całej tej przestrzeni spławny, z powodu jednak urwistych brzegów nie ma dogodnych przystani; tylko pod mkiem Mereczem ładują niekiedy towary. Główny z dopływów Niemna Wilia, stanowi od ujścia Waki, na przestrzeni do 75 w. , naturalną granicę pomiędzy pow. trockim a wileńskim. Jest ona również spławna, lecz także nie ma przystani. Z rzek uchodzących bezpośrednio do Niemna w granicach powiatu ważniejsze Mereczanka, Strawa długa do 60 w. i Wiersznia długa 37 w. a z dopływów Wilii Waka, płynąca przeważnie na granicy z pow. wileńskim. W powiecie znajduje się 123 jezior, tworzących miejscami grupy, w których zwierciadła wód znajdują się na niejednakowej wysokości, a różnica ta dochodzi od 35 do 100 st. Jeziora te w ogóle są nieznaczne; największe z nich Trockie al. Brażoła długie 6, szerokie 2 w. , mające do 20 w. w obwodzie, Daugi długie 3 1 2 w. , szer. do 2 w. , głębokie do 30 saż. i Okmiana dł. 5, szer. 3 w. . Błota znajdują się przeważnie w połudn części powiatu, w dolinie rz. Mereczanki, oraz w części północnej, na pograniczu z gub. kowieńską. Najważniejsze w okolicach wsi Czarna Waka, Soleniki, Rudnia, Skobin oraz mka Merecza, w pobliżu drogi do Kowna, mające do 84 w. obwodu. Lasy stanowią zaledwo 30 ogólnej przestrzeni i w większej połowie należą do skarbu. Dawniej w granicach powiatu znajdowała się słynna z rozległości i gęstości puszcza Rudnicka, ciągnąca się od Rudnik do Niemna i wyrównywająca obszarem puszczy Białowieskiej. Pozostała jej część zwana jest puszczą Międzyrzecką. W 1880 r. było w powiecie bez mta T. 142, 443 mk. w 1870 r. 119, 587 ink. , w tej liczbie 4373 prawosł. , 2477 rozkoln. , 116, 220 katol. , 339 ewang. , 2 kalw. , 18, 334 żyd. , 51 karaimów i 647 mahomet. ; podług stanów zaś 7401 szlachty, 71 stanu duchow, 88 obywateli honor. , 32, 819 mieszczan, 98, 329 włościan, 3285 stanu wojsk, , 400 cudzoziem. , 10 innych stanów. W 1873 r. było w powiecie 6 cerkwi wszystkie murow. , 2 domy modlitwy rozkoln. , 34 kościołów katol. 12 murow. , 18 kaplic katol. 4 murow. , 4 synagogi żyd. , 16 domów modlitwy żyd. i 2 meczety. Ze świątyń prawosławnych zasługuje na uwagę cerkiew w mku Jewie, a z katolickich kościół w Mereczu. Pod względem kościelnym cerkwie prawosł. należą do dekanatu błagoczynia trockiego, kościoły zaś katolickie do dekanatu trockiego ob. wyżej i mereckiego ob. Merecz. Pod względem etnograficznym masę ludności stanowią Litwini; żydzi około 12 ogólnej ludności osiedli tu prawdopodobnie już w XII w. , a karaimi i Tatarzy przesiedleni zostali przez w. księcia Witolda w końcu XIV w. Pierwsi z nich zamieszkują głównie w Trokach, drudzy zaś nad rz. Waką okolica Sorok Tatary i w okolicach mka Butrymańce okolica Rejża. Oprócz mta T. w powiecie jest 29 miasteczek Birsztany, Butrymańce, Daugi, Dorsuniszki, Gie. gużyn, Hanuszyszki, Jewie, Jezno, Kietowiszki, kowale, Kozakiszki, Kronie, Merecz Niemonajcie, Niemoniuny, Olita, Olkieniki, Orany, Poporcie, Punie, Rotnica, Rudniki, Stokliszki, Strawieniki, Sumiliszki, Użugosć, Wysoki Dwór, Żośle i Żyżmory. Są to po większej części drobne osady tylko Olkieniki mają 3182, Butrymańce 2400, Merecz 2148 a Stokliszki 2089 mk. , zamieszkałe przeważnie przez żydów mieszczan. Pod względem administracyjnym powiat dzieli się na 4 okręgi policyjne stany, z biurami w Landwarowie, Żyżmorach, Butrymańcach i Oranach i 17 gmin włośc Deksznie, Jewie, Międzyrzecze, Olkieniki i Troki do 1 okr. pol, Kronie, Sumiliszki, Żośle i Żyżmory do 2 okr. pol. , Butrymańce, Hanuszyszki, Jezno i Wysoki Dwór do 3 okr. pol, Aleksandrowo, Merecz, Niedzingi i Orany do 4 okr. pol. Gminy te obejmują 183 okr. wiejskich starostw, 1262 wsi włośc, mających 10, 090 dm. Szkoły ludowe znajdują się w Butrymańcach, Hanuszyszkach, Jewiu, Jeznie, Kroniach, Mereczu, Niedzingach, Olkienikach, Oławie, Oranach, Puniach, Skorbucianach, Stokliszkach, Sumiliszkach, Wysokim Dworzo, Żoślach i Żyżmorach, w ogóle 17 szkół, do których w 1885 6 r. uczęszczało 835 chłopców i 22 dziewcząt. Oprócz tego we wsi Miadziłach w par. Jewie znajduje się szkółka paraf. a w Mereczu 1 klas. szkoła żydowska. Pod względem sądowym powiat dzieli się na 3 okręgi śledzie Troki, Żyżmory i Orany i stanowi 8, 9 i 10 rewir sądów pokoju okr. wileńskiego. Pod względem komunikacyjnym przez wschodnią część powiatu przechodzi linia dr. żel. warsz. petersburskiej, ze stacyami Marcinkańce, Orany, Olkieniki, Rudziszki, Landwarowo, gdzie oddziela się linia na Kowno do granicy pruskiej, przerzynająca płn. wschodnią część powiatu, ze stacyami Jewie, Żośle, Koszedary. Drogi pocztowe prowadzą z Landwarowa do Trok 9 w. ; z Koszodar na Żyżmory, Jezno do mka Butrymańce 48 w. ; z Jezna do Birsztan 14 1 2 ze st. dr. żel. Rudziszki przez Hanuszyszki do Wysokiego Dworu 28 w. i z Oran do Merecza 24 w. . Główne zajęcie mieszkańców stanowi rolnictwo, płody którego wystarczają w zupełności na miejscowe potrzeby. Uprawa lnu i konopi w porównaniu z innemi powiatami gub. wileńskiej słabo rozwinięta. Również i hodowla bydła stoi na niskim stopniu. W 1878 r. było w powiecie 19, 500 koni, 48, 200 bydła rogatego.

Troki