r. przez kś. Wojc. Kamieńskiego, kantora łęczyc. , konsekrowany 1772 r. , ma kształt krzyża. W 1887 r. przy odnowieniu wzniesiono front murowany. Nad zakrystyą nieczytelnie skreślony napis Dedicatio hujus Ecclesiae Domini post festum Sanct. Hedvigis. Prócz cudownego obrazu Najśw. Panny, przeniesionego ze starej świątyni, zwracają uwagę 3 portrety wiszące na ścianie 1 najstarszy z napisem, , Adalbertus Casimirus Kamiński fundator; 2 bez podpisu Prałat, dostojnik, kawaler orła białego; 3 ks. Józefa Kietowicza, kanon. honor. kaliskiego, proboszcza topolskiego, 1853 r. Odpustów było niegdyś 17, dziś tylko 5. Przez bagna oddzielające T. od Łęczycy istniała zdawna stała komunikacya. Przekonywa o tem dokument z r. 1302, określający położenie wioski, , Topola leży nad trzęsawiskiem, na końcu mostu in fine pontis, przed miastem Łęczycą Kod. Wielkp. , Nr. 859 Przestrzeń blizko dwu wiorstowa, każe domyślać się, że była to raczej grobla drzewem wyłożona. Wś zwano Zabrodnia lub, , Zabłotnią. Stan ten przetrwał do końca XVIII w. Lustratorowie w r. 1791 znaleźli od miasta Łęczycy na trakcie wielkopolskim, bród rozległy, ciągnie się aż ku Topoli, trudny i niebezpieczny przejazd zdawna mający, przez urządzenie komisyi cywilnowojskowej wojew. łęczyckiego, obrócenie spadku rz. Bzury osuszony, znajduje się, na którym trytwa od miasta aż do wzgórzystego gruntu w Topoli sypana, ukończoną jeszcze nie jest. Obecnie przechodzi przez groblę zwirówka, dzieląca się w T. na trzy gałęzie zachodnia wiedzie do Krośniewic o 17 1 2 w. , płd. do Błonia 3 w. , płn. zach. do Kutna 17 1 2 w. . Rosnące na grobli wierzby miały być miejscem pobytu legendowego Boruty. 2. T. Kątowa, folw. , pow. łęczycki, gm. Tkaczew, par. Łęczyca odl. 4 w. ; ma 9 dm. 2 mur. , 107 mk. W r. 1827 było 12 dm. , 182 mr. Według podania miejscowego nazywała się T. Katową al. Katowską, jako miejsce tracenia przestępców skazanych na powieszenie wyrokiem grodu łęczyckiego. Przydomek ten nosi jeszcze w r. 1576. Posiadał tu wówczas 3 łany, 2 zagr. i karczmę Wojciech Boczkowski. W owej siedzibie Topolskich h. Powała siedzi na 3 łan. Abraam, na 1 1 2 łanie Jerzy a na 1 łanie Baltazar Akta podskarb. . Na wsi tej był zapis kś. scholastyka Turowskiego złp. 900 na ubogich, utrzymywanych przy archikollegiacie łęczyckiej, od czego procent między nich się dzielił Fam. relig. moral. r. 1849, str. 98. W r. 1875 folw. T. Kątowa rozl. mr. 806 gr. or. i ogr. mr. 723, łąk mr. 52, nieuż. mr. 31; bud. mur. 6, drewn. 14; płodozm. 14pol. , olejarnia, wiatrak. Wś T. K. os. 19, mr. 76. 3. T. , wś i folw. nad rz. Nidzicą z lew. brz. , na wprost ujścia Stradówki, pow. pińczowski, gm. Topola, par. Skalbmierz, odl. 24 w. od Pińczowa, na lewo od szosy ze Skalbmierza do Proszowic, posiada szkołę począt. W 1827 r. 120 dm. , 727 mk. W r. 1885 folw. T. rozl. mr. 1079 gr. or. i ogr. mr. 774, łąk mr. 159, past. mr. 108, nieuż. mr. 37; bud. mur. 12, drewn. 12; płodozm. 10 i 13pol. Wś T. os. 136, mr, 395. Gleba żyzna pozwala na uprawę cebuli i czosnku przez włościan na wywóz. Stanislaus de T. występuje w akcie uposażenia kościoła w Dobry w r. 1361 Kod. dypl. pol. , III, 272. W połowie XT w. wś T. , w części własność Mikołaja Reja ze Szumska h. Oksza, miała dwór, folw. , 10 łanów km. , 2 karczmy, 7 zagr. z rolą. Z folw. i 1 łanu płacą dziesięcinę w Skrzydlnej, z ról kmiecych, karczmarskich i zagrodn. prebendzie krakowskiej, zwanej topolską Długosz, L. B. , I, 144, 530, 535. Mikołaj Rej syn Jana, sędziego sandom. , pisze się na Nagłowicach i Topoli. Umiera przed r. 1497. Drugi z synów jego Stanisław ojciec Mikołaja, poety przenosi się na Ruś i osiedla w Żurawnie, posiadając jednocześnie w krakowskiem Topolę. Syn jego zapisuje się do akademii krak. w r. 1518 jako Nicolaus Stanislai Rey de Topola. W dok. z r. 1532 Mikołaj pisze się z T. Według reg. pob. pow. krakowskiego w r. 1490 wś T. miała 10 1 2 łan. W r. 1581 pani Zawichojska płaciła tu od 11 łan. km, , 12 zagr. z rolą, 1 zagr. bez roli, 4 komor. z bydł. , 13 komor. bez bydła, 1 rzem. , 1 4 roli Pawiński, Małop. , 18, 441. 4. T. , wś i folw. , pow. stopnicki, gm. Szczytniki, par. Stopnica odl. 3 w. . W 1827 r. 18 dm. , 138 mk. Fol. T. rozl. mr. 504 gr. or. i ogr. mr. 363, łąk mr. 13, past. mr. 22, lasu mr. 93, nieuż. mr. 13; bud. mur. 9, drewn. 3; płodozm. lOpol. , las nieurządzony, młyn. Wś T. os. 21, mr. 132. Kazimierz król przysądza r. 1341 w Wiślicy Felicyi, żonie Mikołaja z Topoli, częśó wsi Brzezie, jaka jej przypadła w spadku po ojcu Kod. Małop. , I, 254. W połowie XV w. wś T. , w par. Stobnica, własność Jana Topolskiego h. Powała, miała łany km. , z których dziesięcinę, wartości 5 grzyw. , płacono pleb. w Stobnicy. Z 2 folw. rycerskich płacono dziesięcinę, wartości 10 grzyw. , pleb. w Szczucinie Długosz, L. B. , II, 430. 442. Według reg. pob. wiślickiego z r. 1508 wś Topola, Głuchów i Maciejowice, własność Głuchowskiego, płaciły 6 gr. 4 den. W r. 1579 kaszt. krakowski płacił z T. od 8 osad. , 4 łan. , 2 biedn. ; Wolski od 1 2 łanu Pawiński, Małop. , 223, 487. 5. T. , wś, w par. Szreniawa dziś pow. miechowski, istniała w XV w. Późniejsze spisy jej nie podają. W połowie XV w. wś T. , w par. Srzeniawa, własność Mikołaja Pieniąż

Topola