rę, objawić się w pobliskich Lonartowicach, w domu jakiegoś Biadały, i spuścić się w pobliźu dzisiejszego kościoła. Odtąd przy tym obrazie, liczne dziać się poczęły cuda, które komisya duchowna sprawdziła, poczem konsystorz w Łowiczu, w r. 1765. z polecenia arcyb. W, Łubieńskiego, obraz za cudowny ogłosił. Ponieważ zaś kościołek nie mógł po mieścić pobożnych, dziedziczka wsi Anna z Świnarskich Chlebowska, kasztel. kaliska, rozpoczęła budowę obszernego kościoła muro wanego w r. 1777. Po jej śmierci pleban J. N. Karpiński dokończył budowy d. 28 wrze śnia 1786 r. 1785, cudowny obraz uroczyście przeniesiony został do nowego kościoła, któ ry konsekrował d. 3 paźdz. r. 1802 M. Ko smowski, opat trzemeszeński, biskup martyropolitański. Kościół ten słynie odpustami w uroczystości N. M. Panny Łaski, L, B. , II, 36, przyp. wyd. . Kś. Adam Cedrowicz wy dał w Kaliszu, w r. 1786, Kazanie, miane przy przeprowadzeniu obrazu N. M. Panuy, a kś. dziekan Tomasz Basiński ogłosił w Gnie źnie, w r. 1862, Dzieje cudownego obrazu N. Maryi Panny i kościoła w T. Parafię, liczącą 2390 dusz, składają; Bogusław, Bogusławice, Jedlec z kościołem filialnym, Kotusz, Kucze, Kwiatów, Podborek, Turowy i Tursk. Szko ły znajdują się w Starej i Małej Wsi. Szkołę wspomina księga nadań Łaskiego. Probostwo ma 45 ha obszaru. Pierwszym dziedzicem T. był jakiś Presopassus, którego w r. 1288 znachodzimy w otoczeniu ks. Przemysława II; w r. 1395 pisze się Bogusz z T. , kaszt. ko niński. T. rozpadło się na dwie części, które potem zlały się znów w jedną. Akta kali skie z r. 1445 1681 zawierają liczne czyn ności odnoszące się do T. i Turskich. W 1579 r. było na Wielkiem T. 5 działów a na Małem 3; właścicielami byli Turscy, a między nimi Stanisław Sławoszewski; obie części miały 23 1 4 łan. os. , 17 zagr. , 9 komor. , 4 rzeźników i 1 rzem. Pawiński, Małop. , I, 131; w r. 1620 należały 4 działy do Turskich, je den do Stanisława Rakowskiego i 3 do woje wody kaliskiego; uhośne regestra pob. A. J. Parczewski, 50 wykazują na obu T. 22 1 4 łan. , włącznie 2 pollanków pustych, 13 zagrodu. , 2 młyny, komor. i rzemieślnika. Po Turskich posiadali dobra Przyjemscy, Jełowiccy, Chlebowscy r. 1770, Zakrzewski Konstanty 1840 i. Skoraczewski Ignacy 1870. Na obszarze T. odkopano cmentarzy sko z popielnicami. W r. 1882 wydał J. ChoCiszewski książeczkę o T. E. Cal. Turska Dąbrowa i Turski Młyn, w powiecie szubińskim, ob, Tur. Turski, ob. Turek 2. . Turskie, jezioro, w pow. mozyrskim, gm. Chorsk, pomiędzy wsiami Wielemicze i Remel; rozlewa się wąską strugą w półkole na 1 1 2 wiorsty. A Jel. Tursko 1. Wielkie wś, folw. i dobra na wyniosłej krawędzi panującej ponad doliną Wiały, płynącej w odległ. 3 w. od wsi, pow. sandomierski, gm. Tursko, par. Niekrasow, odl. 35 w, od Sandomierza, około 7 w. na płd. zach. od Osieka i 7 w. na płn. wschód od Połańca. W 1873 r. na obszarze dóbr istniały cukrownia zamknięta, gorzelnia parowa, browar, olejarnia, cegielnia, młyn wodny, magazyn soli. T. Wielkie ma obecnie szkołę początkową, 57 dm. , 544 mk. W 1827 r. było 48 dm. , 398 mk. 2. T. Małe, wś i folw. nad rz. Wisłą, z lew. brzegu, o 2 w. na zach. płd. od T. Wielkiego, należy do par. Połaniec o 4 w. na zach. , ma 57 dm. , 542 mk. W r. 1827 było 58 dm. , 398 mk. Brzegi Wisły są obwałowane dla ochrony niziny nadbrzeżnej od wylewów. Obie wsi są starożytnemi osadami, położonemi przy starym trakcie handlowym i brodzie przez Wisłę, pomiędzy dwoma grodziskami pogranicznemi w Osieku i Połańcu. Dobra T. Wielkie składały się w r. 1878 z folw. T. Wielkie, T. Małe i Kopaniny, Szwagrów, Matyaszów, Rudniki i Wola Turska oraz nomenkl. Cukrownia, rozl. mr. 5510 fol. T. Wielkie gr. or. i ogr. mr. 487, łąk mr. 13, lasu mr. 402, nieuż. mr. 41; bud mur. 7, drewn. 14; płodozm, 6pol. ; fol. T. Małe i Kopaniny gr. or. i ogr. mr. 341, łąk mr. 613, past. mr. 145, lasu mr. 463, nieuż. mr. 92; bud. mur. 11, drewn. 10; płodozm. 6 i 9 pol; fol. Szwagrów i Matyaszów gr. or. i ogr. mr. 713, łąk mr. 154, past. mr. 226, lasu mr. 491, nieuż. mr. 186; bud. mur. 10, drewn, 14; płodozm. 6 i 13pol; fol Rudniki gr. or. i ogr. mr. 259, łąk mr. 77, past. mr. 172, lasu mr. 350, nieuż. mr. 19; bud. mur. 4, drew. 10; płodoz. 9pol; os. Cukrownia gr, or. i ogr. mr. 42, łąk mr. 7, past. mr. 6, wody mr. 32; bud. mur. 14, drew. 9; lasy urządzone. W skład dóbr wchodziły wsi T. Wielkie os. 42, mr. 342; T. Małe os. 60, mr. 547; Strużki os, 12, mr. 96; Rudniki os. 32, mr. 568; Zawada os. mr. 202; Okrągła os, 20, mr. 330; Pióry os. 12, 6, mr. 116; Wymysłów os. 13, mr. 112; Niekurza os. 62, mr. 421; Matyaszów os 26, mr. 321; Łużyca os. 9, mr. 258; Antonówka os. 3, mr. 49. Wś T. było widownią jednej z ważniejszych walk z Tatarami W 1241 r. , po zajęciu i zniszczeniu Sandomierza w d. 13 lutego, zwrócili się Tatarzy ku południowi, z zamiarem zajęcia grodu w Połańcu. W tym celu rozłożyli się obozem pod Turskiem. Hufiec małopolski, pod wodzą Włodzimierza wojewody krakowskiego, napadł niespodzianie na obóz tatarski i sprawił wielki zamęt. Korzystając z tego liczni jeńcy porozbiegali się, szukając schronienia w przyległych lasach

Turska Dąbrowa

Turskie