w r. 1420 na prośbę Dobrogosta z Szamotuł, któremu wniosła w posagu T. żona jego, a wnuczka Dymitra z Goraja, Elżbieta. Kościół paraf. pierwotny wzniósł tu podobno dziedzic miasta w r. 1430. Obecny, murowany, pocho dzi zapewne z XVI w. Na początku XVI w. T. znajdował się w posiadaniu Świdwów, z których bracia Andrzej i Wincenty odno wili przywilej lokacyjny r. 1510, gdyż po przedni zgorzał podczas napadu Tatarów r. 1509. Za Zygmunta Augusta T. był w po siadaniu Górków, którzy tutejszy kościół farny zamienili na zbór kalwiński w r. 1570 i przy nim urządzili szkołę dla współwyznaw ców. Szkoła ta istniała do końca XVI w. , t. j. do czasu, gdy hetman i kanclerz Jan Zamoy ski, nabywszy T. , wcielił go do swojej ordynacyi. Zbór i szkoły upadły. W r. 1595 Stan. Gomolińskii bisk. chełmski, kościół odebrał, a w r. 1630, po zupełnem wyrestaurowaniu, świątynia na nowo konsekrowaną została przez bisk. Świrskiego. Wspomniany kościół zgorzał w końcu XVII w. , a w r. 1713 został na nowo odbudowany i poświęcony. Były tu jeszcze dwie kaplice św. Floryana i św. Du cha szpitalna z r. 1461. T, jest miejscem urodzenia dra teologii Pawła Rzeczyckiego, po którym w kościele farnym pozostał dar jego, obraz pięknego pendzla, przedstawiają cy Zdjęcie z krzyża. Urodził się tu uczony prawnik Jan Turobiński, prof akademii kra kowskiej. Proboszczem w T. był Stanisław Staszyc. W pobliskim Czernięcinie przemie szkiwał Szymonowicz. T. par. , dek. krasno stawski, 5312 dusz. T. gmina należy do sądu gm. okr. I w Wysokiem, st. p. w Żółkiewce Gmina ma obszaru 18, 893 mr. i 9481 mk, 280 praw. i 1803 żyd. śród stałej ludności 2. T. , wś nad rz. Orzycem, pow. łomżyński, gm. i par, Lubotyń. ma 725 mr. W 1827 r było 13 dm. , 103 mk. Br. Ch. Turobowice 1 wś i folw. , pow. rawski, gm. Regnów, par. Biała, odl. 14 w. od Rawy. Wś ma 17 dm. , 149 mk. ; folw. 4 dm. , 44 mk. W r. 1889 fol. T. rozl. mr. 519 gr. or. i ogr. mr. 459, past. mr, 48, wody mr. 2, nieuż. mr. 10; bud. mur. 2, drewn. 6. Wś T. os. 24, mr. 210; wś Piszłuski os. 17, mr. 134. 2. T. , folw. , pow. brzeziński, gm. Długie, par. Jeżów, odl. 8 w. od Brzezin, ma 2 dm. , 7 mk. , 342 mr. 311 roli, 1 bud. mur. i 7 drewn. Turobowo, folw. , pow. rawski, ob. Stanislawów 13. . Turochwa, uroczysko około miasta powiatowego Ostroga. Turogno w dok. , ob. Tauroginy, Turomieszka, Turomieżka, rzka, w gub. mińskiej, zaczyna się na płn. krańcu pow. ihumeńskiego, w obrębie gra. Wierchmień, ubiegłszy 2 w. w kierunku półn. wkracza w pow. borysowski i zaraz ma ujście do Plisy z prawej strony naprzeciwko zaśc. Pryboryszcze, w obrębie gm. Smolewicze. A. Jel. Turopin, ob. Turupin. Turosa, jezioro, w pow. lopelskim, daje początek rzeczce Turosiance dopł. Dźwiny. Turosa, rzka, w pow. kobryńskim, dopływ Muchawca. Turosa 1. uroczysko, pow. kobryński, w 3 okr. pol. , gm. Iłosk, o 22 w. od Kobrynia. 2. T. al. Turosy, dobra, pow. lepelski, własność niegdyś Szczyttów, z których Piotr w 1610 r. sprzedaje Janowi Hrehorowiczowi Korsakowi, chorążemu połockiemu, za 160 kóp gr, lit. Dziś rozdzielona na trzy czę ści, jest w posiadaniu Bazylego Ignatowicza 250 dzies. i Antoniego oraz Franciszka Sawiszczów po 164 dzies. . A. K. Ł. Turosianka, rzka, w pow. lepelskim, dopływ Dźwiny. Bierze początek z jez. Turosa, przepływa przez szereg jezior Berezowskie, Tetcza, Janowo Paule, Zaszczato, Homel, Suja i Turowla i przy wsi Horodyszcze ma ujście. Turośl, rzka, bierze początek w pow. jańsborskim, w Prusach wschod. , pod wsią t. n. , płynie pod os, Turośl, wchodzi na obszar powiatu kolneńskiego i płynie bagnistą doliną. Bagna te ciągną się od granicy Prus, między wsiami Łączki, Ksebki, Leman, Nowaruda, Ptaki, Pupki, Cieciora, Krusza, Ciełoszka. Przez środek ciągnie się od granicy Prus kanał długi około 18 w. , odprowadzający wody do rz. Pissy pod wsią Pułazie. Turośl al. Bączki, os. kość. , pow. kolneński, gm. i par. Turośl, posiada kościół paraf. drewniany, wzniesiony r. 1873, pokryty blachą r. 1887, sąd gm, , urząd gm. , szkołę początkową. W 1827 r. 3 dm. , 21 mk. Gmina T. posiada 12, 429 mr. lasów rząd. , 336 mr. łąk rząd. na Serafinie, 317 na Łachach, 1359 na Lemanie, 34. 9456 mr. gruntu włościańskiego i 8855 mk. 56 prot. i 30 żyd. . W skład gminy wchodzą następująco wsi, wyłącznie zamieszkałe przez Kurpi; Adamusy, Bączki, Cieciory, Cieloszka, Jurki, Ksebki, Klękor, Krusza, Leman, Łączki, Łacha, Nowa Ruda, Podgórze, Podpiłki z os. leśną Olszynka, Piekło, Pupkowizna, os. Pudełko, Potasie z os. Ciaki, świnia z os. Czarnybród, Serafin, Szablaki Puszczańskie, Trzcińskie, Turośl, Wanacya, Wyżega, Zimna i Zejfryd. Z pomiędzy wsi obszerniejsze Łączki i Łacha po 2000 mr. . Cieciory i Leman po 1700 mr. , Ksebki 1800 mr. , Nowa Ruda 1600 mr. . Turośl powstała w końcu zeszłego stulecia; pierwotnie była to osada leśniczego. W 1805 r. staraniem Michała Szaniawskiego, leśniczego i wójta gminy, zbudowano na wzgórzu kościół, filię par. Kolno. Włościanie wsi oko Turobowice Turobowice Turobowo Turochwa Turogno Turomieszka Turopin Turosa Turosianka Turośl