zamieniono na emfiteuzy, konstytucyą p. tyt. Nagroda zasłużonych r. 1775 Józef Mierzejewski, strażnik kor. , otrzymał te dobra prawem emfiteutycznem. Rzecz prosta, że takie współrzędne sobie dwa nadania, stały się powodem zawikłanego procesu. Sprawa ta oparła się o sejm, ale że król jeszcze na sejmie r. 1775 zawarował sobie, że przed tymże rokiem wszystkie wyszłe kaduki wigor swój według praw i nadal zachować powinny, przezto sejm sprawę tę na rozpoznanie Juris Caduci do asesoryi kor. odesłał. Szła tu bowiem kwestya o to, jak należy rozumieć naturę tych dóbr, czy jako ziemską i wieczystą czy też jako starościńską i dożywotnią. Obie sporne strony na poparcie swych praw produkowały przywileje i dokumenta. Mierzejewski utrzymywał, że już same konstytucye i lustracye dowodzą, że T. z dawnych wieków stanowił królewszczyznę, użyczaną za przywilejami różnym zasłużonym osobom jak Hulanickiemu, Trypolskiemu, Radzimińskiemu, Szczeniowskiemu, Kosielski zaś twierdził przeciwnie, że ta posiadłość zachowywała zawsze swój charakter ziemski i dziedziczny i tylko niesłusznie pod prawo królewszczyzn podciąganą bywała, i tak najpierw wieczystem prawem należała do Ostafiego Daszkiewicza, potem do monasteru Pieczarskiego, następnie posiadali ją Kozacy, a na ostatek, już po zaniku kozaczyzny w Ukrainie polskiej, przeszła ona na rzecz króla, jako niemająca prawnego właściciela i przez to samo, z przepisu prawa, pod, , jus caducum podpadająca. Zatem więc, jako z natury swej dobra te były ziemskie i dziedziczne, tak przez nadanie ich jemu Kosielskiemu prawem wieczystem tylko wróciły one do dawnej swej ziemskości. Asesorya kor. słuszność wywodów tego ostatniego uznawszy, dekretem z d. 23 kwietnia 1779 r. dziedzictwo T. mu przysądziła. Zdaje się jednak, że nie obeszło się bez forsy ze strony możnej widocznie, bo teź zaledwie Kosielski wygrał sprawę, gdy niebawem odprzedał T. synowcowi królewskiemu ks. Stanisławowi Poniatowskiemu, podskarbiemu lit. Nowy nabywca wcielił T. do dóbr swoich kaniowskich, które miał sobie nadane w r. 1775 przez Stanisława Augusta. Muentz, piszący w latach 1781 2 i 3, w notatkach podróżnych rkpsm podał rysowany z natury ogólny widok T. , a także i przewozu na Dnieprze. Pisze on Nous avons fait avec notre chef le Prince Poniatowski une tournee en l Ukraine russe, pour examiner les harras de Mr Tamara à Kawran, du général Comte Rumiancow à Demki, et du Hetman des Cosaks Razumowski. W dalszym czasie, podczas sprzedaży dóbr książęcych, T. drogą kupna dostał się w ręce Płochockiego, który wkrótce potem odprze dał go znów Gudim Lewkowiczowi, którego potomkowie i dziś posiadają tę majętność. Znajdują się w T. ślady sypanego horodyszcza a obok niego starożytna pieczara, wyryta w wyniosłem wzgórzu i skierowana ku Dnie prowi. Oprócz tych dwóch starodawnych za bytków, na wzgórzach tak T. jak i w pobliżu leżącej wsi Monastyrka znajdują się uroczy ska Muszyna hora, Wzdychalnia hora, Rytycia hora, Sorokotiaha hora, Puhaozka hora, Markowa hora, jar Rohaczew, ur. Koroboczka, las Zozulówka i Staryk odnoga Dniepru. Na tych wzgórzach stoją grubo ciosane krzyże kamienne, od 2 i 1 2 do 3 arsz. wysokości, z wyrzniętemi na nich napisami. W pobliżu T. leżą wioski Zarubińce dawny Zarub i Monastyrek, gdzie w zaciszu leśnym znajdo wał się niegdyś monaster z kozackim szpita lem i gdzie gruzy dziś jeszcze miejsce jego dawne wskazują. Na tem teź miejscu znale ziono niedawnemi laty kawał płyty grobo wej z czerwonego łupku. Wał, przez lud zwa ny wielkim, a nie wchodzący w systemat wa łów Żmijowych, zaczyna się na wyniosłym brzegu Dniepru, nieco niżej T. i idzie na po łudnie linią łamaną pod różnemi kątami, po krętych wzgórzach i leśnych parowach; u wsi Łukawicy zwraca się na północ i nieco powy żej Zarubiniec opiera się o Dniepr. Długość jego wynosi 12 w. ; chociaż rosną na nim gru be bardzo dęby, wszakże znacznie musiał osiąść, jednakże jeszcze dziś w wielu miej scach wysoki na trzy i więcej saż. ; zewsząd go okala ślad rowu. Lud wał ten do głębokiej starożytności odnosi. Gmina trechtymirowska składa się z 15 okręgów starostw wiej skich, obejmuje 18 osad 1 mko, ma. 1287 dm. , 10211 mk. , 17359 dzies. ziemi 6466 włościańskiej, 10661 dworskiej, 232 cerkie wnej. Edward Rulikowski. Treckie, jezioro w pow. dzisieńskim, ob. Czereskie. Trecyanka, zaśc, pow. oszraiaóski, w 4 okr. polic, o 119 w. od Oszmiany, 1 dm. , 9 mk. kat. Treczany, wś, pow. poniewieski, w 4 okr. pol. , o 42 w. od Poniewieźa. Tredanpol, dobra skarb. , pow. trocki, w 3 okr. pol. , gm. Jezno, okr. wiejski Nibry. Tredelek, ob. Predelek. Trefanówka, ob. Trofanówka, Treibe niem. , pow. krobski, ob. Podborowo. Treibgirren, ob. Lenkeningken. Treibs, ob. Tribs. Treiden, łotew. Turraide, polskie Turajda, folw. przy ujściu rzki Nabba do rz. Bresel, w pobliżu ujścia tej ostatniej do rz. Aa Gawii; pow. ryski gub. inflanckiej, w malowni Treckie Treckie Trecyanka Treczany Tredanpol Tredelek Trefanówka Treibgirren Treibs Treiden