miejskie przypada U osad, 1322 dym. , 3166 rodzin, 14450 mk. 7010 pł męzk, 7440 żeń. ; 2175 dzieci dzieci do 6 lat, 2809 od 6 14 lat; 10235 kat. , 2703 prot. , 1512 żyd. i 4057 ba 3151 roli, 289 łąk, 116 lasu. W r. 1871 było 14273 mk. , 1875 r. 13980 mk, 1880 r. 14683 mk Na okręgi wiejskie przypada 172 osad, 3274 dym. , 4764 rodzin, 24761 mk. 12133 pł. męż. , 12628 kob; 4479 dzieci niżej 6 lat, 5528 od 6 14 lat; 19210 kat. , 5549 prot. , 2 żydów. W r. 1871 było 25237 mk. , 1875 r. 25393 mk, 1880 r. ; 25882 mk. Okręgi wiejskie mają 34937 ha 25834 roli, 2391 łąk, 2325 lasu. Na okręgi dworskie przypada 194 osad, 888 dym. , 2460 rodzin, 14297 mk. 6522 męż. , 7775 kob. ; 2518 dzieci niżej 6 lat, 2880 od 6 14 lat; 13445 kat. , 852 prot. i 53815 ha 27152 roli, 3876 łąk, 16629 lasu. W r. 1871 było 12447 mk. , 1875 r. 12335 mk. , 1880 r. 14075 mk. Urzędnicy stanu cywilnego siedzą w Bninie, Dolsku, Książu, Kurniku, Międzychodzie, Mosinie, Szremie i Żabnie, a komisarze obwodowi w miastach. Parafii katol, jest 17 Błociszewo, Bnin, Brodnica, Chwałkowo, Dolsk, Gogolewo, Iłówiec, Książ, Kunowo, Kurnik, Mchy, Mosina, Rogalinek, Szrem, Wieszczyczyn, Włościejewki i Żabno; z pow. poznańskiego, średzkiego i kościańskiego sięgają do szremskiego parafie Wiry, Głuszyna, Tulce, Niezamyśl i Czempin. Parafie prot, są Bnin, Krośno, Książ i Szrem, poza granicą powiatu Czempin, Piaski, Poznań. Swarzędz i Zaniemyśl. Żydzi mają synagogi w Dolsku, Książu, Kurniku, Mosinie i Szremie. 2. Sz. , urzęd. Szreni i Schrimm, wś i folw. , pow. międzychodzki, o 5 1 2 klm, ku płd. od Sierakowa i tyleż na płd, zach. od Kwilcza, na wsch. wybrzeżu jez. chalińskich, graniczy z Górą, Kurnatowicami i Chalinem; par. i poczta Sieraków Zirke, st. dr. żel. w Wronkach o 24 klm. Sz. jest gniazdem rodzinnem Szremskich h. Drogosław. Ztąd pisali się Gerward r. 1380 9, syn Dobiesława z Bozbratania, i Jakub r. 1399 Szremscy Akta gr. Wielkop. , I i II; ztąd mógł także pochodzić Lutko comes de Szrem Pomn. Dziej. Pol, V, 631. Zachodząca w aktach grodz. Wielkopol. między r. 1390 i 1398 domina Szremska jest Małgorzatą, kaszt, szremską, wdową po Andrzeju z Żerkowa, i matką Jana Radlina. W r. 1580 dziedziczył Szrem Maciej Szremski; było tam wówczas 5 półłanków os, , 2 zagrodn. , 2 komom. , 5 owiec i pasterz; obok Sz. Większego istniał także Mniejszy. Przy schyłku zeszłego wieku należał Sz. do Wilhelma Kurnatowskiego z Chalina, Wś ma obecnie 11 dym. , 113 mk. 76 katol, 37 prot. i 157 ha obszaru 78 roli, 18 łąk, 5 lasu. Fol 1 dm. , 23 mk. wchodzi w skład okr. dwor, Chąlin. E, Cal. Szreniawa, niekiedy Strzeniawą zwana, rzeczka, lewy dopływ Wisły w górnym biegu, bierze początek na wyżynie olkuskiej, na wschód od Wolbromia, pod wsią Wierzchowiska, płynie ku wschodowi pod wsią Szreniawą, potem zwraca się na płd. wschód, pod Kamieńczycami przyjmuje z praw. brzegu Gołeczkę a z lewego Miechówkę, przybiera kierunek wsch. płd. , pod Orłowem przyjmuje Pojałówkę z lew. brzegu, płynie pod Słomnikami, potem przyjąwszy kierunek płd. wschodni, przepływa pod Niegardowem, Przecławicami tu przyjmuje Goszczę prawego brzegu, Proszowicami dopł. Sieklec, wchodzi na obszar pow. pińczowskiego i dąży na Bobin przyjmuje Łękawę, Książnice, Koszyce i poniżej tej osady pod fol Kępa uchodzi do Wisły z lew. brzegu. Długa 65 w. Prócz wymienionych leżą jeszcze nad Sz. . wsi Jak sice, Januszowice, Kacice, Koczanów, Koniusza; leżały też w XIV w. nieistniejące dziś Rzeplice. Długosz opowiada, iż stan wody w Sz. nie ulegał nigdy zmianie i w zimie ni zamarzała, gdyż obfite bardzo źródła utrzymywały ją przy znacznym spadku i bystrym biegu w mierze. Wycięcie lasów pokrywających wyżynę olkuską zmniejszyło obfitość wody. Dolina tej rzeki w średnim i dolnym biegu jest starożytną siedzibą rodu Szreniawitów, którzy przyjąwszy za swe zawołanie nazwę rzeki, nad którą siedzieli, umieścili następnie tę rzekę na swej tarczy herbowej. Szreniawa 1. os. młyn. , os. włośc. i os. leś. nad rz. Pilicą, pow. noworadomski, gm. Masłowice, par. Chełmo. Os. włośc. ma 3 dm. , 16 mk. , 20 mr. ; os. leś, 1 dm. , 10 mk. , 2 mr. ; os. młyn. 1 dm. , 8 mk, 31 mr. ; os, karczm. 1 dm. , 13 mk. , 17 mr. Należą do dóbr Łączkowice. 2. Sz. , wś, pow. konecki, gm, i par. Czermno, odl od Końskich 32 w. ; ma 6 dm. , 51 mk. , 59 mr. 3. Sz, , wś i folw. nad rz. Szreniawą, pow. miechowski, gm. Tczyca, par. Szreniawa, odl 13 w. od Miechowa, leży w pobliżu drogi bitej z Wolbromia do Miechowa, posiada kościół par. drewm. w części murowany, cukrownię małych rozmiarów, młyn wodny, W 1827 r. 35 dm. , 248 mk. W 1874 r. fol Sz. i Adamowice rozl mr. 731 gr. or. i ogr, mr, 445, łąk mr. 7, past. mr. 6 lasu mr, 225, nieuż. mr. 49; bud. mur. 8, drewn. 20; płodozm. 9pol, las nieurządzony, młyn i tartak wodny. Wś Sz. os. 23, mr. 214; wś Adamowice, os. 12, mr. 91; wś Zbychów os. 4, mr. 51. Jestto niewątpliwie starożytna wielce osada, gniazdo rodowe tak licznie roz rodzonych Szreniąwitów, którzy jednakże rozeszli się dość wcześnie już po dalszych okolicach kraju, tak że w połowie XV w. mieszkają tu już potomkowie innych rodów, choć w sąsiednich wsiach, w dolinie rzki Szrenią

Szreniawa

Szreniawa