Opole szremskie r. 1242 graniczyło z opolem Drzonek r. 1279. Z trzech kasztelanii Bnin r. 1198 1397, Szrem r. 1212 i Książ r. 1273 1402 utrzymała się szremska aż do upadku Rzpltej. Zamczyska kasztelańskie znikły; w nowszych czasach powstały zamki kurnicki i rogaliński z zbrojownią i bogatemi księgozbiorami. Prawem niemieckiem rządziły się Krosno od r. 1241, Szrem r. 1253, Drzonek r. 1292, Rogalin i Bnin r. 1294, Mosina, Pożegowo i Zarębek r. 1302, Daleszyn r. 1337, Dolsk r. 1359 itd. Pierwszą wiadomośćo istniejących w powiecie kościołach przechował nam dyplomat z dnia 31 stycznia r. 1298, mocą którego bisk. pozn. Andrzej rozdziela archidyakonat poznański na 3 części; wymienione tu są kościoły parafialne w Brodnicy, Książu, Mosinie i Szremie; potem pojawiają się kościoły w Przewozie nad Wartą r. 1307 1672, Ostrowiecznie r. 1324 1363, Bąniu pod Dolskiem r. 1350 1363, Dolsku r. 1363, Gogolewie r. 1390, Obwałkowie r. 1397, Błociszewie r. 1407, Żabnie r. 1436, Kurniku r. 1437, Pierzchnie r. 1438 1784, Bninie r. 1442, Jaraczewie r. 1443, Wieszczyczynie r. 1446, Mórce r. 1457, Jeżewie, Iłówcu, Mchach, Mieczewie do r. 1639, Radzewie do r. 1696 i Rogalinku w r. 1510, Błażejewie Bnińskim r. 1513, Kunowie r. 1517, Jaszkowie r. 1580, Włościejewkach r. 1610, Drzonku r. 1667, Błażejewie Dolskiem r. 1675 i Nochowie r. 1685. W ręi ku protestantów znajdowały się przez pewien czas kościoły bniński, jaszkowski i kurnicki. Prócz wymienionych istnieje od r. 1784 w Rogalinie, dek. średzkim, wspaniała kaplica z grobowcami hr. Raczyńskich. Skromniejsze kapliczki stały w Brzeźnicy, Kadzewie, Łęgu, Mechlinie, Międzychodzie, Mszczyczynie i Pyszącej. Drukarnia istnieć miała w Dolsku w r. 1649. Donioślejsze wypadki dziejowe są ściśle splątane losami miasta powiatowego, W r. 1247 przy pierwszym podziale Wielkopolski dostało się Bolesławowi księstwo kaliskie z ziemią od Przemętu do Warty i Mosinki; przy późniejszych z r. 1249 i 1253 przypadł mu, Szrem i Bnin; r. 1383 Sędziwój Świdwa najechał, złupił i spustoszył Kromolice i Pierzchno, majętnośó Domarata, kaszt pozn. ; w r. 1458 dostawiły miasta 46 pieszych na wyprawę malborską, t. j. Szrem 20, Dolsk 10, Książ 6, Mosina 4, Bnin 3, Kurnik 2 i Brodnica jednego; r. 1524 policzono prócz Szremu także Mosinę do miast dostarczających podwód wojennych; r. 1574 bawił Henryk Walezy w zamku kurnickim; r. 1655 Brundenburczycy zajęli Kurnik; r. 1794 dnia 24 sierpnia zbierał się obóz polski pod Międzychodem. W r. 1848 brał powiat szremski udział czynny w ruchach ówczesnych; dnia 29 kwietnia zawrzała w Książu krwawa walka z Prusakami, w skutek której spłonęła znaczna część miasta; dnia 8 i 11 maja zaszły drobne utarczki pod Mosiną. Prusacy opanowawszy owe ruchy, zniszczyli zbrojownię rogalińską. Liga polska odbywała swe posiedzenia w Kurniku. Pomnik Józefa Wybickiego 1822 r. stoi na cmentarzu w Brodnicy. Jędrzej Moraczewski urodził się w Dusinie dnia 4 lutego 1802 r. Ślady mieszkań nawodnych znachodzimy na jeziorze Bnińskim; grodziska i nasypy ziemne pod Bninem, Chytrowem, Dolskiem, Dusiną, Grzybnem, Kunowem, Kurnikiem, Mchami Mchy i Szremem. Cmentarzyska z popielnicami i różnemi przedmiotami archeologicznemi odkopano i badano w następujących osadach Bnin, Brodnica, Budzyń, Chwałków, Dobczyn, Dusina, Gadki, Góra, Grabianów, Jaraczew, Jeżewo, Krzyżanowo, Księginki, Kuno wo, Kurnik, Łęg, Małpin, Manieczki, Mchy, Międzychód, Mosina, Nochowo, Ostrowieczko, Ostrowieczno, Pożegowo Starościńskie, Przylepki, Psarskie, Puszczykówko, Radzewo, Rusocin, Szrem, Żerniki i Zielniki. Na Małpinie wykopano kilka kawałków bursztynu. W osadzie tej przechowują podania o wsi sąsiedniej Mączyn, która zapaść się miała wraz kościołem wskutek klątwy dziedzica; w jeziorze słychać dzwony; o poblizkiej wsi Pogródka, zniszczonej pożarem; ocalał tylko obraz N. M, Panny, który przeniesiono do sąsiedniej Mórki, trzecie o 2 skrzypkach, którzy napadnięci przez wilki, muzyce zawdzięczali ocalenie życia. W okolicy Gostynia opowiada lud, że pewien dziadek zbierał do budowy kościoła gostyńskiego kamienie, które, gdy go dziedzic ofuknął, rozsypały się na polach Ostrowa Kunowskiego, inne zaś zbierane po tem zdarzeniu wędrowały za nim do Gostynia. Pod Kurnikiem żyje dotąd podanie o ukrytych w lesie skarbach. Podania o grobach aryańskich wiążą się tu i owdzie z cmentarzyskami przedhistorycznemi. W r. 1887 przestał istnieć powiat szremski w opisanym powyżej składzie; wskutek nowego podziału w. ks. poznańskiego odpadła od niego płd, połać, którą wcielono do nowo utworzonych pow. jarocińskiego i gostyńskiego. Obecny pow. szremski ma 92809 ha 56137 roli, 6556 łąk, 19070 lasu; czysty doch. z ha roli wynosi 8. 62, z ha łąk 12. 14, z ha lasu 3. 52 mrk. Obszar ten podzielony jest na 6 obwodów policyjnych, 8 okr. stanu cywilu. , 6 okr. miejskich, 138 wiejskich i 68 dwors. ; ma 377 o sad, 5384 dym. i 53508 mk. 25665 płci męż, , 27843 żeń, 9172 dzieci niżej 6 lat, 11217 od 6 14 lat; 42890 katol, 9104 prot, 1514 żydów. Wr. 1871 było 51987 mk. , 1875 r. 51708 mk. , 1880 r. 54640 mk Na okręgi

Szrem