Hrebenów, na płn. zach. Korostów i Kozowa, na zach, Hołowiecko, na płd. zach. Grabowiec, na płd. Sławsko i Różanka Niżna, na wsch. Libochora i Brzaza, na płn. wsch. Sukiel i Kamionka trzy ostatnie w pow. doliniańskim. Środkiem obszaru płynie Opór od płd. ze Sławska, na płn. do Hrebenowa. W obrębie wsi zasilają go od praw. boku Różanka i Żełemianka, nastająca na zach. stoku pasma górskiego Żełemianki. Płynie ona na zach. , przyjmuje w obrębi T. od praw. brz. potoki Żełemin i Ozirny, a wpada do Oporu w Hrebenowie. Od lew. brz. wpadają Hołowczanka z pot. Ukerny i Kamienisty od lew. brz. a Grabowiec od praw brz. , Jahistów i Kobylec. Na płn. wsch. granicy wznosi się pasmo górskie graniczne Żełemianka ze szczytem Neu Mudy 1261 mi i Czarną gór 1215 mt. wys. . Na płn. zach. , na lew rz. Oporu, sięga do 1137 mt. szczyt Kreminny. al. Przybyszyn i Kobylec do 1026 mt. ; na płd. zach. Klewa do 1061 mt. i Sałaczyszcza do 1074 mt. ; na płd. wsch. zaś Tatarówka do 1151 mt. Dolina Oporu wznieś, na płd. do 549 mt. , na płn. do 510 mt. Zabudowania wiejskie leżą na przestrzeni między dolną Syhłą a Oporem. Na lew. brz. Oporu leży przys. Pohar na płd. zaoh. , a Perenez na płn. zach. Własn. wiek. ma roli or. 1, łąk i ogr. 21, pastw. 16, lasu 7934 mr. ; wł. mu. roli or. 1295, łąk i ogr. 1808, past. 1553, lasu 146 mr. W r. 1880 było 167 dm. , 853 mk. w gm. , 5 dm. , 18 mk. na obsz. dwór. 839 gr. kat. , 18 rz, kat. , 14 izr. ; 851 Rusinów, 6 Polaków, 8 innej naród. . Par. rz. kat. w Skolem, gr. kat. w miejscu, dek. skolski. We wsi cerkiew p. w. św. Michała, szkoła lklas. i kasa pożycz, gm. z kapit. 713 złr. T. znaną jest już w połowie XV w. Wchodziła w skład ststwa stryjskiego ob. Skole i Tucholszczyzna p. Dr. Fr. Papóe, Lwów, 1891, str. 24. O śladach nafty w T. ob. Jahrb. der geolog. Reiohsanst. 1882, str. 157. Mac. Lu. D. Tuchlin, wś włośc, nad rz. Bugiem, przy ujściu Tuchełki, pow. ostrowski, gm. i par. Brańszczyk, ma 317 mk. W r. 1827 było 24 dm. , 159 mk. Wś tę wymienia przywilej Konrada z XIII w. , potwierdzający posiadłości bisk płockich, jako włość biskupią w kasztelanii Brańszczyk, Po przejściu dóbr biskupich na skarb wchodźiła w skład dóbr narodowych Brańszczyk. Podług pomiaru z czasów pruskich liczyła 1320 mr. , nadto 75 mr. lasu. W r. 1819 na 9 pierwiastkowych osadach rolnych spotykamy 19 gospodarzy, wysiewających 23 1 2 kor. ozim. i 38 jarzyny, opłacających 424 zł 4 gr. czynszu z pól, 4 złp. z łąk, 20 złp. hyberny; nadto 7 gospodarzy trzymało łąki leśne i pola, za co płacili do urzędu leśnego 118 złp. 20 gr. ; 3 chałupnik. , karczma, razem 144 mk. 23 męż. , 21 kob. , 25 synów, 24 córek młodszych i 18 synów, 13 córek starszych nad 10 lat, 12 parobków, 8 dziewek, 10 dm. ; 38 koni, 39 wołów, 39 krów, 41 jałowic, 56 świń, 61 owiec. Lud. Krz. Tuchlin, Tuchlina, wś i dobra ryc. na Kaszubach, nad rz. Słupa, pow. kartuski, st, pocz. i par. kat. Sierakowice o 3, 5 klm; szkoła kat. w miejscu. Obok dóbr ryc. 1630 morgów jest 34 posiadeł gburskich i 13 zagród, razem 1609 ha 1260 roli or. , 104 łąk, 91 lasu; 1885 r. 76 dm. , 127 dym. , 440 mk, kat. , 212 ew. Oddzielne części są folw. Carlshof 34 mk, 2 dm. ; wybud. Jelonko 16 mk, 3 dm. , Kujaty 107 mk. , 19 dm. , N. Tuchlin 70 mk. , 10 dm. , Rębienica 72 mk. , 11 dm. , Zarębiska 23 mk. , 3 dm. . W T. jest młyn wodny, cegielnia, piec wapienny i karczma. W pobliżu siedziby dworskiej, za wąwozem i rzeczułką, widać na wzgórzu kilkanaście małych mogił kamiennych ob. Objaśn. do mi py Ossowskiego, str. 26. R. 1354 wystawia komtur gdański Kersities przywilej na Tuchlin należący do komturstwa mirachowskiego cum jure et subjure militari, sicut alii nostri milites ao fideles terrae Pomoraniae hucusque hic dantes vaccam, porcum et falcacionem feni habuerunt ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ver. , VI, str. 51, 2. R. 1402 skarży Bartuschicz z T. Macieja z T. o zabójstwo. Około tegoż czasu zachodzi Jeske z T. , 1396 zaś Paweł z T. jako świadek, 1409 Wansur w T. , tegoż r. Woiczech z T. i Redislaw, karczmarz w T. ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ver. , VI, 59. Według taryfy z r. 1648 płacili tu Tuchlińscy od 3 wł. folw. 3 fi. , Tesmerowie od 3 wł. folw. , 2 ogr. , młyna 4 fl. 16 gr. ; Kotomirscy od 2 1 2 wł. folw. 2 fi. 15 gr. , Pałubiccy od 3 1 2 wł. folw. i ogród. 3 fl. 23 gr. ob. Roczn. Tow. P. N. w Pozn. , 1871, str. 193. T. należał wówczas do pow. miraohowskiego. Podług taryfy na symplę z r. 1717 płacił w T. Woj. Tuchliński 7 gr. 2 den. , Woj. Dułak 4 gr. 9 den. , Jan Kreski 8 gr. , Maciej Borkowski 10 gr. , Tesmer 27 gr. ob. Cod. Belnenais, str. 99. Wizyta Szaniawskiego z r. 1710 11 opiewa, że T. , wś szlach. , dawał mesznego 9 kor. żyta i tyleż owsa str. 23. Wizyta Rybińskiego z r. 1780 donosi, że Tuchlino, Tuchlińska Huta, Kniaty i Rębienica należały do Marwioza i Dułaka; katolików było w tych wsiach 220, ew. 12 ob. str. 157. R. 1789 było w T. 24 dym. ob. Topografią Goldbecka, str. 241. Tur. 1795 urodził się Jan Marwicz, bisk. chełmiński f 1886. R. 1858 był dziedzicem Walery Łaszewski; r. 1885 Stefan Sikorski, od którego r. 1889 nabył za 120000 mrk Władysław Neubauer z Kościerzyny. Ki. Fr. WWBSWS

Tuchlin

Tuchlin