Topyłka, rzka, w pow. prużańskim, dopływ rz. Leśny. Tor, ob. Sławiańsk. Toracz, rzeka w Węgrzech, prawy dopł. Cissy, lew. dopływu Dunaju. Toraki al. Toraczeny, wś, pow. wyżnicki, w górzystem położeniu, śród odnóg działu Rakowa, w Karpatach bukowińskich; sąd powiatowy w StorońcuPutyłowie, o 3 klm. od Storońca. Była to dawniej częśó Storońca; ma 159 dm. , 780 mk. Rusinów w tem 17 kat. i 78 żyd. . Par. gr. nieun. w Kisielicy, rz. kat. w Wyżnicy. Torbinka, wś, pow. sieński, gm. Ulanowicze, ma 9 dm. , 62 mk. Torbino, st. dr. żel. mikołajewskiej petęrsbursko moskiewskiej, w gub. nowogrodzkiej, pomiędzy st. Wierebia o 18 w. a Borowienka o U w. , odl. o 202 w. od Petersburga a 407 w. od Moskwy. Torbiszki, folw. , pow. trocki, w 1 okr. pol. , 19 w. od Trok, 1 dm. , 9 mk. kat. Torbuczowska, struga, w pow. wołkowyskim, w par. Mścibów. Torchów 1 część Gajów Niżnych, w pow. drohobyckim. 2. T. , ob. Torhów. Torcz 1. al. Torczesk, uroczysko na gruntach wsi Bezradycze, w pow. kijowskim. Na dość wyniosłej i stromej górze, zajmuje do 3 dzies. , opasane wałem 2 sąż. wysokim, mieści w obrębie ślady głębokiej studni. Jestto prawdopodobnie znany z kronik gród naczelny plemienia Torków, zburzony przez Połowców w 1093 r. Karamzyn a za nim Sołowiew ślady tego grodu dopatrują w dzisiejszej Torczy cy w pow. taraszczańskim, Pogodin zaś i inni w Torczynie pow. radomyski. Por. artykuł Rewiakina w Kijew. guber. wiedom. z 1863 r. , Nr. 33 i 34. 2. T. , ob. Torczyca. Torcza, rzka, w pow. taraszczańskim, lewy dopł. Tykicza. Bierze początek pod wsią Cichy Chutor Tichyj Futor, płynie na Zaszków, pod którym przybiera strumień płynący od Lomieszczychy, i na Sorokotichę, pod którą uchodzi do T. potok Soroka, płynący od wsi Litwinówki. Torczanka al. Turczanka, ruczaj, w pow. radomyskim, lewy dopł. Uszy, przepływa pod wsią Zapole. Torczenka, wś, pow. klimowicki, gm. Timonówka, 23 dm. , 118 mk. Torczesk, ob. Torcz. Torczyca, rzka, w pow. taraszczańskim, prawy dopł. Rosi, bierze początek powyżej wsi Strzyżawki i Suchego Jaru, pod wsią Tichy Cichy Chutor, przepływa pod Torczycą, Wasilichą, Matwiichą, Lichaczychą i około Wołodarki ma ujście. Torczyca, wś nad rzką Torczycą dopł. Rosi, pow. taraszczański, w 2 okr. pol. , gm, Strzyżawka, o 46 w. od Taraszczy, ma 1230 mk. W 1885 r. było 1670 mk; w 1868 r. 1061 mk i 2530 dzies. Posiada cerkiew p. w. św. Mikołaja, z drzewa wzniesioną w 1738 r. i uposażoną 45 dzies. ziemi. Podług wizyt. dziek. tetyjowskiego z 1741 r. do parafii należało 70 chat w Torczycy, 10 we wsi Wasilicha i 6 w Skibińcach nad Tarhanem. Nazwa miejsca tego jak i rzki Torczycy przypomina dawnych Torków, którzy w Xl w. usadowili się pod bokiem Rusi kijowskiej. Plemię to zrazu było koczowniczem, ale przez częste stosunki sąsiedzkie ż Rusią zaczęło z czasem przywykać do życia mniej więcej osiadłego. Nazwisko Torków dochowały i inne miejscowości, jak dawny Torczesk pod Kijowem, Torczyn w pow. radomyskim, Torków w powiecie winnickim. Znikli oni następnie pod zalewem Mongołów. Dopiero za władania Litwy rozległe tutejsze pustki powoli osiedlać się zaczęły. Wtedy to prawdopodobnie na uroczysku nad rz. Torczycą położonem, a od dawna opuszczonem przez Torków, znowu z temże nazwiskiem dźwignąć się musiała osada. Przy końcu XVI w. tak T. jak i innemi wioskami do niej należącemi jak Ziołów, Neczajna, Soroczyn, Torcz pospołu władają Turbowscy i Bratkowscy. Byli to najczystszej krwi Małorosyanie; pierwsi pochodzili z Kijowszczyzny, jak tego dowodzą od nich nazwane w tych stronach wioski Turbów, Turbówka; drudzy zaś wyprowadzali się z Przemyskiego. Podczas najazdów tatarskich włości Turbowskich i Bratkowskich zostały spustoszone, oprócz jednej Neczajny, która ocalała. W okresie tym zaczynał się już prąd kniaziów z Wołynia na ziemie bracławskie. Właściciele T. , zniszczeni najazdem tatarskim, wyprzedali się z swego dziedzictwa ks. Januszowi Zbaraskiemu, wwodzie bracławskiemu. Był to znany wojownik i kolonizator, który, jak się wyraża Twardowski oddawał się chętnie i zabawom gospodarnej Cerery. Sprawą osadnictwa w tych pustych ziemiach żywo się zajął; jakoż w lat niewiele, na niezaludnionej przestrzeni, staraniem jego liczne wydźwignęły się osady i wioski. Wtedy to i T. między lasami nie tylko posadą ubezpieczona, ale i zamkiem, który w pobliskiej Wołodarce ks. Janusz dźwignął, na nowo rozkwitła. Ks. Janusz wpierw już będąc dziedzicem Wołodarki, potem przez zakupienie sąsiedniej T. utworzył jeden wielki obszar dóbr, który sięgał od źródeł Torczycy aż do Pohrebyszcz i Przyłuki. W 1608 r. ks. Janusz Zbaraski żyć przestał i T. wraz z rozległemi jego dobrami przeszła w spadku do synów jego, ks. Jerzego i Krzysztofa. Ci dwaj bracia z niemniejszą od ojca swego zapobiegliwością urządzali dalej puste a rozległe Topyłka Topy ka Tor Toracz Toraki Torbinka Torbino Torbiszki Torbuczowska Torchów Torcz Torcza Torczanka Torczenka Torczesk Torczyca