duktów zwierzęcy ob 11 warzelni łoju i fabryk świec łojowych i 9 garbarni. Handel ułatwiony jest przez przerznięcie powiatu dwoma liniami dr. żelaznych, z których jedna, bałckoodeska, idzie przez środek powiatu z płn. zach. na płd. wschód, od której w powiecie odeskim oddziela się linia, przerzynająca połudn. część pow. tyraspolskiego do Dniestru pod kol. Parkany. Tyraspolska dyecezya rzymskokatol. i ormiano katol. , rozciąga się na 11 gubernii Cesarstwa astrachańska, bessarabską, chersońską, ekaterynosławską, erywańską, kutaiską, samarską, saratowską, stawropolską, taurydzką i tyfliską, oraz 3 okręgi obłasti dagestański, kubański i terski. Zajmuje przestrzeń około 14000 mil kw. Składa się z 15 dekanatów, z których 11 katolickich berdiański, bessarabski, ekaterynensztacki, ekaterynosławski, kamionkowski, laudanski, odeski, równojski, saratowski, symferopolski oraz kaukazkie i zakaukazkie wizytatorstwo w Tyflisie a 4 orm. katol. Dekanaty tu obejmują 83 parafii katol. i 44 ormiańskich. Kościołów jest 202, w tej liczbie 84 paraf. i 70 filial. i kaplic katol a 44 paraf. i 4 filialne orm. Księży 85 katol. i 61 ormian. Dyecezya liczy 226000 wiernych, w te liczbie 153000 Niemców, 41000 Polaków i Czechów, 21000 Ormian, 5500 Gruzińców i 5500 innych, różnych narodowości. Tyraspolska dyecezya założoną została w 1848 r. Stolicą jej był naprzód Cherson, od 1852 r. Tyraspol, od 1856 r. biskupi rezydują w Saratowie, gdzie. też znajduje się seminaryum dycezyalne, przy którem istnieje szkoła przygotowawcza. Pierwszym biskupem był kś. Ferdynand Kahn od 1850 64 r. , drugim kś. Wincenty Liński od 1864 72 r. , trzecim od 1872 r. kś. Zotman, rodem Bawarczyk. J, Krz. Tyraty, od rz. Tyras tak Herodot zowie mieszkańców porzecza dniestrzańskiego. Pisał o nich prof. Beker w Zap. Odoskiego tow. hist. i staroż. t. 2. Tyrawa 1. Solna, wś, pow. sanocki, u ujścia Tyrawki do Sanu z praw. brzegu, naprzeciw Mrzygłodu. Przez wś zabudowana na lew. brzegu potoka, prowadzi droga Mrzygłodu do Tyrawy Wołoskiej. Wś wzn. 270 mt. npm. , dolinę zamykają lesiste wzgórza, na płd. Słona góra, dochodząca w szczycie świnia do 614 a w Słonym Werszoku do 671 mt. , od płn. Zaryska 482 mt. Z gór tych spływają liczne potoki do Tyrawki. Nazwa wsi pochodzi od słonego źródła, któro po r. 1772 zasypano. We wsi jest parafia gr. kat. z cerkwią drewnianą, szkoła ludowa i kasa poż. gm. z kapit. 48 złr. Domów ma 146, a 836 mk. 403 męż. , 433 kob. , 755 gr. kat. , 47 rz. kat. par. Mrzygłód i 34 żydów. Fos. większa Abischa Kennera ma 6 mr. roli, 1284 mr. lasu; pos. mn. 783 mr. roli, 43 mr. łąk i ogr. i 295 mr. past. T. była królowszczyzną i na leżała do zamku sanockiego; sprzedaną zosta ła przez rząd wraz z innemi wsiami w drugiej połowie XIX w. Uposażenie parafii składa się z 77 mr. roli, 10 mr. łąk i ogr. , 11 mr. past. ; nadto ma proboszcz prawo pastwiska dla paszenia 8 sztuk bydła, dostaje 14 sągów drzewa, 6 fur chrustu, 2 kopy kołów, 19 kóp żyta, 12 kor. owsa i 72 złr. dodatku. Grunta nieurodzajne, rozrzucone w trzech wsiach. Pa rafia dek. liski obejmuje Siemuszową i Hołuczków. T. graniczy na płd. wsch. z Siemu szową, na płd, z Liszną, na płn. z Wolą Krecowską. 2. T. Woloska, wś, tamże, w okolicy podgórskiej i lesistej, wzn. 373 mt. npm. , nad pot. Tyrawką, przy drodze z Birczy do Załuża 13 klm. . Wś ma paraf. rzym. i gr. kat. , urząd poczt. , szkoę. ludową i fundusz ubogich, mający kapitału 623 złr. Wś tworzy ulicę wzdłuż drogi i górskich potoków. Od płn. i płd. ma lasy świerkowe. Wraz z pos. większą 8 dm. jest 70 dm. i 401 mk. , 318 gr. kat. , 50 rz. kat. i 33 żyd. Kościół rz. kat. stał tu oddawna, jako filia do Mrzygłodu. W 1546 r. bisk. przem. Jan Dziaduski zamienił go na pa rafialny. Teraźniejszy, murowany kościół, zbudował Ludwik z Urbania Urbański, pod skarbi wieluński, przed r. 1745, był jednak tak zniszczony, że go bisk. , Wacław Siera kowski w końcu XVIII w. niechciał poświę cać. Do paraf. należy Hołuczków, Kuźmina, Paszowa, Rakowa, Stańkowa, Rozpucie i Za wadka. Par. należy do dek. liskiego. Par. gr. kat. obejmuje Paszową i Rakową. Uposa żenie prob. gr. kat. składa się z 57 mr. roli, 25 sągów drzewa opał. , 46 kóp i 45 snopów owsa i 168 złr. dodatku. Cerkiew jest nowa. Pos. więk. Bol. Gołkowskiego wynosi 254 mr. roli, 7 mr. łąk, 7 mr. 1432 sąż. ogr. , 82 mr. past. , 518 mr. lasu, 17 mr. nieuż. i 2 mr. 191 sąż. parcel budowl. ; pos. mn. ma 885 mr. roli, 62 mr. łąk i ogr. , 162 mr. past. i 25 mr. lasu. T. Wołoska graniczy na płn. z Łazami i Rozpuciem, na zach. z Zawadką i Rakową, na płd. z Monasterzem a na zach. z Hołuczkowem. 3. T. , część Pianowic, pow. Sambor ski. 4. T. Biskowicka, grupa domów w Biskowicach, pow. Samborski. Mae. Tyrawince 1. al. Tryawińce, opustoszałe sioło we włości kuźmińskiej, t. j. w dzisiejszym pow. starokonstantynowskim. Podług rewizyi zamku krzemienieckiego z 1545 r. jedno z siół bojarów kuźmińskich, obowiązanych do posług w zamku krasiłowskim. Nadane przez Zygmunta Starego ks. Konstantynowi Ostrogskiemu Jabłonowski, Rewizye, 106. 2. T. , ob. Tiwarynicze. Tyrawski, potok, prawy dopł. Sanu, ucho

Tyraty

Tyraty

Tyrawa

Tyrawince

Tyrawski