Księdzówkę, Tomaszpólkę i Wygodę, 581 dm. 201 należy do włościan a 380 na czynszu, 4829 mk. 3476 żydów, 1415 dzies. ziemi włośc, 2987 dworskiej, 262 cerkiewnej. Posiada 2 cerkwie p. w. Wniebowzięcia, wzniesioną w 1830 r. , z 2240 parafianami i 193 dzies. ziemi i p. w. św. Trójcy, na przedmieściu wzniesioną w 1806 r. , z 1229 parafianami i 69 dzies. ziemi, kościół katol paraf. , synagogę, 4 domy modlitwy żydowskie, zarząd okr. policyjnego dla gmin T. , Klembówka, Komargród i Tymanówka, zarząd gminny, szkołę wiejską od 1879 r. , oddział pocztowy, aptekę, 60 sklepów i fabrykę cukru akcyjną, założoną w 1873 r. , z 16 dyfuzorami, 10 maszynami parowemi, przerabiającą przeszło 100000 berkowców buraków, gorzelnię, założoną w 1837 r. , z aparatem Pistoryusza, produkującą do 2000000 st. spirytusu. Targi odbywają się co drugą niedzielę. W pobliżu mka znajdują się pieczary. Kościół paraf. katol. , p. wez. Matki Boskiej Szkaplerznej, z muru wzniesiony w 1812 r. kosztem hr. Potockiego, na miejsce zrujnowanego drewnianego z 1769 r. Kaplice w Horyszkówce i Wierzbowej. Parafia katol. , dekanatu jampolskiego, ma 3052 dusz w 1888 r. . Oprócz T. z przedmieściami należą do niej mka Horyszkówka, Komargród, Markówka, Tymanówka i wsi Aleksandrówka, Antonówka, Antopol, Bujałówka, Capówka, Drańka, Eljaszówka, Elżbietówka, Fedorka, Foluszówka, Hołorusawa, Ihnatków, Izabelina, Jurkówka, Kiczman, Kiślickie, Kołodenka, Krasnohórka, Krzyżopol, Lipówka Tomaszpolska i Tymanowiecka, Ludwinówka, Odaje, Ojczenaszówka, Pałanka, Pieńkówka, Pilipy, Rakowa, Rusawa Wielka i Mała, Rusawka, Rożniatówka, Sawczyna, Siedliszcze, Stanisławówka, Stefanówka, Swinna Krzywda, Teklówka, Widła, Wierzbowa, Zahale folw. i Żołoby. Gmina składa się z 12 okręgów starostw wiejskich T. , Aleksandrówka, Hołorusawa, Ihnatków, Jurkówka, Pieńkówka, Rakówka, Rusawa Mała i Wielka, Stanisławówka i Widła, ma 16839 mk. wszystkich stanów, 42167 dzies. ziemi włośc, dworskiej i rządowej. Do miasta należą przysiołki Kwaczkówka i Ludwinówka. Niewiadomo przez kogo mko zostało założone. Było zburzone przez Tatarów. Należało do Zamoyskich, Koniecpolskich, Potockich, potem do Róży hr. Branickiej, następnie Lubomirskich, w końcu ks. Dołgorukowa, od którego nabył Bekers. 2. T. , wś w pobliżu Bohu, pow. lityński, na pograniczu pow. Winnickiego, okr, pol. Iwcza, gm. , par. katol. i sąd Chmielnik, o 30 w. od Lityna, ma 115 osad, 600 mk. , 314 dzies. ziemi wlośc, 52 cerkiewnej, dworskiej z Szeroką Groblą, Filiopolem, Kuryłówką i Kletyszczami 4920 dzies. Posiada cerkiew p. w. św. Paraski, z 944 parafianami. Pokłady tor fu. Wchodziła w skład sstwa chmielnickiego, darowanego hr. Bezborodko, następnie Iwa nowskich i jako wiano posagowe Orłow skich. Dr. M. Tomaszpole al. Gaj, zaśc. , pow. miński, w 2 okr. poL i gm. Raków o 10 w. , o 41 w. od Mińska. A. Jel, Tomaszpolka, rzeczka, w pow. jampolskim, bierze początek pod folw. Zahale, mija Ludwinówkę i w Tomaszpolu wpada od prawego brzegu do Rusawy, tworząc przy ujściu duży staw. Płynie z północy na południ. Tomaszpolka, przedmieście mka Tomaszpola w pow. jampolskim, nad rzką i nazw. , dopł. Rusawy, ma 71 dm. Tomaszuny 1. zaśc. , pow. poniewieski, w 4 okr. pol. , o 77 w. od Poniewieża. 2. T. , zaśc, tamże, o 86 w. od Poniewieża. 3, T. , wś, pow. szawelski, gm. Gruździe, o 2 1 2 w. od Szawel. Tomaszyszki 1. os. młyń. nad rzką t. naz. , pow. wileński, w 1 okr. pol. , o 32 w. od Wilna, 1 dm. ,, 6 mk, żydów, młyn murow. i tartak. 2. T. , wś, pow. wileński, w 2 okr. pol. , gm. Szyrwinty o 14 w. , okr. wiejski Bejwidzie, o 64 w. od Wilna, ma 4 dm. , 34 mk. katol. podług spisu z 1865 r. 4 dusze rewiz. ; należała do dóbr Miszkiniszki, Grabowieckich. 3. T. , dwór, pow. szawelski, gm. Gruździe, o 28 w. od Szawel. 4. T. , wś, pow. szawelski, gm. Cyryanowo, o 70 w. od Szawel. Tomawa, ob. Tumawa. Tomczyce 1. wś i fol. nad rz. Pilicą, pow. grójecki, gm. Borowe, par. Michałowice, odl. 28 w. od Grójca, ma 305 mk. , wiatrak, olejarnią. W 1827 r. było 31 dna. , 247 mk. W r. 1870 fol. T. i Sokół rozl. mr. 1500 gr. or. i ogr. mr. 376, łąk mr. 145, past. mr. 206, wody mr. 3, lasn mr. 500, narośli mr. 120, nieuż. mr. 150; bud. mur. 8, z drzewa 20; las urządzony, pokłady torfu. Wś T. os. 31, mr. 512 według wykazów rząd. 579; wś Ługowiec os. 12, mr. 118. Na początku XVI w. łany km. dają dziesięcinę arcyb. gnieźn. zaś obszar folw. , zdawna odrębny, z osadzonemi na nim zagrodnikami, daje pleb. w Michałowicach Łaski, L. B. , II, 810. 2. T. , wś i fol. , pow. kutnowski, gm. i par. PleckaDąbrowa, odl. 21 w. od Kutna, ma 10 dm. , 152 mk. W 1827 r. było 10 dm. , 109 mk. W r. 1890 fol. T. rozl. mr. 236 gr. or. i ogr. mr. 217, past. mr. 7, nieuż. mr. 12; bud. z drzewa 5. Fol. T. lit. A. al. Wilkęsy, oddzielony od dóbr, ma 120 mr. W skład dóbr wchodziły poprzednio wś T. os. 15, mr. 12; wś Antoniów os, 7, mr. 5; wś Franciszków os. 8, mr. 64; wś Józefów os. 14, mn 113; wś Teodorów os. 10, mr. 87. Na początku XVI w. dawały Tomaszpole Tomaszpole Tomaszpolka Tomaszuny Tomaszyszki Tomawa Tomczyce