dr. żel w Janowcu. T. istniało już przed r 1480; w r. 1521 przystąpiono do działów Uścikowa, Świątkowa, Posługowa, Tonowa, Powodowic, Marcinkowa i innych dóbr; około r. 1523 proboszczowie w Żernikach i Skór kach pobierali do połowy dziesięcinę snopową z ról dziedzicznych na T. , kmiecie płacili do Żernik meszne po 2 korce żyta i po koron owsa z łanu; pleban w Skórkach miał wolne rybołówstwo drobnemi sieciami na jeziorze tutejszym; r. 1577 9 składało się T. z 2 części na dziale Świątkowskich były 2 ślady os. i 2 zagr. ; częśó Milewskiego miała jeden tylko ślad os. ; około r. 1620 były na całem T. 3 ślady i 2 zagr. Wieś tę dziedziczyli ko lejno Płaczkowscy 1773 5 r. , Maciej Ry narzewski 1793, Skrzydlewscy 1840, Za błoccy 1860, potem Szumanowie. Wieś ma obecnie 3 dm. , 28 mk. katol i 132 ha 122 roli. Dwór z Dęborogiem i Żalinem tworzy okrąg, mający 16 dm. , 240 mk. 221 kat. , 19 prot. i 868, 52 ha 646, 94 roli, 43, 87 łąk, 14, 19 lasu, 19, 90 nieuż. , 143, 62 wody; ole jarnia, owczarnia zarodowa i chów bydła ho lenderskiego. Wykopaliska tonowskie znaj dują się w zbiorach pozn, Towarz. Przyj. Nauk. E. Cal. Tonowskie jezioro, w pow. wągrowieckim Żnin, pod Tonowem, około 3 klm. długie, 1 klm. szerokie, wzn. 93, 4 mt. npm. ; ma w części północnej wyspę, wysepkę i kępę; część płd. należy do Skórek Brzegi zarastają trzciną; wybrzeże zach. wzn. 108 mt. a wsch. i płn. 106 110 mt. npm. Przez jezioro płynie Wełna dopł. Warty, która przy Szkółkach wydobywa się z jez. Rogowskiego, a między Tonowem i Żernikami z Tonowskiego. Jezioro to znane było Długoszowi. Tonsewy, mylnie Tonsury, ob. Tązewy. Tonwy al Tonowo, także Tynwy, wś i fol, pow. miński, w 3 okr. pol kojdanowskim, gm. Rubieżewicze, o 68 w. od Mińska, przy gośc. z mka Rubieżewicz do wsi Łubień. Wś ma 36 osad, folw. 1934 dzies. Cerkiew p. w. św. Jerzego, fundacyi Rdułtowskich z 1736 r. , uposażona z dawnych zapisów 1 3 4 włók. ziemi; przeszło 1000 parafian. Kaplica w Rubieżewiczach. Miejscowość falista, dość leśna, grunta szczerkowe, urodzajne Własność niegdyś Bohuszewiczów, skarbników mińskich, drogą wiana przeszły do Michała Śliźnia, marszałka borysowskiego, który przekazał je synowi swemu Józefowi; dziś własność córki ostatniego Teresy ze Śliźniów Bułhakowej, marszałkowej bobruj skiej. Drugą część T. w 1776 r. nabywa Michał Śiizień od Tyszkiewiczów. W T. urodził się z ojca Jana i matki Salomei z Przysieckich znany przyrodnik dr. Władysław Dybowski, profesor uni wersytetu dorpackiego, brat Benedykta. Topal Wielka, sioło nad rz. Snową, pow. nowozybkowski gub. czernihowskiej, w pobliżu granicy pow. starodubskiego, o 32 w. na wsch. od Nowozybkowa, ma 327 dm. , 1895 mk. , 2 cerkwie. Było siołem sotniczem pułku starodubskiego; do sotni należało 132 wsi, w których, podług rewizyi 1764 r. , było 30526 dusz. W XVIII w. nazwane miasteczkiem. Topala, rzka, w pow. bałckim, ob. Kulna. Topale, ob. Topała. Topała, mylnie Topale, Topel, wś przy ujściu rzki Czarnej do Kulny, pow. bałcki, okr. poL Nestoita, gm. Czarna, par. kat. Rybnica, , sąd w Oknach, ma 155 osad, 892 mk. , 2579 dzies. ziemi włośc, 3894 dworskiej, 141 cer kiewnej. Posiada cerkiew p. wez. św. Paraski, wzniesioną w 1851 r. , z 1338 parafiana mi. Należała do Kożuchowskich, obecnie So bańskich. Dr. M. Topczewo, wś, pow. bielski gub. grodzieńskiej, w 2 okr. pol. , gm. Malesze, o 20 w. od Bielska. Posiada kośc. katol. p. w. św. Stanisława Bisk. , z drzewa w 1433 r. wzniesiony przez Topczewskiego i Zaleskiego. Parafia katol. , dekanatu bielskiego, 3912 dusz. Dawniej rozróżniano TopczewoGawiny i T. Mo skwino. Topczykały, wś, pow. bielski gub. grodzieńskiej, w 1 okr. poL, gm. Orla, o 7 w. od Bielska. Topel, ob. Topła. Toperz, ob. Toporowce. Topiałka al. Topiołka, fol do Mechlina, pow. szremski, o 2 klm. na płn. wschód od Szremu par. , poczta i st. dr. żeL, nie wykazany w spisie gmin i okręgów. Topiałki al. Topiolki, pole pod Miksztatem, w pow. ostrzeszowskim, na którem rozwija się osada Siedlec. Topiąca, wś włośc, pow. rypiński, gm. Szczutowo, par. Łukomie, odl. 26 w. od Rypina, ma 7 dm. , 56 mk. , 113 mr. Wchodziła w skład dóbr Łukomie. W r. 1827 było 3 dm. , 23 mk. Topiec, struga, bierze początek w pow. konińskim, niedaleko granicy tureckiego, w płd. wsch. części powiatu, przerzyna obszar. gm. Brzeżno płynąc w kierunku od płd. ku płn. , uchodzi do Warty z lew, brzegu. Porusza kilka młynów i tartaków. Topiele, zaśc. szl. , pow. wileński, w 6 okr. poL, o 13 w. od Wilna, 1 dm. , 9 mk, katol Topiele, karczma pod Kuligami, pow. brodnicki, st. p. i paraf. kat. Pokrzydowo. Topielec, błoto, w pow. wieluńskim, gm. Kunów, pod os. Mokrosze i Śliwa. Topielec 1. os. młyn. , pow, włocławski, gm. Falborz, par. Brześć, ma 33 mk. , 45 mr. W 1827 r. 1 dm. , 7 mk. 2. T. al. Michałów, Tonowskie jezioro Tonowskie jezioro Tonsewy Tonwy Topala Kulna Topale Topala Topale Topała Topczewo Topczykały Topel Toperz Topiałka Topiałki Topiąca Topiec Topiele Topielec