanką i Jatranią a Uhorskim Tykiczem i, równie jak Humańszczyzna, teraz w posiadaniu przemożnych Kalinowskich. Znajdowały się na nim Mytkowce Woronne, Sokołków, Moszurów, nadto Targowica na Siniusze. Za tą zaś rzeką 1 pola dzikie, stykajace się już ze stepem Ingułu. Wskazaliśmy wyżej, iż Tykicz Uhorski uważano formalnie zagranicę województw faktycznie jednak, jak słuszna, Zwinogrodczyzna owa bracławska włość nawet przekraczała tę rzekę, stanowiąc razem z pustynią bliższą dawnego Zwinogrodu przedmiot nieustannych sąsiedzkich rozterek. Trzymając się przecie urzędowej ówcześnie zasady, zaliczamy brzeg lewy Uhorskiego Tykicza do wdztwa i powiatu kijowskiego i przechodzimy w tym przeglądzie włości, do obwodu kaniowskokorsuńskiego tego powiatu, rozciągającego się poczynając od granicy bracław. po dorzeczach Gniłego Tykicza aż za Dniepr, na przestrzeni 190 mil kw. Posuwając się w tym kierunku, spotykamy najprzód na owym obszarze, wyciągniętym wzdłuż lewego brzegu Uhorskiego Tykicza, połać sporną włości Zwinogrodczyzny, po Strusach Kalinowskich, rozl. na 9 52 mil kw. , gdzie znajdujemy Buki Strushorod, Czarną Kamionkę, Szaulichę Rokoszwar, Talne. Dalej na dorzeczu Gniłego Tykicza dwie dzierżawy, zaliczane ostatecznie do sstwa korsuńskiego na górnym onego biegu lisiańską, z Winogradom mil kw. 20 89, oraz właściwie zwinogródzką, na biegu dolnym, z Kalnemi Błotami mil kw. 19 09; nadto na wierzchowinie dopływu onego Szpołki, aż do Wysi, późniejszą włość szpolańską mil kw. 16 26. Na dorzeczu zaś Turyi, wpadającej do Wysi, włośc lebedyńska po ks. Domontach Koniecpolskich mil kw. 10 67. Za Wysią zaś, ku Ingułowi już dzikie pola. Na północ od Szpoły, na dorzeczu Olszany aż do błot Irdyni, włość mlijowska z Horodyszczem mil kw. 20 51 Zubryków, potem Koniecpolskich. Gdy ztąd przejdziemy do dorzecza dolnej Rosi, spotykamy najprzód u granicy obwodu białocerkiew. , na samejże Rosi, starostwo bohusławskie mil kw. 13 47; następnie korsuńskie, ze Steblowem mil kw. 12 37; dalej, obejmującą ujścia Rosawy i Rosi, aż po brzegi Dniepru, włość towarowską albo międzyrzecką, z Tahańczą, Proskurów Suszczańskich mil kw. 10 95. Na północ, na dopływach lewej strony Rosawy, na Dnieprze i za Dnieprem, po wybrzeżu do ujścia Supoju, ststwo kaniowskie, z Kahorlikiem, Trechtymirowem, Keleberdą za Dnieprem, mil kw. 31 05. Wyżej Trechtymirowa, po prawej stronie Dniepru, włość Chaleckich, obejmująca Chodorów i Rżyszczew mil kw. 11 19. A wyżej jeszcze brzegiem Dniepru drobne dobra Stajki ks. Koreckich, Witaczew Charlęskich, Chalepie Chalepskich, nakoniec u samego ujścia Krasnej Trypol, dziedzina starożytnych Dedków Trypolskich, potem Zborowskich. Za Dnieprem do U. w ściślej szem znaczeniu należy najprzód obwód perejasławski pow. kijowskiego. Ogarnia on, na przestrzeni mil kw. 330, całe prawie dorzecze Trubeżu, znaczniejszą część Supoju, Udaj oraz górny bieg Suły. Widzimy tu u ściany zachodniej, przytykające do włości obwodów kijowskiego i ostrskiego za Dnieprem Kowalina, Worońkowa, Boryspola, Hoholewa oraz Świetylnowa i Basani, starostwo perejasławskie, z Berezanią, Bykowem, Jahotynem, Gełmazowem, Jabłonowem mil kw. 101 23. Dalej, pośrodku tego obwodu, należące do niezmiennych obszarów t. zw. Wiśniowiecczyzny, na Udaju dwie włości piratyńska, z Kurynką i Żurawką, niegdyś Czerkasów mil kw. do 60, oraz przyłucka, z Warwą, Monastyryszczem, podobnie do 60 mil kw. Ód ściany wschodniej, na samej Sule, włości stanowiące jądro owej Wiśniowiecczyzny łubieńska, z Łukomlą i Śniatyniem, niegdyś Bajbuzów Hrybunowiczów mil kw. do 45, oraz łochwicka, z Sieńczą mil kw. do 50. Nakoniec na północy, u samej granicy siewierskiej, na górnej Sule i jej dopływie Romnie, włość romeńska, z Hlińskiem, oddana niedawno Kazanowskim mil kw. 45 z górą. Za dorzeczem Suły dalej na wschód rozciągał się po Choroli, Średnim Psle i Worsklo, na przestrzeni 225 mil kw. , odłamany już od perejasławskiego, obwód mirogródzki. W obrębie tego obwodu znajdują się poczynając od słobodzkiej granicy, najprzód na wierzchowiskach Choroła i średnim biegu Psła trakt hadziacki, dobra saletrne, nadane potem Koniecpolskim mil kw. do 45, do których zaliczono i dział zińkowski, obejmujący podobnież do 40 mil kw. , po dorzeczu Hruni do Psła, z Hlińskiem, i na Worskle Bielskiem, stanowiącemi niegdyś gniazdo ks. Hlińskich, później przedmiot sporów różnych pretenden

Ukraina