skiem Małych Samoklęsk; 3 młyny, piła, szklarnia, cegielnia i fabryka serów; chów bydła fryzyjskiego. W r. 1337 król Kazi mierz pozwolił braciom Wojciechowi i Mar cinowi, dziedzicom Turu i Samoklęsk, wysta wić na Noteci most, któryby połączył te osa dy, pobierać myto, zbudować młyn i założyć miasto Budę w granicach od ostrowia Dębo wego między Turem i Żurczynem do jeziora Tur tamże; ztąd do Krzywego boru, potem do granic Górzyna, t. j. do Górzyńskiego bo ru i Turskiej dąbrowy; ztąd wreszcie do smu gu nadnoteckiego, przy którym snać stało dworzyszcze T. Kod. Wielkp. , n. 1165 i Ba czyński w Wspomn. , II, Dodatek, 14. Według lustracyi z r. 1569 Tur, młyn na grun cie panów z Czarnkowa, należący do Szubina; przez groblę koło niego szedł gościniec do Bydgoszczy Lustr. , IV, 302. Pomimo trzykrotnego zatwierdzenia przywileju przez królów w latah 1539, 1549 i 1590 nie powstało tu miasto. Osuszone, dopiero w późniejszych czasach, brzegi Noteci umożebniły wzrost osa dy, która przez kilka wieków składała się z jednego młyna, utraciwszy swe dworzy szcze dziedziczne. Około r. 1523 pobierał ple ban w Samoklęskach po ćwiertni mąki pszen nej od każdego koła; w r. 1620 były 3 koła, płacące po 24 gr. W r. 1830 było już 10 dm. i 68 mk 55 prot. , 13 kat. . T. do no wszych czasów wchodził w skład majętności Samoklęski. E, Cal TurHora góra sypana, a raczej wał, w miasteczku Turowie pow. mozyrski, w pobliżu cerkwi św. Eliasza, długi około 1 2 w. Wał ten przedzielony jest przekopem, a rownolegle od niego idzie ulica zwana Prowałyka. Legenda ludowa utrzymuje, że na tym wale wznosił się niegdyś zamek kn. Turowskich. W górze tej znajdowano pełno ludzkich kości, węgli i naczyń glinianych, napełnionych zwykle rybią łuską. W ogóle okolice Turowa obfitują w historyczne uroczyska. A Jel. Tur Kołdzież, uroczysko pod Turowem, w pow. mozyrskim, z zagłębieniem, o którem opowiada lud miejscowy legendę, iż było ono studnią wykopaną przez kn. Tura i w niej były trzy dna złote, srebrne i miedziane. Miedziane miało wypaść w czasie powodzi 1845 r. , a gdy się przerwą srebrne i złote, wtedy będzio koniec świata. Drugie podanie mówi, że w czasie napadu Tatarów 1521 r. i wycięcia mta Turowa, najezdzcy zarzucili tę studnię niemowlętami, odjętemi od piersi matek, więc następnie w ciągu 7 lat tryskała zeń nie woda lecz mleko kobiece. A. Jel. Tura, rzka, w pow. mozyrskim, dopływ rzeki Prudok, w obrębie gm. SkryhałowskaSłoboda. A. Jel. Tura 1. uroczysko, pow. sokolski, w 3 okr. pol, gm. Ostrów, o 28 w. od Sokółki. 2. T. ob. Czerniawczyce, mylnie, zamiast Turna. 3. T. , wś, pow. orszański. Tura al. Turówka, potok, ob. Gniła Lipa. Tura, folw. i młyn w Lipowcach, pow. przemyślański. Turacin, wś, pow. mścisławski. Turady, wś, pow. żydaczowski, 5 klm. na płd. zach. od Żydaczowa sąd pow. , urząd poczt. i tel. . Na płn. zach. leży Demenka Le śna, na płn. wsch. Iwanowce, na płd. wsch. Hnizdyczów, na płd. Wolica, na płd. zach. Cucułowce. Środkiem wsi płynie Tejsarówka, dopływ Dniestru. Wzn. w środku obszaru 256 mt. Własn. więk. ma roli or. 251, łąk i ogr. 84, past. 183, lasu 136 mr, ; własn. mn. roli or. 252, łąk i ogr. 118, past. 39 mr. W r. 1880 było 55 dm. , 306 mk. w gminie; 8 dm. , 67 mk. na obsz. dwor. 296 gr. kat. , 51 rz. kat, 14 izr. , 12 innych wyznań; 332 Rusi nów, 16 Polaków, 25 Niemców. Par. rz. kat. w Żydaczowie, gr. kat. w Iwanowcach. We wsi szkoła 1klas. i kasa pożyczk gm. z kap. 2132 złr. Za czasów Rzpltej należała wieś do dóbr kor. , do dzierżawy Cucułowce w pow. żydaczowskim. W lustracyi ststwa żydaczow skiego z r. 1661 62 Rkp. Ossol, Nr 2834, str. 124 czytamy Ta wś siedziała na ła nach 3, czwarty wybraniecki. Teraz tylko na łanie jednym siedzi, a dwa łany woda urwa ła. Poddanych jest 18. Robią z cwierci łanu dwa dni w tydzień. Czynszu dają z ćwierci po zł. 3, facit z łanu zł. 12. Owsa z ćwierci po mac 4, facit z łanu mac 16, po gr. 15, facit zł. 8. Kapłonów z ćwierci po jednemu, facit z łanu kapłonów 4, po gr. 8 zł. 1 gr. 2. Kur prostych z ćwierci po 2, facit z łanu kur 8, po gr. 3 24 gr. Jajec z ćwierci 6, facit z łanu jajec 24, kopa po gr. 10 4 gr. Dziesięciny pszczelnej dziesiąty pień dają; teraz się do stało pniów dwa, po zł. 2, facit zł. 4. Dziesię ciny świnnej piętnastą świnię; teraz się do stało za świnie zł. 1 gr. 6. Wybraniec siedzi na łanie jednym, służbę wojenną odprawuje. Summa prowentu z tej wsi facit zł. 27 gr. 6. Lu. Dz. Turajda, ob. Treiden. Turań, węg. Turany, miasteczko i st. dr. żel koszyckobogumińskiej, o 220 klm. od Koszyc. Wzn. 345 mt. npm. Turanka, ob. Turczanka 1. Turańska Magóra 1088 mt. npm. , punkt tryang. , w paśmie wapiennem Karpat orawsko liptowskich. Na płn. zach. od T. M. wznosi się Wielki Hucz, na płn. wsch. Magóra. Na lesistych zboczach szczytu tego wypływają źródłowe strugi pot. Turańskiego i drobno dopływy Roztocznej al, Łuczanki; ta ostatnia oddziela T. M. od Magóry 1168 mt. npm. . Turański, potok, dopł. Wagu z lew. brze

Tur-Hora

Tur

Tura

Turacin

Turady

Turajda

Turań

Turanka

Turańska

Turański