ha 987 roli or. , 61 łąk, 45 lasu; 1886 3r, 39 dm. , 115 dym. , 681 mk. , 643 kat. , 3 ewang. ,, 7 dyssyd, Brzeźno 9 dm. , 16. 1 mk. ; Gapa 1 dm. , 32 mk; Smaruj 2 dm. 16 mk. ; dworzec 2 dm. , 37 mk. i wiatrak 1 dm. , 11 mk. . Szkoła 2 klas. kat. w miejscu. Już r. 1222 zachodzi Turno a r. 1263 WindesTuroen t. j. , Polskie T. zkąd wynika, że było już i Nie. mieckie Deutsche Twir, choć wzmankę dopier pod r, 1100 potykamy ok Kętrz. , O narod, pol. str. 63. Za czasów krzyżackich należało T. do komturstwa toruńskiego. R. 1404, zachodzi Hanusz Projk i T. Hannos Proik zur Thuwer. Tu mieszkali także Prekowie, pochodzenia pruskiego, spolszczeni już w XVI w. str. 145. W XVI w. posiada T. Marcin Sampławski, który żonie swej Febronii wdowie po Macieju Osieczkowskim, zapisuje część Kamionek Wielkich ob. Klasztory żeńskie przez kś. Fankidejskiego, str. 164 Wizyta Strzesza z r. 1667 72 donosi, że T. dzieliło się. na 2 części, z każdej pobierał prob. w Gostkowie po 2 kor. żyta I tyleż owsa str, 38. R. 1789 posiada dobra Jeżewski ob. Topogr. Goldbecka, str. 241; później Działowscy, do r. 1889 Józef Gajewski, który ożeniwszy się z Łucyą z Działowskich z Mgowa wziął wianem Elżanowo, następnie po śmierci teściowej Klotyldy z Sierakowskich Ksawerowej Działowskich dobra Piątkowo. Hastępnie przypadły mu po bracie i siostrze żony Mgowo i Wałycz, w koścu po Julii Działowskiej Turzno. W ten sposób podzielone majątki po dziadzie Augustynie Działowskim zbiegły się znów w ręce wnuczki Łucyi, od r, 1889 owdowiałej Józefowej Gajowskiej. Klucz ten obejmuje 6883, 68 ha czyli 23000 mr. wybornej ziemi, ze znacznym na Wałyczu lasem i przedstawia pańską fortunę z trzema pięknie urządzonemi pałacami, Zasobnemi w dzieła sztuki i drogocenne zabytki. Między ludem krąży podanie, że w T. ukazał się kiedyś obraz Matki Boskiej, Miano tam wystawić kościół ale zamiar nie był wykonany, Natomiast zbudowano go w Gostkowie, Kś. Fr. Turzonka, 1710 Turzeńskie, niem, Turmkonkśn os, na Kaszubach, kościerski, st, p. Dziemiany, par kat. Lipusz, gm. Kalisz. Są to dobra Lemańskie, zawierające 1 gburstwo i 1 zagrodę, 740 mr. W r. 1885 były 4 dm. , 37 mk. Puszczone w dzierżawę na mocy kon. traktu starościńskiego z r. 1763. Za czasów polskich należała os. , do ststwa parchowskiego. Mesznego dawała 1710 r. 1 korz. żyta i tyki owsa. Relacya pruskiej komisyi katasir. z r. 1772 opiewa Jeden gospodarz Pokk i katol. , otrzymał tę nową os. od starosty Huelzen dziedzicznie mocą kontraktu; oprócz tego 1 zagrodnik Justmann i 1 chałupnik, Rok nie wymierzona gleba piaszczysta, tylko czwarta część jest pod pługiem. Wysiew 15 kor. żyta 2 jęcz. , 3 owsa, 6 tatarki, 1 grochu, żniwują drugie ziarno, lecz tylko w mokrym roku; w suchym słońce całkiem wypak, oprócz tego robi szarańcza wielką szkodę. Pastwiska są liche. Ma wolne drzewo opałowe i budulcowe i rybitwę w 2 małych jeziorach. Czynsz wynosi 13 tal. 13 gr. , podwodne 5 tal. , łanowe 1 tal. 45 gr. i 1 gęś in natura. Nie czyni tłoki prócz 1 podwody do Gdańska i zwiezienia 2 kłód o milę drogi. Pogłówne wynosi 2 tal. , hyberna 5 tal. 3 ogr. posiada 1 1 2 włóki, 2 krowy, 20 owiec, 4 świnie ob. Zeitsch. d. Westpreuss. Gesch. Ver. , XV, 124. . Kś. Fr. Turzy Ostrów, ob. Ostrów 31. Turzyłów, ob. Tużyłów, Turzymsk u Długosza, ob. Tursysk. Turzyn I. wś i fol, pow. włoszczowski, gm. Drochlin, par. Lelów, odl. 32 w. od Włoszczowy. W 1827 r. było 21 dm. , 148 mk. W r. 1887 fol T. z przyl. Gródek rozl. mr, 955 gr. or, i ogr. mr. 492, łąk mr, 77, past mr, 8, lasu mr. 367, nieuż. mr. 21; bud. mur. 16, drewn. 15; płodozm. 4, 9 11pol. ; ks urządzony; pokłady torfu. Wś T. os. 29, mr; 364. Według reg. pob. pow. lelowskiego z r. 1581 wś T. , w par. Staromieście Lelów, własność Jana Otwinowskiego, miała 5 3 4 łan. km, , 3 zagr. z rolą 1 kom. z byd. , 4 kom. bez bydła Pawiński, Małop. , 68. 2. T. , wś i fol. , pow. ostrowski, gm. i par. Brańszczyk. W r. 1827 było 65 dm, , 369 mk. Jest to starożytna osada, nadana już na początku XIII w. wraz z kasztelanią Brańszczyk bisk. płockim. Wś ta wchodziła częścią w skład klucza Brańszczyk, częścią w skład klucza Wyszków, należących do dóbr biskupich Leszczydół. Włościanie posiadali przywilej, , na czas dopóki trwać bedzie altarya od bisk. płockkgo z 12 lipca 1776, potwierdzony przez papieża; we wsi znajdowało się wójtowstwo. Podług pomiaru z czasów pruskich było 218 mr. na wójtowstwie, 288 mr. posiadali włościanie z wójtowstwa, 66 mr. młyn, 2983 mr. pańszczyźniani, 67 mr. czynsz. i 1801 mr. lasu. W 1819 r. znajdujemy na części brańszczykowski j gospodarzy dwudniowych 5, na wyszkowskiej 6, wysiewających po 4 kor. ozim. I 3 jarz. , odrabiających po 62 dni pieszych i 52 sprzęż. , opłacających z wyszkowskiej części razem 30 złp. hyberny, z brańszczykowskiej razem 32 zł. 4 gr. hyberny, czynszu z łąk, oddających po 1 złp. 18 gr. czynszu, 2 zł. 20 gr. kolejnego, 2 kur, 15 jaj, kapł. , 3 łokci przędzy i 20 dni tłuk. Gospodarzy trzydniowych na części brańszczyk. było 3, wyszkowskiej 10; wysiewali po 5 kor. ozim. , 4 jarz. , odrabiali po 78 dni sprzęż.

Turzonka