Trzemeszeńskie 1. al. Popielewskie, jezioro, wr. 1145 Luhen, pow. mogilnicki, wzn. 96 mt. npm. , 8 kim. długie, 1 2 klm. szerokie, ciągnie się od Trzemeszna ku płn. wsch. popod Wielatowo, ma obie kończyny widłowate; zasila się na płd. odpływem jez. Ostrowitego, na zach. , przy młynie Bystrzycy, odpływem jezior Kruchowskich Grzybno i Głęboczek; na płn. odpływa wschodnim rogiem do jez. Szydłowskiego, a z niem do Kwieciszewicy dopł. Noteci. Wzdłuż wybrzeża idzie bity trakt z Trzemeszna do Wielatowa, tudzież droga żel, pozn. toruńska. Na obu kończynach wybrzeża rozłożyły się Trzemeszno i Lubień, na wsch. Krzyźownioa i Popielewo, a na płd. wsch. rogu wideł wś Zieleń. Wybrzeża wznoszą się od 102 do 114 tnt. npm. Tuż pod Lubieniem sterczy okop szwedzki. Jezioro to było własnością osadzonych w Trzemesznie kanoników regularnych, zatwierdzoną w r. 1145 przez ks. Mieczysława i w r. 1147 przez Eugeniusza III Kod. Wielkp. , n. 11 i 15. 2. T. , ob. Ostrowite Trumeszeńskie. Trzemeszna, ob. Strzemeszna, Trzemeszna, ob. Trzemeśna. Trzemeszna, niem. Roersdorf, wś, na Szląsku austr. , pow. karniowski, w obwodzie sąd. jendrzychowskim lindrzichov, Hennersdorf, odl. o 5 kim. na płn. od mta Albreohcice 01bersdorf, przy gośo. do Oukmantelu i dr. żel. Karniów Ja0gerndorf Ziegenhals. W 1880 r, T. miała 307 dm. i 2859 mk. 2351 rz. kat. i 8 prot. , narodowości wyłącznie niemieckiej. T. tworzy razem z wsiami Artmannsgrund i Damaszek niem. Damasko jedną gminę administracyjną. Gmina ta w r. 1885 liczyła 140 rzemieślników i przemysłowców. We wsi znajduje się kościół paraf. , szkoła ludowa, urz. poczt. , st. dr. żel. odl. 22 klm. od Ziegenhals i 9 większych warsztatów tkackich. W. E. Trzemeszno 1. urzęd. Tremessm, Gheremesno w r. 1145 Sciremusine r. 1146, , Cremocen i Cremesen 1147, Tummtra, Schirmest r 1210, Trememo 1211, Chermmna i Ohirmena r, 1214, Cheremocen 1221, Chremessno l224, Trzemeszyn 1233, Chremesen 1235, Cheremema 1251, Strze mesna 1378, Strzemesz 1399, potem Tkremeschną i t. p. , miasto, w w, ks. poznańskiem, pow. mogilnioki, dekan. zbarski, odl 65 kim. na wschód. pln. od Poznania i 15 kim. od Gniezna, na pół drogi z Gniezna do Mogilna, nad płd. zach. kończyną jeziora Trzemeszeńskiego, przy drodze żel. pozn. toruńskiej, wzn. od 101 do 115 mt, npm. Dworzec drogi żel. odl. o 1200 kroków od miasta; na tej przestrzeni stanęła w nowszych czasach mączkarnia. Na płn. kończynie miasta powstał w nowszych czasach dworek Exnershof, na płd. wiatraki. Na łąkach przypierających do zach. krawędzi miasta powstaje struga, tworząca w swym biegu 2 stawy, z których większy, przy Brzozowcu, wzn. 102, 3 mt. , odpływa do jez. w Wierzbiozanach. U źródeł strugi, o 500 kroków ku zach. od miasta sterczy okop, ,, szwedzki. Droga bita wychodzi z T. do Orchowa, ku granicy królestwa polskiego; wielki trakt gnieźnieńskomogil nicki idzie środkiem miasta. Miasto ma kościół paraf, i kilka kaplic katol. , kościół prot. , synagogę, progimnazyum, stacyę tel. , urząd poczt, drugorzędny, księgarnią, aptekę, lekarza, 3 rzeźników i 4 jarmarki do roku; jest siedzibą sądu okr. , komisarza obwód, i urzędnika stanu cywilnego. Herb miasta wyobraża św. Wojciecha w ornacie, trzymającego w prawym ręku krzyż a w lewym 2 włócznio i maczugę. Ludność zajmuje się uprawą roli, drobnym handlem i przemysłem. W r. 1580 płaciło miasto soszu podwójnego 10 flor. 12 gr. ; opodatkowanych było 12 szewców, 8 piekarek, 7 garncarzów gorzałczanych, 6 zdunów, 6 komor. , po 4 rzeźników i krawców, po 2 kuśnierzy, bednarzy i kowali, jeden ślusarz, tesarz, stelmach i kołodziej. Około tego czasu zawiązały się cechy krawiecki r. 1547, szewcki r. 1554, stolarski r. 1561, kuśnierski r. 1568 i garncarski r. 1569. W r. 1620 było 7 1 2 łan. os w mieście; soszu podw. płacono 16 flor. a innych podatków 49 flor. 6 gr. od 49 różnych rzemieślników i 6 komorn. Krótko po r. 1793 było 153 dm. , 2 młyny i 769 mk. , między którymi 36 szewców włącznie kopyciarzy, 20 garncarzy, 12 krawców, 6 kuśnierzy, jeden muzykant i jedna rodzina żydowska. Roczne dochody wynosiły 76 tal. ; mieszkańcy mieli wolny wrąb w lasach klasztornych. W r. 1811 było 1367 mk. ; 1816 r. 1488 mk. 46 żyd. i 29 prot. ; warsztatów sukienniczyoh było do 40. W r. 1831 liczyło miasto 213 dym. , 1793 mk. 1403 kat. , 170 prot. , 130 żydów; 1843 r. 3182 mk. ; 1858 r. 3462 mk. ; 1861 i. 3964 mk; 1871 r. 241 dym. , 4207 mk. ; 1885 r. 250 dym. , 4120 mk. Kościół obecny, p. w. Wniebowzięcia N. M. Panny, z cegły palonej, 90 łokci długi, 60 łokci szeroki, w kształcie krzyża, w stylu baroko, ozdobiony wielką kopułą i 4 wieżami, pokryty blachą, przebudowany został staraniem opata Kosmowskiego w r. 1764, przyczem zatracił kształty romańskie, jak o tem świadczy ściana zachodnia z kamieni ciosowych i niektóre inne znamiona. Rycinę i opis kościoła zamieściły Tyg. Illustr. z r. 1865 XI, 139, E. hr. Raczyński w Wspom. Wielkop. , Przyjaciel Ludu leszczyński VII, 212, IX, 401 iN. OrdawAlbumie. Początki kościoła sięgają zaprowadzenia wiary chrześciańskiej w Polsce i łączą się ściśle z fundacyą klasztoru. W r. 1145 komes Janusz, wystawiwszy przy klasztorze kościół

Trzemeszeńskie

Trzemeszeńskie

Trzemeszna