du mogiły znaleziono warstwę popiołów drzewnych. Stos miał długości przeszło 4 a szerokości do 2 1 2 arszyn. Podanie ludu głosi, że na tej mogile jakiś władca potężny odbierał hołdy i przysięgę posłuszeństwa od ludów i królów, , trzydziewięciu ziem. E. Rulikowski. Torczycę, białor. Torczycy, wś i folw. nad Szczarą, pow. nowogródzki, w 3 okr. pol. No wa Mysz, gm. Stołowicze, przy gośc. ze Sno wia do Stołowicz o 4 w. , o 42 w. od Nowo gródka, o 2 mile od st. dr. żel. mosk. brzeskiej i poleskiej Baranowicze. Wś ma 13 osad; folw. , własność Rudzińskich, około 16 włók. Miejscowość bezleśna, lekko falista, grunta urodzajne, łąki obfite. A. Jel. Torczycki Stepek, ob. Stepek 4. . Torczyckie wzgórza, w gub. kijowskiej, zaczynają się przy wsi Bohatyrce w pow. taraszczańskim, dochodzą na płd. do wsi Litwinówki, zkąd skręcają ku zachodowi i łączą się ze wzgórzem Mołocznem. Torczyn 1. mylnie Torczyńce, ws rząd. nad Sniwodą, dopł. Bohu, pow. lityński, gm. Kaczanówka, par. kat. Kumanowce, o 45 w. od Lityna, ma 90 os. , 492 mk, 1760 dzies. ziemi. Cerkiew p. w. św. Paraski, wzniesiona w 1854 r. i uposażona 94 dzies. ziemi, ma 985 parafian. Należała początkowo do ststwa chmielnickiego. W 1616 r. posesorem jej był Mikołaj Kamieniecki. Jako położona na samym szlaku tatarskim i niedawno przez Tatary spustoszona roboty tylko w leci po maga, podatków żadnych przez ubóstwo nie daje. Tamże młyn o Jednym kamieniu i folwarczek niewielki, który swem obrabia bydłem. Summa prowentów tej wsi facit fl. 30. Przychodzi kwarty od tego fl. 6. W 1629 r. wś T. i Łozowa, w posiadaniu tegoż, czyniły 68 fl. 10 gr. Jabłonowski, Lustracye, 53, 188. Następnie wchodziła w skład ststwa czudynowskiego, które trzymał prawem emfiteutycznem senator Unicki. Dochód roczny z całego ststwa wynosił 5083 rs. 2. T. , mko nad rz. Stawgą, dopł. Styru, pow. łucki, w pobliżu granicy pow. włodzimierskiego, okr. pol. i gm. Torczyn, o 27 w. od Rożyszcza, 26 w. od Łokacz a 23 w. na, zach. od Łucka, prasy dawnym trakcie warszawskim, ma 299 dm. , 2675 mk 1941 żyd. , cerkiew, kościół kat. , 4 domy modlitwy żydowskie, browar, gorzelnię, 21 garbarni, cegielnię 66 sklepów, 4 jarmarki, chmielnik na 5 morgach. Okrąg policyjny torczyński obejmuje gminy Łuck, Torczyn, Połonka, Czarnków, Szuryn. Kościół par. kat, p. w. św. Trójcy, z drzewa w 1778 r. przez biskupa Feliksa Turskiego wzniesiony. Parafia kat. , dek. łuckiego, 1373 dusz. Kaplice w Szepielu, Okorsku i w Sadowie. Gmina torczycka obejmuje 103 nomenklatur, mających 1365 dm. włośc. obok 1642 dm. , należących do innych stanów, 18, 580 mk. włościan 9452 męż. , 9128 kob. , 13, 094 dzies. ziemi włość. Stara bardzo osada, wspominana w latopisach p. naz. Torczaka w 1093 r. , w którym Połowcy zniszczyli ją i uwiedli mieszkańców, oraz p. naz. Torczewa w r. 1169 z powodu wyprawy ks. Daniela. W XVI w. T. Jest własnością bisk. łuckich. Zygmunt I w przywileju z 1540 r. powiada gdy Jerzy Falczewski, biskup łucki obrz. rzymsk. , we wsi T. , należącej do biskupstwa, własnym nakładom zamek wystawił dla zabezpieczenia okolicznych mieszkańców i sprzętów kościelnych w czasie napadu nieprzyjaciół, pozwalamy mu wzmiankowaną włośó przeistoczyć na miasto; obdarzamy prawem magdeburskiem, ustanawiamy targ tygodniowy i trzy jarmarki; dla rychlejszego zaś wzrostu osady miejskiej, uwalniamy mieszczan na lat 10 od podatku szos zwanego, jako też od ceł, myt, mostowego, grobelnego i targowego. Biskup obowiązany był do utrzymywania jednej horodni zamku łuckiego, która, podług rewizyi z 1546 r. , była zła i potrzebowała naprawy Jabłonowski, Rewizye, 53. Włość torczyńska obejmowała 2, 77 mil kw. przy zamku i ze 2 mile pod odleglejszemi odeń osadami, na której to przestrzeni rozsiadło się 14 wsi, mianowicie 8 wsi w środkowej włości torczyńskiej i 6 w odleglejszej. W 1570 r. kś. Wiktorzin Wierzbicki, biskup łucki, z mta T. wniósł poboru z 16 dym. rynkowych po 8 gr. , 78 dym. ulicz. po 4 gr. , 137 dm. przedmiejs. po 2 gr. , 8 domk. ubogich po 1 gr. , 77 domk. za ostrogiem po 2 gr. , 49 rzemieśln. po 8 gr. , 16 towarz. ich po 1 gr. , 20 przekupn. po 7 gr. , 16 komorn. po 7 gr. , 2 ludzi luźn. po 12 gr. , 197 1 2 ogrod. miejsk. po 1 gr. , 90 1 2 łanów miejsk. po 20 gr. Pobór w 1577 r. wynosił z 14 dym. rynk. po 4 gr. , 60 dym. ulicz. po 4 gr. , 9 domk. ubog. w parkanie po 2 gr. , 190 domk. przedmiejsk. po 2 gr. , 20 przekupn. po 7 gr. , 41 rzemieśln. po 4 gr. , 14 towarz. tych rzemieśln. po 1 2 gr. , 150 ogrod. po 1 gr. , 30 dym. miejsk. i przedmiej. na wł. po 20 gr. , 10 komorn. po 4 gr. , 2 Skomorochów po 12 gr. , 5 przekupn. po 7 gr. Czopowe w tymże roku wynosiło 40 fl. W r. 1583 r. biskup łucki płaci z T. poboru z 12 dym. rynk. po 16 gr. , 29 dym. uliczn. po 8 gr. , 25 dym. parkannych po 4 gr. , 199 dym. przedm. po 4 gr. , z 30 łan. po 30 gr. , z 100 ogr. po 2 gr. , 1 popa 2 fl. , z 3 krawców po 15 gr. , 10 kuśn. po 15 gr. , 1 rymarza 1 fl. , z 3 kowalów po 15 gr. , z 2 szabelników po 15 gr. , od 1 ślusarza 15 gr. , z 2 szapowałów po 15 gr. , z 1 siodlarza 15 gr. , z 5 szewców, messzenników po 30 gr. , z 15 szewców ubogich po 15 gr. , od 16 słodowników po 30 gr. , z 5 rzeźników po 30 gr. , od 5 garncarzów po 15 I

Torczyce

Torczycę

Torczycki Stepek

Torczyckie wzgórza

Torczyn