szwodzka załoga z 500 ludzi i umieszczono tu zwłoki zmarłego wtedy Janusza Radziwiłła, wojew. wileń. , stronnika Szwedów. Wojsko polskie w r. 1657 pod wodzą Sapiehy i Gosiewskiego obiegło zamek i zdobywszy, zrabowało. Zwłoki Janusza wyrzucono z trumny a wybuch prochu zrujnował część murów. Czarnecki umieścił w tym zamku dwadzieścia kilka dział zdobytych w bitwie pod Połonką w r. 1660. Na sejmie z r. 1661 nadano Tykocin z debrami przyległemi na własność dziedziczną Stefanowi Czarneckiemu, jako wynagrodzenie jego zasług. W skutek tego nowy dziedzic wydał d. 18 lipca 1661 r. odezwę, zapewniającą mieszkańcom miasta i dóbr wszelkie prawa i swobody, jakie dotąd posiadali. W końcu lutego 1703 r. wojska szwedzkie popierając Leszczyńskiego, zajęły T. Na stępnie osadził tu załogę August II. Sejm w Lublinie zezwolił na to, zastrzegając, iż po ukończeniu wojny powtarzać się to nie będzie. W listopadzie 1705 r. przyjechał tu tajemnie August II z Saksonii, odnowił order Orła białego i załatwiwszy kilka spraw, wydał ztąd manifest do narodu. protestujący przeciw keronacyi Leszczyńskiego i udał się do Grodna dla spotkania z Piotrem I. Oceniając znaczenie strategiczne T. , zastrzegł Karol XII w traktacie Altransztadzkim, iż forteca tykocińska z działami i rynsztunkiem będzie wydaną komisarzom Leszczyńskiego, T. przeszedł po śmierci Czarneckiego, przez córkę jego Aleksandrę Katarzynę w dom Branickich. Wyszedłszy za Jana Branickiego, marszałka nadw. kor. , miała z nim syna Stefana, wojew. podlaskiego, którego synem był ostatni z Gryfów Branickich, Jan Klemens, kaszt. krakowski ur. 1689, 1771, ożeniony z Elżbietą Poniatowską, siostrą króla, Jan Klemens przyczynił się do przyozdobienia T. przez wzniesienie nowego kościoła, sprowadzenie misyonarzy, którzy utrzymywali szkołę, fundacyę szpitala kościelnego, postawienie pomnika Czarneckiemu. Po śmierci Elżbiety Branickiej r. 1808 T. wraz z Białymstokiem przeszedł drogą spadku na Jana Potockiego, starościca szczyrzyckiego, który Białystok odstąpił rządowi a T. zatrzymał. Ostatnimi dziedzicami T. byli Ilostworowscy. T. był widownią wypadków wojennych mniejszej doniosłości w d. 21 kwiet. 1794 i 31 maja 1831 r. Osiedlenie się żydów w T. nastąpiło w początkach XVI w. Olbracht Gastold, woj. trocki, pozwolił w 1522 r. 10 żydom z Grodna osiąść w T. ,, na Kaczorowie za mostem. Na ostrowie mają sobie postawić szkołę. Wyznaczono im plac na cmentarz pierwszą górę nad rzeką. Pozwolono im wystawić kramnice koło ratusza i prowadzić wszelki handel. Następnie r. 1536 tenże Gastold wydał w Wilnie nowy przywilej, uwalniający żydów od juryzdykcyi sądów miejskich i grodzkich, , Prosili. .. żeby ich doktor, na imie Dawid, albo potem będący, według zakonu żydowskiego one sądził i rządził a starosta i urzędnicy żeby ich w żadnych sprawach nie sądzili, woźnych swoich na nie nie dawali. .. ani win nie brali. A jeśli będzie jakie prawo żyd z chrześcianinem albo chrześcianin z żydem miał, tedy starostowie spółek z doktorem mają to obaczyć i rozeznać. Batory potwierdzając ich przywileje w Tykocinie r. 1576 pozwala swobodnie trudnić się handlem po miastach i wsiach królewskich, pańskich, duchownych i szlacheckich, Władysław IV potwierdzając w Krakowie r. 1633 przywileje żydów, zabronił dochodzić pretensyi wszelkich na rodzime wioowajcy lub niedotrzymującego umowy. Na specyalną prośbę żydów tykocińskich potwierdził w Wilnie 1639 r. ich swobody, przywileje. Mimo to ciągle zachodzą zatargi między żydami tykocińskimi a chrześciańską ludnością. Wreszcie w r. 1673 staje umowa, którą żydzi zobowiązali się wzamian za udzielenie im prawa do pastwiska dla koni i uwolnienia od opłat miejskich, wnosić do kasy miejskiej 120 złp. rocznie w dwu ratach. Starostwo tykocińskie było pierwotnie częścią ekonomii dóbr stołu królewskiego. Za Zygmunta Augusta starostami byli Szymkowicz do r. 1569 i Łukasz Górnicki do r. 1603. W r. 1630 ststą jest Krzysztof Wiesiołowski, marszałek nadworny. Wreszcie r. 1661 przechodzi starostwo na własność dziedziczną Stefana Czarneckiego. Według lustracyi z r. 1576 było dochodu z miasta T. czynsze z ról, opłaty od rzemieślników i żydów fl. 608 gr. 5; fol. Stelmachowo ze zbiorami i oborą dawał fl. 507 gr. 5, fol. Lipniki fl. 105 gr. 5, fol. Mazurowski fl. 496 gr. 20. Następuje spis ziemian siedzących we wsiach królewskich i zostających pod juryzdykcyą ststy tykocińskiego wś Jajki na wojnę dwa konie służby, Safranki Brzoska, chorąży bielski, 1 konia, Łazy drobna szlachta, 1 konia, Sorcze 4 konie, Tabory 1 koń, Dobki szlachta ze Stan. Soroką, 2 konie. Babino koń, Siekierki leśniczy tykociński z 6 włók i 4 miejskich 1 konia, Radnie i 10 włók Rermanowskich 1 koń, Żędziany 3 konie, Pogorzałka pół konia, Ciesimy koń, Makowo, Milewo, Kapice, Hermany po koniu, Niesieccy jednego, Laskowo konia, ale odeszło za rozkazem króla do leśnictwa Tykocin, Strubicze Maciej Strubicz 2 konie. W Szelągowie przy T. za mostem Stanisław i Herubin Herartowicze, puszkarze, mieli kilka włók, z których winni byli służbę puszkarką w zamku odbywać. We wsi Sierki mieszkali

Tykocin